3 vụ "cung đấu" ly kỳ hơn trên phim ở thời nhà Lý

Các bà hoàng trong chốn hậu cung Việt Nam từng có những màn ghen tuông ghê gớm không kém gì trên phim truyền hình "cung đấu" của Hàn Quốc, Trung Quốc. Nổi tiếng nhất và được sử sách ghi chép dài nhất có lẽ ở thời nhà Lý. 

Đỗ Thu Nga
09:00 23/09/2021 Đỗ Thu Nga
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Màn đánh ghen vì địa vị

Hậu cung nhà Lý có rất nhiều câu chuyện ly kỳ đã được sử sách chép lại, trong đó có chuyện về cái chết của Thượng Dương Hoàng hậu - mẹ đích của vua Lý Nhân Tông 1066 - 1128, vị hoàng đế thứ tư của nhà Lý).

Thượng Dương thái hậu vốn là vợ cả của vua Lý Thánh Tông. Nhà vua ngoài 40 tuổi vẫn chưa có con trai nối dõi, nhân đi chơi khắp các chùa quán để cầu tự, xa giá đi đến đâu, con trai con gái đổ xô đến xem không ngớt, duy khi qua làng Thổ Lỗi (Gia Lâm, Hà Nội ngày nay), thấy một người con gái hái dâu cứ nép trong bụi cỏ lan. Vua trông thấy liền gọi đưa vào cung, được vua yêu, phong làm Ỷ Lan phu nhân. Sua này bà có mang, sinh ra hoàng tử Càn Đức tức vua Lý Nhân Tông sau này.

Sau khi vua Thánh Tông băng hà, Thái tử Càn Đức lên ngôi, đổi niên hiệu là Thái Ninh. Bấy giờ vua mới 7 tuổi, tôn mẹ đẻ là Ỷ Lan nguyên phi làm Hoàng thái phi, tôn mẹ đích là Thượng Dương thái hậu họ Dương làm Hoàng thái hậu, buông rèm cùng nghe chính sự. Dù đã có địa vị cao quý nhưng vẫn chưa phải cao nhất, Hoàng thái phi đã thể hiện quyền uy bằng màn đánh ghen còn được sử sách ghi mãi.

Trong Đại Việt sử ký toàn thư có chép: "Năm Quý Sửu, niên hiệu Thái Ninh năm thứ 2 (1073), vua Nhân Tông giam Hoàng thái hậu họ Dương, tôn Hoàng thái phi làm Linh Nhân hoàng thái hậu”. 

3-vu-cung-dau-day-song-trieu-dinh-nha-ly-8
Tranh minh họa Thượng Dương thái hậu

Các nhà chép sử giải thích nguyên nhân: "Linh Nhân thái hậu có tính ghen, cho mình là mẹ đẻ mà không được dự chính sự, mới kêu với vua rằng: "Mẹ già khó nhọc mới có ngày nay, mà bây giờ phú quý người khác được hưởng thế thì sẽ để mẹ già vào đâu?". Vua bèn sai đem giam Dương thái hậu và 76 người thị nữ vào cung Thượng Dương, rồi bức phải chết chôn theo lăng Thánh Tông”.

Sử thần Ngô Sĩ Liên từng bình luận rằng: "Nhân Tông là người nhân hiếu, Linh Nhân là người sùng Phật, sao lại đến nỗi giết đích thái hậu, hãm hại người vô tội, tàn nhẫn đến thế ư? Vì ghen là thường tình của đàn bà, huống chi lại mẹ đẻ mà không được dự chính sự. Linh Nhân dẫu là người hiền cũng không thể nhẫn nại được, cho nên phải kêu với vua. Bấy giờ vua còn trẻ thơ, chỉ biết chiều lòng mẹ là thích, mà không biết là lỗi to”.

Sau này, Linh Nhân Thái hậu dựng rất nhiều chùa thờ Phật, có đến hơn trăm sở và tục truyền rằng thái hậu hối hận về việc Thượng Dương Thái hậu và các thị nữa không tội mà bị chết nên mới xây nhiều chùa để sám hối, rửa oan.

Lê Thái hậu tư tình với quan viên, lũng loạn triều đình

Đến thời Lý Anh Tông, thì xảy ra vụ lộn xộn trong hậu cung nổi tiếng của Đỗ Anh Vũ. Nhà vua lên ngôi lúc 3 tuổi, mẹ họ Lê được tôn làm Cảm Thánh Hoàng thái hậu, được giúp vua nghe chính sự. Đỗ Anh Vũ là em của Đỗ Thái hậu, một người vợ khác của Lý Thần Tông, được Lê Thái hậu tịn dùng, cho làm Cung điện lệnh tri nội ngoại sự, rồi thăng đến Thái úy. Khi có loạn Thân Lợi từ Thái Nguyên vây kinh thành, Đỗ Anh Vũ cầm quân đánh giặc thắng lợi nên Anh Vũ ngày càng có thế lực.

Lúc vua mới lên ngôi, vì còn trẻ, chuyện chính sự chưa vững nên ủy cho Đỗ Anh Vũ đứng ra lo liệu. Anh Vũ liên sai vợ là Tô Thị ra vào cung để hầu hạ Đỗ Thái hậu, do đó mà ông ta tư thông với Lê Thái hậu. 

Khi có được sự sủng ái của thái hậu, Đỗ Anh Vũ trở nên kiêu ngạo, làm mưa làm gió trên triều chính. Ông ta lớn tiếng quát tháo, sai bảo quan lại khiến mọi người vô cùng phẫn nộ. Thấy vậy các tướng như Điện tiền đô chỉ huy sứ là Vũ Đái, Hỏa đầu đô Quảng Vũ Lương Thượng Cá, Hỏa đầu đô Ngọc Giai Đồng Lợi, Nội thị là Đỗ Ất, cùng với bọn Trí Minh vương, Bảo Ninh hầu, Phò mã lang Dương Tự Minh mưu bắt giam Anh Vũ vào ngục nhưng nhờ có sự bao che của Lê Thái hậu, Anh Vũ vẫn thoát được.

3-vu-cung-dau-day-song-trieu-dinh-nha-ly-7
Tranh minh họa Lê Thái hậu

Lê Thái hậu sai người mang cơm rượu vào cho Anh Vũ nhưng lại giấu vàng trong đồ đựng món ăn để Anh Vũ đút lót cho Vũ Đái và các cai ngục. Hỏa đầu ở dô Tả Hưng Thánh là Nguyễn Dương muốn giết ANh Vũ nhưng Dương Tự Minh ngăn lại nên Nguyễn Dương đành phải tự tử.

Đến khi vua xét án Anh Vũ cũng chỉ đày làm Cồn điền như (tội nhân cày ruộng công ở Cao Xá, Thái Bình ngày nay). Thái hậu lo buồn, cố nghĩ làm thế nào để phục chức cho Anh Vũ nên nhiều lần mở hội lớn để xá tội cho phạm nhân, mong Anh Vũ được tham dự vào danh sách xá tội.

Anh Vũ được mấy xá tội, lại làm Thái úy phụ chính như cũ, càng được yêu dùng hơn. Với Đỗ Anh Vũ, có thù ắt phải báo nên sau khi được phục chức đã bắt Vũ Đái giam vào ngục để trị tội. Đồng thời xin vua giáng Trí Minh Vương xuống tước hầu, Bảo Ninh hầu xuống tước minh vũ, những người trước đó cùng dự mưu đều đem chém đầu hoặc đầy đi nơi xa.

Đến năm 1158, Đỗ Anh Vũ chết, Lê Thái hậu mới trao quyền chính lại và trở về cung riêng, từ đó, Lê Anh Tông mới chính thức nắm quyền hành, dựa vào tô Hiến Thành và các quần thần khác để tiến hành thân chính. Nhờ đó, nước Đại Việt duy trì được sự hùng mạnh, thịnh vượng từ các đời vua trước.

Trong Đại Việt sử ký, Đỗ Anh Vũ bị sử gia Lê Văn Hưu phê phán rất  gay gắt: "Đỗ Anh Vũ ra vào cấm đình, tư thông với mẫu hậu, không tội gì to bằng. Bọn Vũ Đái nên tâu bày gian trạng rồi bắt giam vào ngục mà giết đi là phải. Nay lại đem quân đột nhập cửa Việt Thành, hiếp vua nhỏ tuổi, ép lấy chiếu chỉ. Đến khi bắt được Anh Vũ rồi, lại nhận vàng của thái hậu mà không nghe lời nói của Nguyễn Dương, đến sau rốt cuộc bị Anh Vũ giết, liên lụy đến mấy mươi người, thế là nuôi hổ để họa về sau vậy”.

Còn sử thần Ngô Sĩ Liêm thì nói rằng "Anh Vũ là kẻ đại ác” nhưng xét đến những hành vi xáo động cả triều đình của Lê Thái hậu, ông bình luận: “Thế thì thái hậu không có tội ư? Trả lời rằng: Tội nặng lắm. Người không có tài đức quyền vị như Y Doãn, Chu Công mà muốn ngăn sửa thì khó tránh cái lỗi làm việc lớn thì hỏng”.

Tranh quyền cho con

Vào khoảng năm 1174, vua Lý Anh Tông đã lập hoàng từ Lý Long Xưởng, con Chiêu Linh hoàng hậu họ Vũ làm Hoàng Thái tử. Lúc này lại xuất hiện 1 vụ "cung đấu" siêu ly kỳ. Lý Anh Tông sủng ái Từ Nguyên phi nên bị Hoàng hậu ghen ghét, xui Loing Xưởng quyến rũ Nguyên phi nhằm đổ tội cho Nguyên phi không chung thủy với nhà vua.

Thời đó, không chung thủy là tội chết nhưng Thái tử Long Xưởng được vua cha tha tội chết, phế làm thứ dân và bắt giam. Năm sau, vua lập hoàng tử Long Trát làm Hoàng thái tử, cho ở đông cung và phong Tô Hiến Thành làm Nhập nội kiểm hiệu Thái phó Bình chương quân quốc trọng sự, tước vương đỡ đông cung. 

Khu vua Anh Tông ốm nặng, hoàng hậu xin lập Long Xưởng, vua liền nói: "Làm con bất hiếu còn trị dân sao được". Sau đó nhà vua di chiếu cho tô Hiến Thành giúp rập thái tử, công việc quốc gia nhất nhất tuân theo phép cũ. Bấy giờ thái hậu vẫn muốn làm việc phế lập, sợ Hiến Thành không nghe, mới đem vàng bạc đút cho vợ ông là Nữ Thị. Tô Hiến Thành biết được, nói rằng: "Ta là đại thần nhận mệnh tiên đế dặn lại giúp rập vua bé, nay lấy của đút mà làm việc phế lập thì còn mặt mũi nào trông thấy tiên đế ở suối vàng?". 

3-vu-cung-dau-day-song-trieu-dinh-nha-ly-4
Tranh minh họa Chiêu Linh hoàng hậu

Thái hậu lại gọi Tô Hiến Thành đến dỗ dành. Nhưng Hiến Thành đáp: "Làm việc bất nghĩa mà được giàu sang, kẻ trung thần nghĩa sĩ đâu có vui làm, huống chi lời của tiên đế còn ở bên tai, điện hạ lại không nghe việc của Y Doãn, Hoắc Quang hay sao? Thần không dám vâng chiếu". Thái hậu lúc đó mới thôi.

Ngô Sĩ Liên từng khen: "Vua Lý Anh Tông khi ốm nặng, hoàng hậu xin lập lại Long Xưởng, thì lấy lễ nghĩa mà bác bẻ, không mê hoặc lời nói của đàn bà, lại cố gượng gọi Hiến Thành nhận di chiếu giúp thái tử quyền nhiếp chính sự, phó thác được người giỏi để phòng lo sau, rốt cuộc mưu phế lập của thái hậu không thể làm được, trên yên dưới thuận, không phải là sức của Anh Tông sao?

Năm 1175, vua Lê Anh Tông qua đời. Đến năm 1178, hết quốc tang, Chiêu Linh hoàng thái hậu quyết giành quyền lại cho Long Xưởng. Bà ban yến cho các quan ở biệt điện rồi nói rằng: "Hiện nay tiên đế đã chầu trời, vua nối còn thơ ấu, nước Chiêm Thành thất lễ, người phương Bắc cướp biên. Các khanh chịu ơn nặng của triều đình, nên lo việc của nước nhà. Kế sách ngày nay không gì bằng lập lại thái tử, để vận nước được lâu, lòng dân được yên".

Các quan đến dự tiệc nói rằng: "Thái phó nhận mệnh lệnh rõ ràng của thiên tử. Bệ hạ cũng đã nhiều lần dỗ bảo rồi, bọn thần không dám trái lệnh" rồi cùng lạy tạ, lui ra. Lúc này Tô Hiến Thành quản lĩnh cấm binh, nghiêm hiệu lệnh, thưởng phạt công bằng, người trong nước đều quy phục.

Đến năm 1181, thái tử cũ là Long Xưởng cầm đầu bọn gia thuộc nô lệ trộm cướp bừa bãi, muốn mưu đồ làm loạn. Lúc này, Tô Hiến Thành giúp vua đắp đàn phong tướng, lấy Ngô Lý Tín làm Thượng tướng quân, đem quân thủy bộ đi tuần bắt trộm cướp. Sau đó, ông bổ nhiệm Lý Kinh Tu làm Đế sư, trong thì hầu việc giảng sách, ngoài thì dạy dân trung hiếu. Từ đấy Chiêu Linh thái hậu mới không còn dám manh tâm mưu khác nữa.

Xem thêm: Công chúa Nguyệt Sinh: Mối nhân duyên trời định với người thợ rèn và cuộc dấy binh 'báo thù' cho nhà Lý

Sống Đẹp
songdep.com.vn

5 chủ đề bạn cần biết mỗi tuần

Mỗi thứ Tư, bạn sẽ nhận được email tổng hợp những chủ đề nổi bật tuần qua một cách súc tích, dễ hiểu, và hoàn toàn miễn phí!

Bài Mới

Bình luận