Taliban là gì và những thủ lĩnh bí ẩn của Taliban là ai?

Taliban tuyên bố chiến thắng và cho biết sẽ nắm quyền kiểm soát đất nước, trở thành "Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan".

Đỗ Thu Nga Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Như báo chí quốc tế đã đưa tin, sau hơn 1 tuần đẩy căng chiến dịch tấn công, Taliban đã giành quyền kiểm soát 2/3 lãnh thổ Afghanistan. Một bản báo cáo rò rỉ của tình báo Mỹ hồi đầu tháng 8 cảnh báo thủ đô Kabul có thể thất thủ trước Taliban trong 1 - 3 tháng tới. Và cho đến ngày 15/8, người đứng đầu văn phòng chính trị Taliban và đồng sáng lập Mullah Abdul Ghani Baradar tuyên bố chiến thắng ở Afghanistan

Theo The Guardian, Taliban được cho là sẽ chính thức tuyên bố nắm quyền kiểm soát đất nước và trở thành "Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan".

Taliban là gì?

Theo Wiki, Taliban hay Taleban là một tổ chức quân sự và phong trào Hồi giáo Deobandi ở Afghanistan, hiện đang tiến hành chiến tranh (thánh chiến) trong nước. Kể từ năm 2016, thủ lĩnh của Taliban là Mawlawi Hibatullah Akhundzada.

Từ năm 1996 đến 2001, Taliban nắm giữ 3/4 lãnh thổ Afghanistan và thực thi một phiên bản nghiêm ngặt của Sharia,. hay luật Hồi giáo. Taliban bắt đầu nổi lên từ năm 1994 như một trong những phe nổi bật trong nội chiến Afghanistan.

Thành phần của Taliban phần lớn là các sinh viên từ các khu vực Pashtun ở miền đông và miền nam Afghanistan. Những người này đã được học trong các trường Hồi giáo Mohammed Omar, phong trào này lan rộng ở hầu hết Afghanistan, tranh giành quyền lực với lãnh chúa Majahideen. 

taliban-la-gi-va-nhung-thu-linh-bi-an-cua-taliban-la-ai

Chế độ độc tài Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan được thành lập năm 1996 và thủ đô của Afghanistan được chuyển đến Kandahar. Taliban nắm quyền kiểm soát hầu hết Afghanistan cho đến khi bị lật đổ sau cuộc xâm lược Afghanistan do Mỹ lãnh đạo vào tháng 12/2001 sau các cuộc tấn công 11 tháng 9.

Ở đỉnh điểm, sự công nhận chính thức về mặt ngoại giao đối với chính quyền Taliban chỉ gồm 3 nước: Pakistan, Ả Rập Xê-út và Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất thừa nhận. Nhóm này sau đó tập hợp lại như một phong trào nổi dậy chống lại chính quyền Karzai được Mỹ hậu thuẫn và ISAF do NATO lãnh đạo trong chiến tranh ở Afghanistan.

Taliban từng bị quốc tế lên án vì việc thực thi hà khắc luật Hồi giáo Sharia, dẫn đến việc nhiều người Afghanistan bị đối xử tàn bạo. Trong thời gian cầm quyền từ 1996 đến 2001, Taliban và các đồng minh đã thực hiện cuộc thảm sát nhằm vào dân thường ở Afghanistan, từ chối cung cấp lương của Liên Hợp QUốc cho 160.000 dân thường chết đói và tiến hành chính sách tiêu thổ, đốt cháy những vùng đất màu mỡ, phá hủy hàng chục nghìn ngôi nhà.

Trong thời kỳ cai trị, họ còn cấm các sở thích và hoạt động như thả diều, nuôi thú cưng, phân biệt đối xử với dân tộc thiểu số và tôn giáo. Theo Liên Hợp Quốc, Taliban và các đồng minh của họ là nguyên nhân gây ra 76% thương vong cho dân thường Afghanistan trong năm 2010, 80% vào vào năm 2011 và 80% vào năm 2012. 

Taliban còn tham gia vào cuộc diệt chủng văn hóa, phá hủy nhiều di tích bao gồm cả các tượng Phật 1500 năm tuổi nổi tiếng của Bamiyan. 

taliban-la-gi-va-nhung-thu-linh-bi-an-cua-taliban-la-ai-9
Taliban tuyên bố chiến tranh kết thúc ở Afghanistan, đạt được mục tiêu sau 20 năm 'hy sinh'

Cộng đồng quốc tế và chính phủ Afghanistan từng cáo buộc Lực lượng Tình báo liên ngành và quân đội Pakistan đã hỗ trợ Taliban trong suốt thời gian họ nắm quyền, cũng như tiếp tục hỗ trợ Taliban trong cuộc nổi dậy. 

Nhưng sau vụ tấn công 11 tháng 9, Pakistan tuyên bố họ đã ngừng tất cả sự ủng hộ cho nhóm này. Vào năm 2001, có 2.500 người Ả Rập dưới sự chỉ huy của thủ lĩnh Al-Qaeda Osama bin Laden đã chiến đấu cho Taliban.

Và đến ngày 15/8/2021, người đứng đầu văn phòng chính trị Taliban và đồng sáng lập Mullah Abdul Ghani Baradar tuyên bố chiến thắng ở Afghanistan. Trong video tuyên bố hôm 15/8, Mullah Abdul Ghani Baradar nói việc chứng kiến tất cả các thành phố lớn của Afghanistan thất thủ trong vòng một tuần, là "chiến thắng bất ngờ", nhanh chóng và chưa từng có.

Theo The Guardian, Taliban được cho là sẽ chính thức tuyên bố nắm quyền kiểm soát đất nước và trở thành "Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan".

Vì sao quân đội Afghanistan sụp đổ quá nhanh trước Taliban?

Theo Người lao động, phương Tây đã đổ những khoản tiền khổng lồ vào các lực lượng Afghanistan trong 15 năm qua, riêng Mỹ là 88 tỷ USD, với niềm tin rằng điều này sẽ giúp chính phủ Afghanistan có thể độc lập chống lại Taliban. Điều này cho phép Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương ủng hộ một chiến lược rút lui cuối cùng.

Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã quyết định rút những binh lính Mỹ còn lại  về nước. 300.000 binh lính Afghanistan đã nhanh chóng gục ngã. Thay vì chiến đấu chống lại Taliban, họ bị đánh trả và nhiều lúc phải sớm rút lui dù không có cuộc giao tranh nào. 

Trong vòng 3 tháng qua, chính Taliban cũng phải ngạc nhiên về sự sụp đổ nhanh chóng của nhiều khu vực. Trong đó có 2 trong số các thủ phủ tỉnh quan trọng nhất nước: Kandahar và Herat.

Sự thất bại đáng kinh ngạc của quân đội đã khiến người Afghanistan và những người ủng hộ bị sốc. Tờ Telegraph ngày 13/8 dẫn lời Đại tá  Edris Ataaie cho biết cả phương Tây và những người lãnh đạo của ông đều phải chịu trách nhiệm. 

"Tôi không thấy bất kỳ chiến lược nào. Trong những năm qua, các lực lượng của chúng tôi bị sử dụng sai mục đích. Những người được chỉ định làm lãnh đạo đều không phù hợp và họ đối xử với các tướng lĩnh và lực lượng của chúng tôi rất tệ. Kết quả là chúng tôi đang ở trong tình trạng hỗn loạn" - trích lời ông Ataaie.

taliban-la-gi-va-nhung-thu-linh-bi-an-cua-taliban-la-ai-7
Khói bốc lên sau cuộc giao tranh giữa Taliban và các lực lượng an ninh Afghanistan hôm 12/8 (Ảnh: AP)

Bất chấp mức độ đe dọa của Taliban, các lực lượng Afghanistan bình thường đã không đoàn kết và chiến đấu chống lại chúng. Tình trạng tham nhũng tràn lan và năng lực lãnh đạo kém đã tiêu tốn một khoản tiền khủng khiếp. Các binh sĩ than phiền về việc không được trả lương hoặc không nhận được lương thực, đạn dược. Họ thường bị các chỉ huy bỏ lại để bảo vệ các trạm kiểm soát và căn cứ đã bị lộ.

Lính ngoài tiền tuyến được nghỉ phép rất ít, trong khi những người bị thương bị đối xử tàn tệ. Ví dụ tàn nhẫn nhất về việc này là những binh lính bị thương tại 1 bệnh viện quân sự danh tiếng sẽ bị bỏ đói nếu không hối lộ y tá. 

Không ít người đã chỉ trích chính phủ của ông Ashraf Ghani phân biệt đối xử về sắc tộc và gây nghi ngờ về tính hợp pháp chính trị. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi quân đội cảm thấy không muốn chiến đấu vì những người lãnh đạo trên.

Trong khi đó, ông Ataaie cũng giận dữ với trước quyết định của phương Tây trong việc thỏa thuận với Taliban. Ông cho rằng điều này đã mang lại tính hợp pháp và sự tự tin cho những kẻ khủng bố mà ông đã dành cả đời để chống lại. 

"Chúng tôi kề vai sát cánh với những người ngoại quốc để làm nhiệm vụ. Theo thỏa thuận của chúng tôi, Taliban là những kẻ khủng bố. Tuy nhiên, họ đã bỏ đi và lập 1 thỏa thuận với chính những kẻ khủng bố mà chúng tôi đang chiến đấu cùng nhau" - ông Ataaie cáo buộc. 

Trong khi  quân đội đang sụp đổ, ông Ghani đã tuyệt vọng cầu cứu các lãnh chúa và chỉ huy chống Taliban của những năm 1990 cùng lực lượng dân quân của họ. Tuy nhiên, dường như họ không thể giúp được ông Ghani. 

Ông Ismail Khan, người được cho là đã chống lại một cuộc tấn công của Taliban vào Herat trong tuần trước, đã bị bắt hôm 12/8 và chụp ảnh tươi cười cùng những kẻ bắt giữ. 

Những thủ lĩnh bí ẩn của Taliban là ai?

Sống Đẹp xin chia sẻ 6 nhân vật quan trọng đã dẫn dắt phong trào của Taliban chống lại chính phủ do phương Tây hậu thuẫn suốt từ năm 2001, để rồi đến ngày 15/8 đã tiến vào thủ đô Kabul để giành quyền kiểm soát đất nước:

Haibatullah Akhunzada

Haibatullah Akhunzada được coi là "Lãnh đạo của những người trung thành", chuyên gia pháp lý Hồi giáo này là lãnh đạo tối cao, là người nắm quyền cao nhất về các vấn đề chính trị, tôn giáo, quân sự của Taliban.

taliban-la-gi-va-nhung-thu-linh-bi-an-cua-taliban-la-ai-6
Akhunzada được cho là khoảng 60 tuổi

Haibatullah Akhunzada giữ vai trò này sau khi người tiền nhiệm Akhtar Mansour thiệt mạng trong cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Mỹ ở khu vực biên giới Afghanistan-Pakistan năm 2016.

Vào tháng 5/2016, Akhunzada biến mất đột ngột khi giảng dạy tại đền thờ ở Kuchlak, một thị trấn ở vùng tây nam Pakistan. Hiện tại vẫn không ai biết nhân vật này đang ở đâu.

Mullah Mohammad Yaqoob

Mullah Mohammad Yaqoob là con trai của người sáng lập Taliban Mullah Omar. Yaqoob phụ trách giám sát các chiến dịch quân sự của Taliban.

Theo báo chí địa phương, Yaqoob đang ở Afghanistan. Người này được đề cử làm chỉ huy của phong trào sau ồn ào về việc kế nhiệm.

Đến năm 2016, Afghanistan nhường vị trí cho Akhunzada vì cảm thấy còn trẻ, thiếu kinh nghiệm chiến trường. Được biết, Afghanistan khoảng 30 tuổi.

Sirajuddin Haqqani

Sirajuddin Haqqani là con trai của Jalaluddin Haqqani - chỉ huy nổi tiếng của Taliban. Sirajuddin là người phụ trách mạng lưới Haqqani - một nhóm được tổ chức lỏng lẻo chuyên quản lý tài chính và khí tài của Taliban ở khu vực biên giới Pakistan-Afghanistan.

Theo một số nguồn tin, Haqqani được cho là đang ở độ tuổi 40 hoặc 50. Không rõ nhân vật này đang ở đâu.

Mullah Abdul Ghani Baradar

Mullah Abdul Ghani Baradar là 1 trong những người sáng lập ra Taliban, Baradar hiện đang phụ trách văn phòng chính trị của Taliban và là thành viên của phái đoàn đến Doha đàm phán nhằm thỏa thuận chính trị để tiến tới ngưng bắn và thiết lập hòa bình lâu dài ở  Afghanistan.

taliban-la-gi-va-nhung-thu-linh-bi-an-cua-taliban-la-ai-5

Nhưng những cuộc đàm phán này không đạt được tiến triển ý nghĩa nào trong vài tháng gần đây. Baradar được nói là người được Mullah Omar tin tưởng nhất. Nhân vật này từng bị bắt tại TP Karachi của Pakistan nhưng được thả vào năm 2018.

Sher Mohammad Abbas Stanikzai

Sher Mohammad Abbas Stanikzai từng là thứ trưởng của Taliban trước khi sụp đổ. Stanikzai sống ở Doha trong gần chục năm và trở thành người phụ trách văn phòng chính trị của Taliban tại đó từ năm 2015.

Stanikzai cũng tham gia các cuộc đàm phán với chính phủ Afghanistan và đại diện cho Taliban trong các chuyến công du đến nhiều quốc gia.

Abdul Hakim Haqqani

Là trưởng đoàn đàm phán của Taliban và trước đây là người đứng đầu hội đồng học giả tôn giáo đầy quyền lực của chính phủ Taliban. Haqqani trở thành một trong những người được Akhunzada tin tưởng nhất.

Xem thêm: Ông Joe Biden tuyên thệ nhậm chức lúc nào?

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Theo nghiên cứu bước đầu biến chủng Lambda là biến chủng đột biến của virus gốc SARS-COV-2. Biến chủng này có thể làm tăng khả năng lây nhiễm, song chưa có bằng chứng nó làm giảm hiệu quả vaccine COVID-19.

Biến chủng Lambda là gì và biến chủng Lambda có kháng vaccine không?
0 Bình luận

Bilaxy là một sàn giao dịch có tốc độ niêm yết coin mới cực kỳ nhanh đang được nhiều người dùng tin tưởng. Vậy Bilaxy là gì? Tìm hiểu ngay trong bài viết sau.

Bilaxy là gì, sàn giao dịch tiền điện tử Bilaxy có lừa đảo không?
0 Bình luận

Chỉ còn hơn 1 ngày nữa là ông Joe Biden chính thức tuyên thệ nhậm chức Tổng thống thứ 46. Trước thềm buổi lễ nhà sử học Doug Wead đã điểm lại một số buổi lễ nhậm chức đáng nhớ trong lịch sử nước Mỹ.

Nhà sử học Doug Wead điểm lại những buổi lễ nhậm chức Tổng thống đáng nhớ trước ngày ông Biden lên nắm quyền
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Sản phụ người Lào được cán bộ trạm y tế đỡ đẻ ngay bên đường nơi biên giới

Cán bộ Trạm y tế xã Thượng Trạch, tỉnh Quảng Trị vừa kịp thời hỗ trợ đỡ đẻ cho một sản phụ người Lào ngay bên đường vùng biên giới. May mắn, ca sinh đặc biệt này đã “mẹ tròn con vuông”.

Hải An
Hải An 7 giờ trước
Lật tàu trên vịnh Hạ Long: Bé trai 14 tuổi sống sót thần kỳ sau 4 tiếng trong khoang khóa kín

Liên quan vụ lật tàu du lịch trên vịnh Hạ Long, đến 20h45 tối 19/7, lực lượng chức năng đã tìm thấy 28 thi thể, trong đó có 8 trẻ em, đồng thời cứu sống được 11 người.

Hải An
Hải An 24 giờ trước
Bé gái 15 tuổi được giải cứu trên tầng thượng Bệnh viện Bạch Mai đã có mái ấm mới với đủ đầy yêu thương

Bé gái 15 tuổi đứng đứng chơ vơ trên tầng cao nhất của tòa nhà ở Bệnh viện Bạch Mai sau khi được giải cứu đã có cho mình một mái ấm mới với đủ đầy tình yêu thương, chia sẻ.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
Người dân bất ngờ khi được phục vụ đồ ăn nhẹ miễn phí khi đến giải quyết thủ tục hành chính ở TP.HCM

Một số Trung tâm phục vụ hành chính công tại TP.HCM phục vụ đồ ăn nhẹ như bánh kẹo, trái cây, nước uống,…  miễn phí cho người dân đến giải quyết thủ tục hành chính.

Hải An
Hải An 3 ngày trước
Đội cấp cứu bệnh viện Gia Lai vượt 100km cứu em bé sơ sinh người Lào

Ngay khi nhận được thông tin, đội cấp cứu ngoại viện của Bệnh viện Đại học Y Dược – Hoàng Anh Gia Lai đã vượt quãng đường dài hơn 100km đến khu vực cửa khẩu giáp biên giới để cứu em bé sinh non tại tỉnh Atapu (Lào).

Hải An
Hải An 4 ngày trước
Cả nước có 9 thủ khoa đạt điểm tuyệt đối 30/30 trong kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025

Trong kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 có 8 thí sinh đạt điểm tuyệt đối tổ hợp A00 (Toán, Lý, Hóa) và một thí sinh khác đạt mức này ở tổ hợp B00 (Toán, Hóa, Sinh).

Hải An
Hải An 5 ngày trước
Hỗ trợ người khiếm thị “chạm” nghệ thuật kịch sân khấu bằng mô hình 3D

Từ trăn trở “nghệ thuật dành cho rất cả mọi người”, một hành trình ý nghĩa hỗ trợ người khiếm thị tận hưởng trọn vẹn những vở kịch sân khấu đã được bắt đầu từ dự án “Từ tai đến mắt”.

Hải An
Hải An 6 ngày trước
Đội tuyển Việt Nam giành 4 huy chương vàng Olympic Hóa quốc tế 2025

Trong cuộc thi vàng Olympic Hóa quốc tế 2025, cả 4 học sinh Việt Nam đều giành huy chương vàng, trong đó có 2 em lọt top 10.

Hải An
Hải An 6 ngày trước
Danh sách 39 trường đại học miễn hoàn toàn học phí cho sinh viên

Dưới đây là danh sách 39 trường đại học miễn phí học phí cho mọi sinh viên theo học. Quý phụ huynh và học sinh có thể tham khảo.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
Bé gái 2 tuổi bị bỏng 60% được cứu sống nhờ ghép da từ mẹ

Bé gái 2 tuổi bị bỏng nặng đến 60%, nhập viện trong tình trạng nguy kịch đã được Bệnh viện Nhi Đồng 2 ghép da cứu sống từ chính da của mẹ ruột.

Đăng Dương
Đăng Dương 7 ngày trước
Xúc động khoảnh khắc con trai gả mẹ 53 tuổi đi lấy chồng: “Dù ở độ tuổi nào, ai cũng xứng đáng có được những hạnh phúc riêng của mình”

Trong ngày cưới, người con trai đã chủ động trao tặng nhẫn vàng, kiềng vàng và bày tỏ lời cảm ơn, biết ơn vì công sinh thành, nuôi dưỡng, cũng như chúc phúc cho mẹ.

Thanh Tú
Thanh Tú 11/07
Mùa hè tình nguyện đặc biệt của những bạn trẻ Mỹ tại Việt Nam

Dù chỉ mới 16,17 tuổi và không phải là những thợ xây chuyên nghiệp nhưng nhóm bạn trẻ đến từ Mỹ đã không ngại ngần xắn tay áo, khiêng gạch, trộn xi măng giúp người dân Quảng Ngãi xây nhà tình nghĩa.

Hải An
Hải An 11/07
Hà Nội chi 3.000 tỷ hỗ trợ bữa trưa cho học sinh tiểu học

Từ năm học 2025-2026 tới đây, 768.000 học sinh tiểu học ở Hà Nội, gồm cả công lập và tư thục, sẽ được hỗ trợ 20.000-30.000 đồng bữa ăn trưa mỗi ngày.

Hải An
Hải An 11/07
Nam sinh đưa em đến điểm thi nhờ người trông hộ đã trúng tuyển vào trường THPT top đầu Hà Nội

Nam sinh Nguyễn Mạnh Đức từng được biết đến với khoảnh khắc đưa em gái đến điểm thi nhờ anh chị tình nguyện viên trong hộ để vào thi lớp 10 đã trúng tuyển vào trường THPT top đầu Hà Nội.

Hải An
Hải An 09/07
Tin vui: Toàn dân được khám sức khỏe định kỳ miễn phí từ năm 2026

Từ năm 2026, người dân sẽ được khám sức khỏe định kỳ miễn phí ít nhất một lần mỗi năm, theo dự thảo Nghị quyết của Bộ Chính trị đang được xây dựng.

Hải An
Hải An 09/07
Ông ngoại Hà Nội một tay chăm cháu 7 tháng tuổi từ A đến Z khiến cộng đồng mạng trầm trồ

Nhìn khoảnh khắc ông ngoại U70 chăm sóc cháu nhỏ từ bế ru, cho ăn, quấy cháu,… đến chơi cùng cháu cả ngày với thái độ ân cần, yêu thương khiến ai cũng xúc động và ngưỡng mộ.

Hải An
Hải An 08/07
PC Right 1 GIF
Đề xuất