Kinh đô Thăng Long - Hà Nội và ký ức về những lần thành trống, nhà không trong lịch sử

Vừa qua, cả nước chung tay cùng nhau chống dịch Covid-19 khiến nhịp sống Hà Nội đã bị thay đổi so với trước đó. Tuy nhiên, lui lại một chút về lịch sử thì đây không phải là lần đầu tiên đường phố Thăng Long - Hà Nội từng vắng lặng như vậy.

Hoa Nguyễn
Hoa Nguyễn 29/10
Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Trong thời gian vừa qua, cả nước ta đã chung tay thực hiện giãn cách xã hội cùng nhau chống dịch Covid- 19 khiến hình ảnh về Hà Nội cũng như nhịp sống nơi đây chậm lại và rất khác so với trước đó. Đường phố thưa vắng người hơn, các cơ quan, đơn vị cho nhân viên làm việc tại nhà, các cơ sở thương mại, dịch vụ đóng cửa nên lao động ngoại tỉnh trở về quê. Nhưng trong lịch sử, đây không phải là lần đầu tiên đường phố Thăng Long - Hà Nội từng vắng lặng như vậy. Hãy cùng quay ngược lại thời gian để tìm hiểu nhé.

Kế “thanh dã” bỏ ngỏ thành Thăng Long “đón lõng” giặc

Thăng Long là kinh đô của Đại Việt từ năm 1010 đến năm 1802 và là đầu não của nhà nước phong kiến nước ta. Trong tất cả các cuộc chiến tranh, kinh đô luôn là nơi dừng chân cuối cùng, chiếm được kinh đô là chiến thắng và kinh đô Thăng Long cũng không phải ngoại lệ. Cụ thể, trong vòng 30 năm, từ năm 1258 đến 1288, quân Nguyên Mông đã 3 lần xâm lược Đại Việt.

Lần thứ nhất, quân giặc đã chiếm thành Thăng Long trong 11 ngày và sau đó bị đánh bại bởi trận Đông Bộ Đầu vào ngày 29-1-1258. Tuy nhiên, quân giặc không từ bỏ tham vọng của mình, chúng tiếp tục đưa quân xâm lược. Vào tình hình đó, triều Trần ra lệnh cho hoàng cung và dân chúng tạm rút khỏi kinh thành.

kinh do thang long 3

Người đứng ra lo việc sơ tán cả hoàng cung là Linh Từ quốc mẫu Trần Thị Dung, vợ của Thái sư Trần Thủ Độ - người sáng lập ra triều Trần và cũng là linh hồn của cuộc kháng chiến. Bà đã tổ chức cho hoàng gia và các gia đình tướng sĩ đang chiến đấu ngoài mặt trận rời khỏi kinh thành một cách an toàn. Không những vậy bà còn cất giấu và phân tán của cải, lương thực trong kho để không lọt vào tay giặc. Không chỉ trong hoàng cung mà triều đình nhà Trần còn ra lệnh cho dân chúng ở 61 phường trong kinh thành sơ tán để thực hiện kế “thanh dã”. 

Thành Thăng Long trở nên hoang vắng, không còn sự sống. Quân Nguyên Mông đã dễ dàng chiếm được kinh thành nhưng nơi đây chỉ còn là tòa thành trống rỗng và chúng chỉ tìm thấy những tên sứ giả bị trói chặt bằng thừng tre. Điều này đã khiến quân Nguyên Mông lo sợ. Chúng rơi vào tình trạng thiếu lương thực, ngựa thiếu cỏ nên sức chiến đấu yếu dần. Và chỉ chờ có thế, binh lính nhà Trần phản công giành chiến thắng.

Những lần Thăng Long hoang vắng vì chạy giặc

Vào đầu thế kỷ 15, giặc Minh xâm lược Đại Việt, nhưng nhà Hồ yếu đuối nên đã nhanh chóng đầu hàng. Trước sự tàn ác của giặc Minh, dân chúng đã chạy trốn khỏi kinh thành.     Sau đó đại quân của Lê Lợi bao vây kinh thành, quân Minh đã phải ký thỏa ước rút quân vào cuối năm 1427. Lê Lợi vào thành vào đầu năm 1428, khi đó dân chúng đi sơ tán mới theo về.Cuối thế kỷ 18, giặc Thanh xâm lược nước ta, chúng chiếm Thăng Long nhưng kinh đô cũng vắng lặng vì dân chúng chạy giặc. 

Vào năm 1873, Pháp đánh thành Hà Nội lần thứ nhất và đánh thành lần thứ hai năm 1882 phố xá cũng vắng tanh. Ngoài ra, Hà Nội vắng lặng còn vì lý do khác, đó là sự cướp bóc của quân Cờ Đen. Ca dao xưa có câu:

Cờ Đen cho chí cờ vàng

Làm cho trăm họ khóc than đứng ngồi

kinh do thang long 2

Cuối năm 1946 khi thực dân Pháp tái chiếm Hà Nội đã khiến cho thủ đô mấy lần vắng lặng. Và rồi trong những ngày tháng Mỹ ném bom miền Bắc mà trọng điểm là Hà Nội, dân chúng Thủ đô đã 2 lần sơ tán, đèn tín hiệu giao thông không cần bật, tầu điện vẫn leng keng nhưng vắng khách.

Những trận dịch bệnh trong lịch sử

Theo “Đại Việt sử ký” chép lại năm 1100, đời vua Lý Nhân Tông trận dịch bệnh đầu tiên đã xảy ra. Từ năm này kéo dài đến thế giữa kỷ 18 có khoảng 9 trận dịch và có lẽ thực tế còn cao hơn do sử chép không đầy đủ.

Vào thế kỷ 19, có lẽ đây là khoảng thời gian dịch bệnh diễn ra nhiều nhất. Theo “Đại Nam thực lục”, từ năm 1820-1895 xảy ra 75 trận dịch lớn nhỏ là đậu mùa, tả, thương hàn... trên nhiều tỉnh thành Việt Nam. 

Năm 1888 dịch tả lây lan mạnh ở Hà Nội. Trong cuốn “Lịch sử Hà Nội”, tác giả Phillip Papin thống kê có khoảng 6.000 người chết, đó là con số lớn vì giai đoạn này dân số Hà Nội chỉ khoảng 10 vạn.

kinh do thang long 1

Trong cuốn “Xứ Đông thuộc Pháp - Những kỷ niệm” của Toàn quyền Đông Dương Paul Doumer (1897-1902) đã viết về trận dịch hạch năm 1902-1903. Lo sợ bệnh dịch, nhiều gia đình đã đưa con cái và cha mẹ già về quê, lao động nhập cư các tỉnh cũng trốn khỏi Hà Nội khiến phố xá thưa vắng và thành phố thiếu hụt lao động.

Hiện nay, dịch bệnh xuất hiện rất khó đoán trước như dịch bệnh Covid-19 đang diễn ra. Virus gây bệnh cũng biến đổi nhanh chóng sang các thể mới khiến việc dập dịch không dễ dàng dù y học ngày nay rất hiện đại. Bởi vậy tuân thủ nghiêm túc những quy định của Chính phủ về chống dịch cũng là liều thuốc để hạn chế lây lan và dập tắt dịch bệnh.

Xem thêm: Những 'báu vật' thời bao cấp gây thương nhớ

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Một khi những ý tưởng tuôn trào thì kiến trúc sư sẽ cho ra đời những công trình kiến trúc “độc nhất vô nhị” mà không ai ngờ tới.

Những công trình kiến trúc siêu ảo chứng minh trí tưởng tượng phong phú của con người
0 Bình luận

Theo chia sẻ của MC Anh Tuấn, bố anh - Nhà giáo nhân dân Vũ Hướng đã rời xa cõi tạm vào sáng 26/10, hưởng thọ 87 tuổi. Sự ra đi của ông là mất mát to lớn đối với gia đình...

Tài đức đáng nể của bố đẻ MC Anh Tuấn - Nhà giáo nhân dân Vũ Hướng
0 Bình luận

Thẩm Thúy Hằnɡ là một đại minh tinh νà là nɡười đẹρ có  tiếnɡ trong giới nghệ thuật Sài Gòn trướᴄ năm 1975. Người đẹp trở thành cái tên được giới truyền thông săn đón nhất vào suốt 2 thập kỷ từ cuối thập niên 50 cho đến năm 1975. 

Xuýt xoa trước bộ sưu tập những bức hình để đời của minh tinh Thẩm Thúy Hằng - Đệ nhất mỹ nhân Sài Gòn xưa
0 Bình luận

Tin liên quan

Thế giới trong mắt trẻ thơ vốn đầy màu hồng với nhiều cuộc phiêu lưu bí ẩn, khiến bất kỳ ai cũng mong muốn có thể quay trở lại để trải nghiệm một lần nữa.

Thế giới trong mắt trẻ thơ khác biệt với người lớn như thế nào?
0 Bình luận

Đây là những đồ dùng có giá trị trong thời kỳ bao cấp ở Việt Nam mà chỉ những gia đình có điều kiện mới có thể sở hữu.

Những 'báu vật' thời bao cấp gây thương nhớ
0 Bình luận

Mặc dù có rất nhiều ghi chép mô tả về các công trình kiến trúc cổ đại nhưng thật khó để chúng ta có thể hình dung chính xác mọi thứ trông như thế nào.

Chiêm ngưỡng 10 công trình kiến trúc thời cổ đại được phục dựng lại ở dạng 3D
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Nam sinh 18 tuổi bỏ thi để cứu bạn bị đau tim: “Thi cử có thể chờ, mạng sống thì không”

Câu chuyện nam sinh Trung Quốc bỏ lỡ kỳ thi quan trọng vì cứu bạn học bị đau tim đang gây sốt mạng xã hội vì hành động dũng cảm và phẩm chất tốt đẹp.

Hải An
Hải An 1 phút trước
TP.HCM mở lớp học bơi miễn phí cho người dân

Bắt đầu từ tháng 5 này, Trung tâm Thể thao dưới nước TP.HCM sẽ bắt đầu mở các lớp học bơi cơ bản miễn phí cho người dân thành phố.

Hải An
Hải An 4 ngày trước
Học sinh Việt Nam xuất sắc giành huy chương vàng tại 'kỳ thi Hóa học khó nhất hành tinh”

Cả 4 học sinh Việt Nam tham dự Kỳ thi Olympic Hóa học Quốc tế Mendeleev năm nay đều đạt huy chương, gồm 2 huy chương Vàng và 2 huy chương Bạc.

Thanh Tú
Thanh Tú 5 ngày trước
Không nhà, không người thân cụ bà 30 năm sống dưới gầm cầu thang vẫn dang tay với người lạ

Suốt 3 thập kỷ sống dưới gầm cầu thang, cụ bà Nguyễn Thị Sang (79 tuổi, TPHCM) vẫn sẵn sàng mở lòng, cưu mang người xa lạ. Giữa phố thị tấp nập, đâu đó vẫn có những mảnh đời nương tựa nhau bằng nghĩa tình vô giá!

Hải An
Hải An 5 ngày trước
Hành động ấm lòng của hai thực tập sinh khi thấy bà cụ U80 đưa em gái 69 tuổi vào viện khám

“Gặp tôi, bà Húng giọng run run, hai hàng nước mắt chực trào nói “bác ơi, bác cứu lấy em tôi. Nó khó thở. Tôi thương nó quá”. Giây phút ấy tôi rất xúc động”, nam thực tập sinh chia sẻ.

Thanh Tú
Thanh Tú 6 ngày trước
Cụ bà U90 11 năm miệt mài nấu cháo tặng cho bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn

Hơn 10 năm nay, đã có hàng ngàn suất cháo được cụ Chu Thị Lương (81 tuổi, ngụ TT.Cẩm Xuyên, H.Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh) trao đến tay những người có hoàn cảnh khó khăn.

Hải An
Hải An 6 ngày trước
Ấm lòng nghĩa đồng bào với hơn 1.700 “bữa cơm đoàn kết” mừng ngày giải phóng Hải Phòng

Những ngày này, khắp các thôn, tổ dân phố, đâu đâu cũng rộn ràng “bữa cơm đoàn kết” được người dân Hải Phòng tổ chức để chào mừng 70 năm ngày giải phóng thành phố.

Thanh Tú
Thanh Tú 6 ngày trước
Người hùng giữa đời thực: Bác sĩ kịp thời cứu cô gái bị tai nạn, nằm co giật trên đường

Trên đường về nhà, bác sĩ Phạm Tiến Mạnh vô tình nhìn thấy một cô gái bị tai nạn giao thông, nằm trên đường trong tình trạng tay chân co quắp, sùi bọt mép nên vội vã xuống hỗ trợ.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
Kịp thời cứu người phụ nữ mang thai 8 tháng rơi xuống giếng sâu 20m

Người phụ nữ mang thai ở tháng 8 thai kỳ không may rơi xuống giếng sâu 20m trong khi đi mua đồ cho gia đình, may mắn được Công an tỉnh Tây Ninh ứng cứu kịp thời.

“10 năm cõng bạn” – khoảnh khắc đẹp nhất tại lễ tốt nghiệp Đại học Bách Khoa

Ngô Văn Hiếu- nhân vật chính trong câu chuyện từng gây xúc động "10 năm cõng bạn" đến trường, tiếp tục lay động nhiều người khi vượt gần 100km, từ Thái Bình lên Hà Nội để cõng người bạn thân lên sân khấu ĐH Bách khoa nhận bằng tốt nghiệp.

Hải An
Hải An 12/05
Chiếc ốp điện thoại đẹp nhất của bố: “Con yêu bố lắm”

Chiếc ốp ấy có thể không phải là món đồ đắt tiền, không hợp thời hay sang trọng. Nhưng chắc chắn, với người bố ấy đó là chiếc ốp điện thoại đẹp nhất trên đời.

Người dân Nghệ An chung tay “giải cứu” hỗ trợ xe chở dưa hấu bị lật

Sáng ngày 10/5, tại TP Vinh (Nghệ An) người dân cùng nhau hỗ trợ, mua giúp dưa hấu cho tài xế xe tải sau va chạm với ô tô khách, khiến một tấn dưa hấu đổ tràn ra đường.

Cựu chiến binh Đà Nẵng tự nguyện hiến gần 700m2 đất để mở đường

Ông Bùi Văn Tượng - cựu chiến binh tại TP. Đà Nẵng đã tự nguyện hiến gần 700m² đất để mở rộng con đường xóm nhỏ, góp phần thay đổi diện mạo khu dân cư, dựng xây quê hương.

Hải An
Hải An 10/05
Quân đội Nhân dân Việt Nam hào hùng tham gia lễ duyệt binh trên Quảng trường Đỏ

68 quân nhân đại diện cho Quân đội nhân dân Việt Nam đã tham gia Lễ duyệt binh kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại, diễn ra trên Quảng trường Đỏ Matxcơva (Nga).

Thanh Tú
Thanh Tú 09/05
Vinmec ghép gan thành công cho bệnh nhi 8 tháng tuổi

Vinmec vừa thực hiện thành công ca ghép gan đặc biệt cho bệnh nhi N.L.T 8 tháng tuổi, chỉ nặng 6.5kg từ nguồn tạng hiến của bệnh nhân chết não.

PC Right 1 GIF
Đề xuất