Khám phá 'siêu năng lực' cảm nhận sóng thần của các loài chim

Năm năm trước, Jérôme Chardon - một sĩ quan hải quân Pháp đã nghe một chương trình radio kể về chuyến hành trình phi thường của một loài chim có tên choắt mỏ thẳng đuôi vằn với chuyến đi hơn 7.000 dặm giữa New Zealand và Alaska. Chardon hiểu rõ, chuyến hành trình này vô cùng nguy hiểm, bởi nghề nghiệp điều phối các hoạt động cứu hộ trên khắp Đông Nam Á và Polynésie đã khiến anh cảm nhận rõ hơn ai hết.

Ở các đảo ở Thái Bình Dương thường xuyên bị các cơn bão lớn ghé thăm. Tuy nhiên, bằng cách nào đó mà những con choắt mỏ thẳng đuôi vằn nhỏ bé thường xuyên bay qua khu vực này mà vẫn “bình yên vô sự”. Trong đầu Chardon luôn băn khoăn, các loài chim này có thể giúp người dân ven biển phát hiện sớm được các thảm họa hay không.

Từ ý tưởng của Chardon, một nhóm từ Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Quốc gia của Pháp (NMNH) đã tiến hành các thí nghiệm với dự án có tên Kivi Kuaka. Dự án này do Frédéric Jiguet đứng đầu - nhà điểu học tại NMNH. Nhóm đã gắn công nghệ theo dõi động vật tiên tiến nhất là ICARUS lên 56 con chim thuộc 5 loài chim. Nhóm còn tới tận nơi các đảo san hô và các đảo ở Polynesia. 

Trạm này theo dõi truyền vị trí của chim tới Trạm Vũ trụ Quốc tế sau đó trả lại dữ liệu cho các nhà khoa học trên Trái Đất nhằm theo dõi các loài chim khi kiếm ăn, di cư, nghỉ ngơi và ứng phó với thiên tai ra sao. Đặc biệt này, dự án này tập trung vào khả năng nghe sóng hạ âm của loài chim, loại âm thanh tần số thấp mà con người không thể nghe được.

Sóng hạ âm có vô số nguồn, trong đó có động cơ phản lực, sét đánh và tiếng kêu của tê giác. Theo các nhà nghiên cứu, đây chính là tín hiệu mà các loài chim cảm nhận bão và sóng thần. Thậm chí, cả Trái đất cũng phát ra tiếng ồn hạ âm liên tục. Các nhà khoa học tin rằng, sóng thần và bão cũng tạo ra sóng hạ âm, truyền đi nhanh hơn cả sóng thần, tạo thành dấu hiệu nhận biết trước khi nó ập tới. 

Đã có bằng chứng cho thấy, những loài chim tránh bão thông qua sóng hạ âm. Trong một nghiên cứu năm 2014, các nhà khoa học đã tiến hành theo dõi chim chích chòe cánh vàng   ở miền trung và đông nam nước Mỹ. Những cuộc di cư của loài này cho thấy, chúng từng bay hơn 9.300 dặm để tránh một trận lốc xoáy khủng khiếp từng khiến 35 người thiệt mạng. 

Trước khi các hiện tượng thời tiết bất thường xuất hiện khoảng 24 giờ, những con chim này đã bắt đầu hành trình di cư. Do đó, các nhà khoa học suy luận chúng có thể nghe được tín hiệu của bão từ cách đó hơn 250 dặm. Những người sống sót sau trận sóng thần ở Ấn Độ Dương năm 2004 cũng cho biết, các loài chim đã di chuyển vào đất liền trước khi sóng thần xuất hiện. 

Bởi vậy, nếu những con chim trong dự án Kivi Kuaka có thể cảm nhận sóng hạ âm của bão hoặc sóng thần thì sẽ nhanh chóng di chuyển để né tránh. Theo dõi hành vi của chúng có thể giúp nhóm phát triển hệ thống cảnh báo sớm thiên tai. Đối với dự án này, mục tiêu chính là cảnh báo bão và sóng thần. Nhóm nghiên cứu còn có kế hoạch gắn thẻ thêm hàng trăm loài chim trên khắp Thái Bình Dương để chuẩn bị cho các sự kiện bão hoặc sóng thần.

Xem thêm: Treo ngược 12 con tê giác bằng cần cẩu, nhóm nghiên cứu bất ngờ nhận giải Ig Nobel 2021