Ôn thi tốt nghiệp: Sứ mệnh của nhà văn

01

Trong diễn văn đọc tại Lễ trao giải thưởng văn học ASEAN tại Bangkok - Thái Lan năm 2010, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh đã trải lòng mình về văn chương, về cách ông đã dành trọn tâm huyết cho “sứ mạng” của một đời cầm bút:  “Văn chương không chỉ đem lại mỹ cảm mà đó còn là một phương tiện tuyệt vời để khám phá một vùng đất, thấu hiểu một quốc gia và cảm mến một dân tộc. Mỗi dân tộc đều có treo một quả chuông trước cửa sổ tâm hồn của mình. Nhà văn có sứ mạng phải rung những quả chuông đó lên, bằng văn chương”. Ngày mưa, ngày nắng, ngày giông bão của đời người cứ lặng lẽ đi vào trang viết của nhà văn theo từng nếm trải, chiêm nghiệm và tấm lòng thành của người cầm bút. Vì thế, chính những câu chuyện, những áng văn ấy đã giúp  đỡ con người trên hành trình vá lành những vết thương lòng sâu kín, giúp ta soi rọi ánh sáng vào phía trong bề sâu tâm hồn để góp vào đời mình sự tử tế, sâu sắc và những giá trị tốt đẹp mà mình đã nhận được từ văn chương. Có lẽ đó cũng là thông điệp đẹp đẽ từ những trang truyện dài “Những người hàng xóm” của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh mà tôi từng suy ngẫm trong những ngày đông lạnh cuối năm 2022, cho bản thân học cách “nhìn vào thế giới nội tâm của mình” để “nghiền ngẫm về con người, về thế giới”, bởi như nhà văn đã gửi gắm qua lời của một người bố vợ trong tác phẩm: “Rồi sẽ đến ngày khi sục vào đáy tâm tư, con sẽ nhận ra thế giới bên trong phản chiếu thế giới bên ngoài và ngược lại…”. Như cách Giáo sư Phong Lê đã nói, rằng “Cái thiện, cái tốt, cái đẹp vẫn có trong cuộc đời” và những trang văn chân chính sẽ đủ sức “khơi dậy khao khát sống tử tế, sống vì người khác” trong mối quan hệ tốt đẹp giữa người và người. Tôi tin rằng mỗi áng văn chân chính đã mang theo một sức gợi mạnh mẽ đặc biệt như thế, để mỗi người trẻ hôm nay càng thêm trân quý và lan toả tình người cao đẹp, sự tử tế đường hoàng và tấm lòng rộng mở, bao dung trước những điều chưa như ý, tròn vành trong cuộc đời.

02

Đi trên cánh đồng văn chương mênh mông hun hút, đã bao giờ lòng ta trống rỗng vì những đắng cay nhàu nhĩ luôn thường trực qua những phận người bé nhỏ, truân chuyên? Vì những hy vọng, niềm tin yêu như bị thiêu đốt mạnh mẽ qua bao kiếp người khổ đau, lầm lũi và cùng đường nơi mỗi áng văn tái hiện chân thực về những cuộc đời. Có lẽ, trên từng câu chữ gan ruột được phản ánh rõ nét từ hiện thực lầm than, người đọc đã hơn một lần lặng thầm đau nhói và hơn một lần dần nghi hoặc về những điều tốt đẹp nơi mỗi con người trong đời sống mưu sinh bon chen nhiều lọc lừa, mưu tính. Nhưng cũng như lời nhắn gửi chân thành của người bố vợ dành cho chàng con rễ tận nước Bỉ xa xôi trong trang truyện dài “Những người hàng xóm” của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, rằng “Nếu con biết cách mở cửa sổ, đời sống sẽ tràn vào trang viết của con. Đôi khi chúng ta vẫn nhìn đấy, nhưng chúng ta không thấy. Nếu trái tim con đập vì con người, thậm chí đập vì một con chim, con sẽ nhìn thấy rất nhiều thứ”, mỗi người đọc hôm nay lại càng tin vào sức mạnh của tình người, của sự tử tế và tấm lòng yêu thương ta dành cho nhau. Đó chính là sức mạnh kì diệu sẽ đưa ta đi qua sóng gió, mưa ngàn của đời sống một cách tròn vẹn và an bình nhất, tiếp thêm sức sống, niềm hy vọng cho mỗi người từ từng trang viết độc đáo, thấm đẫm ân tình của văn chương. 

03

Nhà văn Xuân Phượng từng trải lòng về “một thời đạn bom, một thời hoà bình” trong quyển hồi ký “Gánh gánh... gồng gồng...” tái hiện một cuộc đời đã chín mươi ba tuổi xuân của bà rằng: “Trong cuộc đời mình trước mọi khó khăn, tôi không bao giờ bỏ cuộc mà giống như cánh chim ngược gió, cứ tiếp tục chống đỡ. Mặc dù rất cam go, nhưng một khi đã chống đỡ được thì nó đem lại cho mình sự an nhiên trong lòng”. Dẫu cuộc đời này với bầu trời mây đen sũng nước, với bao trận cuồng phong bão giông luôn cuốn người ta đằm trong bể khổ muôn trùng, nhưng sau tất cả, mỗi chúng ta lại như những “cánh chim ngược gió”, ”tiếp tục chống đỡ” và vượt qua bằng tất cả niềm hy vọng, lòng tin yêu của bản thân trong ngày tháng mình đang có. Và phải chăng, đó cũng chính là lời tâm sự da diết của những ngòi bút tài hoa đã lặng thầm dành lại cho mỗi người trẻ hôm nay? 

Xem thêm: Ôn thi tốt nghiệp: Top trích dẫn giúp bạn "ẵm" trọn 2 điểm NLXH