Kinh đô Thăng Long - Hà Nội và ký ức về những lần thành trống, nhà không trong lịch sử

Vừa qua, cả nước chung tay cùng nhau chống dịch Covid-19 khiến nhịp sống Hà Nội đã bị thay đổi so với trước đó. Tuy nhiên, lui lại một chút về lịch sử thì đây không phải là lần đầu tiên đường phố Thăng Long - Hà Nội từng vắng lặng như vậy.

Hoa Nguyễn
Hoa Nguyễn 29/10
Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Trong thời gian vừa qua, cả nước ta đã chung tay thực hiện giãn cách xã hội cùng nhau chống dịch Covid- 19 khiến hình ảnh về Hà Nội cũng như nhịp sống nơi đây chậm lại và rất khác so với trước đó. Đường phố thưa vắng người hơn, các cơ quan, đơn vị cho nhân viên làm việc tại nhà, các cơ sở thương mại, dịch vụ đóng cửa nên lao động ngoại tỉnh trở về quê. Nhưng trong lịch sử, đây không phải là lần đầu tiên đường phố Thăng Long - Hà Nội từng vắng lặng như vậy. Hãy cùng quay ngược lại thời gian để tìm hiểu nhé.

Kế “thanh dã” bỏ ngỏ thành Thăng Long “đón lõng” giặc

Thăng Long là kinh đô của Đại Việt từ năm 1010 đến năm 1802 và là đầu não của nhà nước phong kiến nước ta. Trong tất cả các cuộc chiến tranh, kinh đô luôn là nơi dừng chân cuối cùng, chiếm được kinh đô là chiến thắng và kinh đô Thăng Long cũng không phải ngoại lệ. Cụ thể, trong vòng 30 năm, từ năm 1258 đến 1288, quân Nguyên Mông đã 3 lần xâm lược Đại Việt.

Lần thứ nhất, quân giặc đã chiếm thành Thăng Long trong 11 ngày và sau đó bị đánh bại bởi trận Đông Bộ Đầu vào ngày 29-1-1258. Tuy nhiên, quân giặc không từ bỏ tham vọng của mình, chúng tiếp tục đưa quân xâm lược. Vào tình hình đó, triều Trần ra lệnh cho hoàng cung và dân chúng tạm rút khỏi kinh thành.

kinh do thang long 3

Người đứng ra lo việc sơ tán cả hoàng cung là Linh Từ quốc mẫu Trần Thị Dung, vợ của Thái sư Trần Thủ Độ - người sáng lập ra triều Trần và cũng là linh hồn của cuộc kháng chiến. Bà đã tổ chức cho hoàng gia và các gia đình tướng sĩ đang chiến đấu ngoài mặt trận rời khỏi kinh thành một cách an toàn. Không những vậy bà còn cất giấu và phân tán của cải, lương thực trong kho để không lọt vào tay giặc. Không chỉ trong hoàng cung mà triều đình nhà Trần còn ra lệnh cho dân chúng ở 61 phường trong kinh thành sơ tán để thực hiện kế “thanh dã”. 

Thành Thăng Long trở nên hoang vắng, không còn sự sống. Quân Nguyên Mông đã dễ dàng chiếm được kinh thành nhưng nơi đây chỉ còn là tòa thành trống rỗng và chúng chỉ tìm thấy những tên sứ giả bị trói chặt bằng thừng tre. Điều này đã khiến quân Nguyên Mông lo sợ. Chúng rơi vào tình trạng thiếu lương thực, ngựa thiếu cỏ nên sức chiến đấu yếu dần. Và chỉ chờ có thế, binh lính nhà Trần phản công giành chiến thắng.

Những lần Thăng Long hoang vắng vì chạy giặc

Vào đầu thế kỷ 15, giặc Minh xâm lược Đại Việt, nhưng nhà Hồ yếu đuối nên đã nhanh chóng đầu hàng. Trước sự tàn ác của giặc Minh, dân chúng đã chạy trốn khỏi kinh thành.     Sau đó đại quân của Lê Lợi bao vây kinh thành, quân Minh đã phải ký thỏa ước rút quân vào cuối năm 1427. Lê Lợi vào thành vào đầu năm 1428, khi đó dân chúng đi sơ tán mới theo về.Cuối thế kỷ 18, giặc Thanh xâm lược nước ta, chúng chiếm Thăng Long nhưng kinh đô cũng vắng lặng vì dân chúng chạy giặc. 

Vào năm 1873, Pháp đánh thành Hà Nội lần thứ nhất và đánh thành lần thứ hai năm 1882 phố xá cũng vắng tanh. Ngoài ra, Hà Nội vắng lặng còn vì lý do khác, đó là sự cướp bóc của quân Cờ Đen. Ca dao xưa có câu:

Cờ Đen cho chí cờ vàng

Làm cho trăm họ khóc than đứng ngồi

kinh do thang long 2

Cuối năm 1946 khi thực dân Pháp tái chiếm Hà Nội đã khiến cho thủ đô mấy lần vắng lặng. Và rồi trong những ngày tháng Mỹ ném bom miền Bắc mà trọng điểm là Hà Nội, dân chúng Thủ đô đã 2 lần sơ tán, đèn tín hiệu giao thông không cần bật, tầu điện vẫn leng keng nhưng vắng khách.

Những trận dịch bệnh trong lịch sử

Theo “Đại Việt sử ký” chép lại năm 1100, đời vua Lý Nhân Tông trận dịch bệnh đầu tiên đã xảy ra. Từ năm này kéo dài đến thế giữa kỷ 18 có khoảng 9 trận dịch và có lẽ thực tế còn cao hơn do sử chép không đầy đủ.

Vào thế kỷ 19, có lẽ đây là khoảng thời gian dịch bệnh diễn ra nhiều nhất. Theo “Đại Nam thực lục”, từ năm 1820-1895 xảy ra 75 trận dịch lớn nhỏ là đậu mùa, tả, thương hàn... trên nhiều tỉnh thành Việt Nam. 

Năm 1888 dịch tả lây lan mạnh ở Hà Nội. Trong cuốn “Lịch sử Hà Nội”, tác giả Phillip Papin thống kê có khoảng 6.000 người chết, đó là con số lớn vì giai đoạn này dân số Hà Nội chỉ khoảng 10 vạn.

kinh do thang long 1

Trong cuốn “Xứ Đông thuộc Pháp - Những kỷ niệm” của Toàn quyền Đông Dương Paul Doumer (1897-1902) đã viết về trận dịch hạch năm 1902-1903. Lo sợ bệnh dịch, nhiều gia đình đã đưa con cái và cha mẹ già về quê, lao động nhập cư các tỉnh cũng trốn khỏi Hà Nội khiến phố xá thưa vắng và thành phố thiếu hụt lao động.

Hiện nay, dịch bệnh xuất hiện rất khó đoán trước như dịch bệnh Covid-19 đang diễn ra. Virus gây bệnh cũng biến đổi nhanh chóng sang các thể mới khiến việc dập dịch không dễ dàng dù y học ngày nay rất hiện đại. Bởi vậy tuân thủ nghiêm túc những quy định của Chính phủ về chống dịch cũng là liều thuốc để hạn chế lây lan và dập tắt dịch bệnh.

Xem thêm: Những 'báu vật' thời bao cấp gây thương nhớ

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Một khi những ý tưởng tuôn trào thì kiến trúc sư sẽ cho ra đời những công trình kiến trúc “độc nhất vô nhị” mà không ai ngờ tới.

Những công trình kiến trúc siêu ảo chứng minh trí tưởng tượng phong phú của con người
0 Bình luận

Theo chia sẻ của MC Anh Tuấn, bố anh - Nhà giáo nhân dân Vũ Hướng đã rời xa cõi tạm vào sáng 26/10, hưởng thọ 87 tuổi. Sự ra đi của ông là mất mát to lớn đối với gia đình...

Tài đức đáng nể của bố đẻ MC Anh Tuấn - Nhà giáo nhân dân Vũ Hướng
0 Bình luận

Thẩm Thúy Hằnɡ là một đại minh tinh νà là nɡười đẹρ có  tiếnɡ trong giới nghệ thuật Sài Gòn trướᴄ năm 1975. Người đẹp trở thành cái tên được giới truyền thông săn đón nhất vào suốt 2 thập kỷ từ cuối thập niên 50 cho đến năm 1975. 

Xuýt xoa trước bộ sưu tập những bức hình để đời của minh tinh Thẩm Thúy Hằng - Đệ nhất mỹ nhân Sài Gòn xưa
0 Bình luận

Tin liên quan

Thế giới trong mắt trẻ thơ vốn đầy màu hồng với nhiều cuộc phiêu lưu bí ẩn, khiến bất kỳ ai cũng mong muốn có thể quay trở lại để trải nghiệm một lần nữa.

Thế giới trong mắt trẻ thơ khác biệt với người lớn như thế nào?
0 Bình luận

Đây là những đồ dùng có giá trị trong thời kỳ bao cấp ở Việt Nam mà chỉ những gia đình có điều kiện mới có thể sở hữu.

Những 'báu vật' thời bao cấp gây thương nhớ
0 Bình luận

Mặc dù có rất nhiều ghi chép mô tả về các công trình kiến trúc cổ đại nhưng thật khó để chúng ta có thể hình dung chính xác mọi thứ trông như thế nào.

Chiêm ngưỡng 10 công trình kiến trúc thời cổ đại được phục dựng lại ở dạng 3D
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Không chỉ kịp thời đưa cháu bé tai nạn đi cấp cứu chiến sĩ CSGT còn hỗ trợ viện phí

Phát hiện cháu bé bị tai nạn giao thông khi đang trên đường làm nhiệm vụ, chiến sĩ đội CSGT số 6 (CATP Hà Nội) đã kịp thời đưa nạn nhân đi cấp cứu và hỗ trợ một phần viện phí.

Hải An
Hải An 17 giờ trước
Giao hàng gặp trời mưa, nam shipper nhanh tay dọn đậu phộng giúp chủ nhà

Giao hàng gặp trời mưa, thấy nhà chỉ có người già và trẻ nhỏ, nam shipper liền nhanh tay gom đậu phộng giúp. Hành động ấm lòng khiến dân mạng tấm tắc khen ngợi.

Hải An
Hải An 23 giờ trước
Ấm lòng trước khoảnh khắc loạt ô tô che chắn cho xe máy qua cầu lúc mưa to gió lớn ở Hà Nội

“Những lúc này, tôi chỉ mong xe mình to hơn để che được nhiều người hơn”, chia sẻ của tài xế xe tải khiến nhiều người xúc động.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
CSGT Lâm Đồng kịp thời hỗ trợ sản phụ sinh con an toàn trên đường

Vào khoảng 4h50 ngày 1/7, trong lúc tuần tra giao thông, CSGT Lâm Đồng đã kịp thời phát hiện và hỗ trợ một sản phụ chuyển dạ sinh con ngay trên xe đặc chủng.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
3 cuộc đời được hồi sinh nhờ nghĩa cử hiến tạng cao đẹp

Sau tai nạn giao thông, một người phụ nữ ở TP.HCM được xác định chết não, gia đình đã quyết định hiến tạng, đem lại sự sống cho 3 bệnh nhân đang nguy kịch.

Hải An
Hải An 3 ngày trước
Bé gái bị co giật trên chuyến bay được bác sĩ cấp cứu kịp thời

Trên chuyến bay từ TP.HCM đến Hà Nội, một bé gái xuất hiện tình trạng co giật do hạ canxi máu - một rối loạn điện giải nguy hiểm, đã được các bác sĩ có mặt tái đó hỗ trợ cấp cứu thành công.

Hải An
Hải An 4 ngày trước
Lớp học bơi miễn phí suốt gần một thập kỷ giữa lòng Cần Thơ

Cứ vào dịp hè các bạn học sinh có hoàn cảnh khó khăn tại Cần Thơ lại rủ nhau đến lớp học bơi miễn phí của cô Quý tại hồ bơi Nhiệt điện Trà Nóc.

Đăng Dương
Đăng Dương 4 ngày trước
Ấm lòng 900 suất ăn mời thí sinh, phụ huynh trong kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025

Hội phụ nữ xã Trung Giã, Xuân Giang, huyện Sóc Sơn, Hà Nội đã nấu gần 900 suất ăn miễn phí để mời thí sinh và phụ huynh trong ngày diễn ra kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
Chủ quán Bạc Liêu miễn phí bữa sáng và trưa cho các sĩ tử thi tốt nghiệp THPT

Trong những diễn ra kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025, anh Trương Nguyễn Minh Tuấn (50 tuổi, TP.Bạc Liêu) – chủ quán chay đã miễn phí bữa sáng, trưa kèm chè đậu đỏ để tiếp sức các thí sinh.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
Trường học ở Hà Nội thuê xe khách đưa hơn 500 thí sinh đến điểm thi tốt nghiệp THPT 2025

Vì muốn đảm bảo an toàn cho hơn 500 sĩ tử tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025, một trường học ở Hà Nội đã thuê 12 xe khách 16 chỗ đưa đến điểm thi. Bên cạnh đó trường còn bố trí cho các bữa ăn sáng, ăn trưa cho các thí sinh tại điểm thi.

Hải An
Hải An 26/06
Bức tâm thư xúc động người cha viết gửi 2 ân nhân ngày con gái đậu trường chuyên

Sau khi đăng tải bức tâm thư với tiêu đề “Lời cảm ơn đến những người tốt lặng lẽ” lên mạng xã hội, bài viết của người cha vừa có con thi lớp 10 đã nhận về hàng ngàn lượt tương tác.

Hải An
Hải An 25/06
Xuống Hà Nội khám bệnh, người phụ nữ bị lừa nhẵn túi bởi “người quen” may thay lại nhận được phép màu từ những người xa lạ

Bị lừa hết tiền trong túi khi xuống Hà Nội khám bệnh bởi một người phụ nữ tự xưng là “quen người nhà của chị”, may mắn thay chị H.T.Trang (41 tuổi, dân tộc Tày, quê Bắc Kạn) đã được bệnh viện và nhiều người giúp đỡ.

Hải An
Hải An 25/06
Mát lòng “bát cháo hành” tại góc phố nghĩa tình giữa mùa hè Hà Nội

Trong cái nắng chói chang của Hà Nội, tại một góc phố nhỏ tình người được lan tỏa từ nồi cháo thiện nguyện, từ những tấm lòng thảo thơm.

Hải An
Hải An 24/06
Những lời nhắn nhủ “đáng yêu” từ các cụ ông, cụ bà gửi đến giới trẻ: “Sống cho tốt, giúp đỡ mọi người”

Tấm bảng với những lời nhắn nhủ được các cụ ông, cụ bà nhắn gửi đến giới trẻ không chỉ đáng yêu mà còn vô cùng cảm động. Những lời nhắn ngủ ấy tuy đơn giản nhưng hàm chứa rất nhiều sự yêu thương và trao gửi.

Hải An
Hải An 24/06
Chàng trai Gia Lai vượt 500km về ở rể, cưới cô gái khiếm khuyết sau 3 lần gặp gỡ

Ngay từ những ngày đầu nhắn tin trò chuyện, chàng trai ở Gia Lai và cô gái ở Đồng Nai đã có sự đồng cảm, thấu hiểu kỳ lạ. Họ chia sẻ mọi thứ với nhau, về hoàn cảnh gia đình và cả những khiếm khuyết trên cơ thể.

Hải An
Hải An 23/06
Câu chuyện cảm động sau bức ảnh kỷ yếu chụp cả gia đình ở Hòa Bình

“Bố mẹ không hoàn hảo nhưng nuôi con lớn lên với dáng vẻ rất hạnh phúc”, dòng chú thích được đăng kèm bức ảnh kỷ yếu khiến nhiều người xúc động.

Thanh Tú
Thanh Tú 22/06
PC Right 1 GIF
Đề xuất