Đăng nhập với Zalo
Đăng nhập qua Google
- Cộng đồng
-
Tin Vui Mỗi Ngày8 Thành viên · 7.897 Bài viết -
Người Truyền Cảm Hứng8 Thành viên · 2.444 Bài viết -
Lan Tỏa Yêu Thương9 Thành viên · 764 Bài viết -
Bài Học Cuộc Sống5 Thành viên · 5.097 Bài viết -
Sống An Lành5 Thành viên · 1.023 Bài viết -
Thế Giới Muôn Màu5 Thành viên · 4.349 Bài viết -
Góc Nhìn Tích Cực5 Thành viên · 1.482 Bài viết
Bí ẩn về cái chết của Ngô Thời Nhiệm - công thần giúp triều Tây Sơn và Quan Trung đánh lui quân Thanh
Ngô Thời Nhiệm xuất thân trong gia đình danh gia vọng tộc chốn Bắc Hà. Ông cũng là công thần giúp triều Tây Sơn và Quang Trung đánh lui quân Thanh. Thế nhưng cái chết của ông đến giờ vẫn là 1 bí ẩn.
Đôi nét về danh sĩ Ngô Thời Nhiệm
Ngô Thời Nhiệm (hay Ngô Thì Nhậm, 25 tháng 10 năm 1746 – 1803), tự là Hy Doãn, hiệu Đạt Hiên. Ông là người thông minh, học giỏi và có những công trình đồ sộ về lịch sử.
Ngô Thời Nhiệm xuất thân trong gia đình danh gia vọng tộc ở Bắc Hà, là con của Ngô Thì Sĩ, người làng Tả Thanh Oai (nay là huyện Thanh Trì, Hà Nội). Nhờ truyền thống gia đình văn học và tư chất thông minh, ông thành công sớm.
Năm 16 tuổi, ông đã viết cuốn "Nhị thập tứ sử toát yếu". Mười chín tuổi đỗ đầu kỳ thi Hương. Hai mươi tuổi viết "Tứ gia thuyết phả". Năm 23 tuổi (1768), ông đỗ giải Nguyên, được bổ Hiến sát phó sứ Hải Dương.
Đến năm 26 tuổi (1771), ông dự khảo thí ở Quốc tử giám, đỗ ưu hạng đồng thời hoàn thành "Hải đông chí lược", một tập địa phương chí của Hải Dương.
Năm 1775, ông đỗ thứ 5 hàng Tiến sĩ tam giáp, cùng khoa với Phan Huy Ích. Đạt học vị cao nhất của thang giá trị học vấn thời đó. Được chúa Trịnh Sâm quý mến và nhận xét là "tài học không ở dưới người". Sau khi đỗ đạt, ông được bổ nhiệm làm quan Họ khoa cấp sự trung ở bộ Hộ triều Lê - Trịnh.
Năm 1776, ông được bổ làm Giám sát Ngự sử đài đạo Sơn Nam, sau đó thăng Ðốc đồng trấn Kinh Bắc. Năm 1778, ông vẫn giữ chức Ðốc đồng Kinh Bắc nhưng kiêm thêm chức Ðốc đồng Thái Nguyên. Khi đó cha ông làm Đốc đồng Lạng Sơn. Cha con đồng triều, nổi tiếng văn chương trong thiên hạ.
Không phụ lòng vương thượng, Ngô Thời Nhiệm dâng nhiều kế sách hay trong đạo trị nước. Trong đó có các bài biểu nổi tiếng như Giáo nghị, Pháp nghị và Chính nghị. Tuy nhiên, do triều đại Lê – Trịnh đang ở vào thời suy vi, nên dù rất khen kế sách của ông, Trịnh Sâm cũng không thể áp dụng nó vào thực tế.
Sau Vụ án năm Canh Tý (1780), Ngô Thì Nhậm được thăng làm Công bộ Hữu thị lang. Vụ này khiến cho giới sĩ phu Bắc Hà nghi ngờ Ngô Thì Nhậm là người tố giác Trịnh Khải, nên phải bỏ trốn về quê vợ ở Bách Tính, Nam Định (nay là Bách Tính, xã Nam Hồng, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định?) lánh nạn.
Cha ông mất cùng năm sau vụ án Canh Tý (Trịnh Sâm dẹp tan âm mưu đảo chính của phe cánh Trịnh Tông muốn diệt trừ phe cánh Đặng Thị Huệ và Quận Huy), do bạo bệnh sau một chuyến đi Nam quan cho việc quan. Do đó Nhậm mới bị cái tiếng "sát tứ phụ nhi thị lang" (giết bốn cha để được chức Thị lang. Bốn cha ý chỉ Ngô Thì Sĩ và ba người bạn vong niên của ông Sĩ là Nguyễn Khản - anh trai Nguyễn Du, Nguyễn Phương Ðĩnh và Nguyễn Khắc Tuân).
Năm 1788, khi Nguyễn Huệ ra Bắc lần hai, ra chiếu "cầu hiền", Ngô Thời Nhiệm đã đầu quân cho nhà Tây Sơn. Sử cũ viết khi được danh sỹ Bắc hà này, Nguyễn Huệ rất mừng mà rằng: "Thật là trời để dành ông cho ta vậy" và phong cho ông giữ chức Tả thị lang bộ Lại, sau đó thăng làm thượng thư bộ Lại.
Cuối năm Mậu Thân (1788), khi 29 vạn quân Thanh vào nước ta theo lời cầu cứu của Lê Chiêu Thống với danh nghĩa "phù Lê diệt Tây Sơn", Ngô Thời Nhiệm đã hiến kế lui binh về giữ phòng tuyến Tam Điệp- Biện Sơn (Ninh Bình), góp phần làm nên chiến thắng của nhà Tây Sơn.
Năm 1790, vua Quang Trung giao cho Ngô Thời Nhiệm giữ chức Binh bộ Thượng thư. Tuy làm việc ở bộ Binh nhưng Ngô Thời Nhiệm chính là người chủ trì về các chính sách và giao dịch với Trung Hoa. Ông là người đứng đầu, một trong những sứ bộ ngoại giao sang Trung Hoa.
Sau khi vua Quang Trung mất, ông không được tin dùng và quay về nghiên cứu Phật học.
Năm 1803, Ngô Thời Nhiệm và một số quan lại triều Tây Sơn bị đánh bằng roi ở Văn Miếu nhưng do có mâu thuẫn với Đặng Trần Thường nên người này đã tẩm thuốc độc vào roi. Sau trận đòn, về nhà Ngô Thời Nhiệm chết.
Ai đã giết Binh bộ Thượng thư triều Tây Sơn Ngô Thời Nhiệm?
Hiện nay nước ta có nhiều ngôi trường, con đường mang tên danh nhân Ngô Thời Nhiệm. Song về cái chết của ông thì vẫn còn là một ẩn số. Mới đây, cuốn sách Nguyễn Văn Tường và cuộc chiến chống đô hộ Pháp của triều Nguyễn (Khai Tâm và NXB Tổng hợp TP.HCM ấn hành) đã hé lộ nhiều phát hiện thú vị.
Nhà nghiên cứu, giáo sư Ngô Quốc Trị - tác giả cuốn sách cho biết: "Năm 1811, Binh bộ Thượng thư Đặng Trần Thường bị xử trảm giam hậu vì tội thông đồng với Tham tri bộ Lễ là Nguyễn Gia Cát mạo cấp sắc phong phúc thần cho 560 nhân vật không xứng đáng như “ông cha và bố mẹ vợ” của viên chức phụ trách duyệt và soạn sắc, hay người mà họ Đặng che chở là cố Tướng Trịnh Hoàng Ngũ Phúc - trước kia đã vào đánh chiếm Phú Xuân đuổi Chúa Nguyễn vào Nam. Thay vì hủy bỏ sắc phong Tướng Phúc làm thần của thời Chúa Trịnh, các ông lại tặng cho chức cao hơn nữa là Thanh danh văn võ thánh thần đại vương”.
Đến khi xét danh sách thu thẩm (duyệt lại các trọng án vào mùa thu), vua Gia Long đã tha tội chết cho Đặng Trần Thường và Nguyễn Gia Cát... vì "nghĩ thương bọn Đặng Trần Thường có công tha cho. Xóa tên trong quan tịch, cho ở Kinh". Đây là một sự khoan hồng lớn vì "ăn trộm và làm giả ấn dấu của vua” thuộc vào “tội đại bất kính”, là một trong 10 tội nặng nhất gọi là “thập ác” khi ấy.
Tới năm 1816, họ Đặng lại bị hạ ngục vì tiếp tục phát giác thêm vụ trước kia khi ông làm quan ở Bắc Thành đã làm "nhiều việc trái phép, như ức chiếm đầm ao, ẩn giấu thuế lệ đinh điền”, đến mức phải xử tử.
Về nghi vấn ông Đặng Trần Thường giết chết Ngô Thời Nhiệm, một người bạn cũ mà ông thù ghét muốn tru diệt vì đã khinh miệt mình khi làm quan lớn cho Tây Sơn, được thuật lại chi tiết trong sách Nguyễn Văn Tường và cuộc chiến chống đô hộ Pháp của triều Nguyễn. Theo đó, ông Ngô Thời Nhiệm cùng hai ông Phan Huy Ích và Nguyễn Gia Phan là 3 cựu thần nhà Lê làm Thượng thư triều Tây Sơn, đã đầu thú đúng hạn và được vua Gia Long xá tội, cho giải về kinh để dùng lại. Nhưng được sớ của ông Đặng Trần Thường, lúc đó làm Binh bộ Thượng thư ở Bắc Thành, kể tội và đòi phải giết họ, vua cho đóng gông giải 3 ông này ra Thăng Long để nghị tội.
Cơ quan ở đây "bàn cho là tội bọn Nhậm đáng phải giết, nhưng đã có chiếu nói rõ ngụy quan ra thú thì đều miễn tội, vậy xin tha bọn Nhậm tội chết, chỉ đánh để làm nhục. Vua y cho. Hạ lệnh kể tội ở học đường phủ Phụng Thiên (tức Quốc Tử giám nhà Lê cũ) mà đánh đau”. Trong Liệt truyện có nói rõ thêm là ông Ngô Thì Nhậm (Ngô Thời Nhiệm) bị đánh đến chết chính là do lệnh của Đặng Trần Thường, rằng: “Khi ấy bị phạt đánh roi có 3 người, riêng độc mình Nhậm bị đau quá, chết, đó là Thường giận bảo vậy”.
Tương truyền rằng, Đặng Trần Thường có ra cho Nhậm câu đối là: “Ai công hầu, ai khanh tướng, trong trần ai, ai dễ biết ai” (vế đối hiểm hóc vì có 5 chữ ai và có chữ trần là tên đệm của Đặng Trần Thường). Ngay sau đó được ông Ngô Thì Nhậm (Ngô Thời Nhiệm) ứng khẩu đối lại: “Thế Chiến Quốc, thế Xuân Thu, gặp thời thế, thế thời phải thế” (vế đối lại cũng có 5 chữ thế, nói lên được hoàn cảnh và khí phách của người anh hùng và cũng gắn chữ thời là tên đệm của Ngô Thời Nhiệm).
Về sự đấu khẩu này, theo nhà nghiên cứu, giáo sư Nguyễn Quốc Trị thì "tỏ ra rất thích hợp với câu chuyện giữa ông Đặng Trần Thường và Ngô Thời Nhiệm”.
(T/h Wiki, Dân Việt, Thanh Niên)
Đọc thêm
Trước khi đánh Ngọc Hồi, vua Quang Trung tập trung lương thực "ra lệnh đốt sạch, khác nào qua sông đốt thuyền, lên cao chặt thang, ăn xong lấp giếng đập nồi, để quân sĩ liều chết với giặc".
Hiện nay vẫn còn rất nhiều giả thuyết liên quan đến sự ra đi của vua Quang Trung. Một trong số đó là chuyện ông dường như đã dự cảm được việc, nếu không duy trì được vương triều, nếu để nhà Nguyễn thắng thế thì có lúc mộ ông cũng bị quật lên.
"Ông đồ nhà quê" Nguyễn Thiếp (La Sơn Phu Tử) chính là nhân vật góp phần quan trọng giúp vua Quang Trung đánh tan 29 vạn quân Thanh vào Tết Kỷ Dậu (1789). Sau đó cũng là người giúp vua trị quốc, chấn hưng đạo học nước nhà.
Bài mới
Hình ảnh học trò ở Trường Phổ thông dân tộc bán trú THCS Mỏ Vàng, xã Mỏ Vàng, tỉnh Lào Cai (Yên Bái cũ) cùng nhau gắng sức dọn bùn non, nhặt lại sách vở sau cơn lũ khiến nhiều người không khỏi xót xa.
Mới đây, UBMTTQ tỉnh Quảng Ninh đã ra quyết định hỗ trợ khẩn cấp 10 tỷ đồng cho các tỉnh miền Trung bị thiệt hại bởi bão số 10 bao gồm Hà Tĩnh, Nghệ An, Thanh Hóa và Quảng Trị.
Với mong muốn sẻ chia một chút vất vả với những người thực nhiệm vụ khắc phục bão số 10, chủ nhà hàng tại Cửa Lò đã nấu 14 mâm cơm phục vụ miễn phí cho 140 người.
Chiến dịch kích cầu du lịch Quảng Ninh 2025 hứa hẹn mang đến nhiều trải nghiệm thú vị, trong đó du khách sẽ được tặng bia, chả mực Hạ Long, đặc sản nổi tiếng của vùng đất mỏ.
Theo đoạn clip ghi lại, một nữ sinh viên đột ngột ngất xỉu ngay trên xe buýt. Nữ tiếp viên nhanh chóng tiếp cận, sơ cứu và phối hợp cùng tài xế đưa hành khách đến bệnh viện kịp thời. Nhờ hành động tận tâm, có trách nhiệm của cả hai, sức khỏe của nữ sinh đã ổn định trở lại.
Cụ ông R Ông Ha Hoanh (78 tuổi, Lâm Đồng) trong lúc vào rừng hái nấm thì bị lạc. Sau nhiều ngày dầm mình dưới mưa giữa rừng cụ đã được lực lượng chức năng của phường tìm thấy.
Huế trở thành đô thị đầu tiên tại Việt Nam thí điểm hệ thống cọc tiền chai nhựa, theo đó người mua trả thêm 1.000 đồng và được nhận lại khi hoàn vỏ.
Bộ Chính trị đặt mục tiêu từ 2026 toàn dân được khám sức khỏe định kỳ miễn phí, đến 2030 miễn viện phí cơ bản theo quyền lợi bảo hiểm y tế.
Từ ngày 3/9, học sinh phổ thông, học viên giáo dục thường xuyên cấp trung học cơ sở, trung học phổ thông trong trường công lập sẽ được miễn học phí.
Buổi khai giảng đặc biệt tại Bệnh viện Ung bướu TP.HCM đã gây xúc động mạnh cho những người dõi theo các bé. Học sinh trong lớp học là những bệnh nhi đang điều trị tại Bệnh viện Ung bướu. Có nhiều em vừa truyền dịch vừa học.
Chỉ sau vài giờ đăng bài trên mạng xã hội, Hoàng Dũng đã nhận về gần 300 chiếc áo in hình cờ đỏ sao vàng để gửi tặng các bạn nhỏ vùng cao.
Hơn 2.500 người dân xã biên giới Yên Nhân (Thanh Hóa) đang bị cô lập, sơ tán do lũ quét, các cán bộ xã đã nỗ lực vượt sạt lở để phát quà 2/9 đúng hẹn cho bà con vui Tết Độc lập.
Sáng 30/8, sau buổi tổng duyệt diễu binh, mẹ con chị Thu Hoài cùng nhiều tình nguyện viên ở lại thu gom rác trên phố Kim Mã, Giảng Võ, góp phần giữ gìn môi trường xanh sạch trong ngày lễ lớn.
Thấy cư dân toàn Ecohome 1, phường Đông Ngạc (Hà Nội) bị cô lập do ngập nước, mất điện, người dân ở những tòa nhà xung quanh đã tổ chức nấu cháo, tiếp nước, sẻ chia khó khăn với những người hàng xóm.
Người dân theo dõi các buổi hợp luyện và lễ diễu binh, diễu hành 2/9 sẽ được cấp phát bánh, nước và nhu yếu phẩm miễn phí tại 40 điểm dọc các tuyến trung tâm.
Trong khi bão số 5 đổ bộ trực tiếp vào tỉnh Hà Tĩnh với mưa lớn, gió giật dữ dội, lực lượng Công an các địa phương đã không quản hiểm nguy, kịp thời có mặt tại những điểm nóng, cứu giúp người dân trong hoạn nạn.