Xá lợi là gì? Sự thật về việc hình thành xá lợi

Xá lợi là gì? 

Xá lợi là những phần kết tinh còn lại sau khi làm lễ trà tỳ (hỏa thiêu) tro cốt của Đức Phật và các vị cao tăng. Theo nhiều tài liệu ghi chép lại, trong lịch sử có rất nhiều vị cao tăng, người tu luyện có thành tựu lớn, sau khi viên tịch sẽ để lại xá lợi. 

Bên cạnh, nhục cốt, tất cả những đồ dùng là di tích của Phật và các vị Thánh Tăng như y, bình bát, tích trượng, v.v. đều gọi là Xá Lợi. Hiện nay ở Miến Điện, người ta còn thờ tóc và móng tay của Đức Phật khi Ngài còn tại thế đã cắt cho hai vị đệ tử tại gia đầu tiên. Trong kinh Phật cũng có nhắc đến các loại Xá Lợi Xương, Xá Lợi Răng và Ngọc Xá Lợi.

Ngọc Xá Lợi thường được kết tinh thành những viên có hình tròn và cứng, kích thước to nhỏ khác nhau. Xá Lợi cũng có rất nhiều màu sắc và độ sáng. Thông thường các viên Xá Lợi sẽ có màu trắng, đỏ, hồng, xanh và vàng. Có những viên trong như thủy tinh, có những viên lại có trắng ngà như hạt gạo, có thứ phát ra ánh sáng như pha lê, cũng có thứ màu sáng như san hô. Ngọc Xá Lợi là thành quả của việc tu hành giữ gìn giới luật và công năng tu tập thiền quán cao thâm của Đức Phật và các vị cao tăng.

Trong cuốn Kinh Đại Bát Niết Bàn có ghi chép lại rằng sau lễ trà tỳ, Xá Lợi của Đức Phật được chia làm tám phần và chia cho đại diện của tám nước đem về quốc gia của họ. Hơn 200 năm sau, khi hoàng đế A Dục thống nhất lãnh thổ xứ Ấn ngài đã gom tất cả Xá Lợi ở 8 nơi và chia thành 84,000 phần đựng trong 84.000 tháp báu nhỏ ban bố khắp các nước.

Hiện có ba giả thuyết chính về nguyên nhân hình thanh xá lợi là: Do sức mạnh tinh thần và lòng đại từ, đại bi của các vị cao tăng kết thành xá lợi; Do thói quen ăn chay, ngồi thiền và do tình trạng bệnh lý (sỏi thận).

Đầu tiên là giả thuyết sức mạnh tinh thần của các vị cao tăng biến thành xá lợi. Hàng nghìn năm trước khi khoa học còn chưa phát triển, hiểu biết của con người còn hạn chế nên người ta thường tin vào cách giải thích này. Tuy nhiên, theo khoa học, điều này là không đúng. Nếu như thế thì các vị cao tăng ai cũng có xá lợi, đạo đức càng cao thì càng nhiều xá lợi, nhưng thực tế thì chúng ta đều không thấy điều đó xuất hiện nữa.

Theo giả thuyết ăn chay, các cao tăng thường xuyên sử dụng nhiều chất xơ và chất khoáng, nên quá trình tiêu hóa và hấp thu dễ tạo ra các muối phosphate và carbonate. Những tinh thể muối đó tích lũy trong cơ thể và dần biến thành xá lợi. Nhiều người không đồng ý với giả thuyết này, cho rằng cũng có nhiều người ăn chay nhưng sau khi hỏa táng thì không có xá lợi.

Tuy nhiên nếu thêm yếu tố ngồi thiền thì giả thuyết này cũng có một phần sự thật. Ngồi thiền nhiều sẽ làm tăng khả năng hình thành tinh thể muối trong cơ thể. Người ăn chay hoặc Phật tử bình thường không có nguy cơ đó, vì thời gian ngồi thiền không nhiều.

Nhiều người không đồng ý với giả thuyết bệnh lý do các vị cao tăng thường rất khỏe mạnh, sinh hoạt điều độ, ít bệnh tật và khi hỏa táng người bị bệnh cũng không thấy xá lợi. Tuy nhiên, sự thật về giả thuyết này thì chỉ khi tiến hành thử nghiệm hỏa táng trên rất nhiều người bệnh chúng ta mới có thể đưa ra được kết luận chính xác.

Sự thật về xá lợi

Theo ba nhà vật lý Holden, Phakey và Clement thuộc Đại học Monash, bang Victoria, Úc nhận thấy rằng, các tinh thể có hình dạng khác nhau sẽ được hình thành nếu quá trình hỏa táng ở nhiệt độ thích hợp. Trên tạp chí Khoa học pháp y quốc tế tháng 6-1995, họ cho biết đã dùng kính hiển vi điện tử quét để theo dõi quá trình tinh thể hóa xương đùi của những người từ 1 tới 97 tuổi trong dải nhiệt độ 200 - 1.600oC trong khoảng thời gian 2, 12, 18 và 24 giờ.

Kết quả là sự tinh thể hóa các khoáng trong xương chiếm 2/3 trọng lượng xương bắt đầu xuất hiện từ nhiệt độ 600oC với nhiều hình dạng khác nhau, kích thước to nhỏ không đều. Các hạt nhỏ đó có thể kết tinh thành các khối lớn hơn khi gặp nhiệt độ từ 1.000 - 1.400oC. Và khi nhiệt độ đạt tới 1.600oC, các khối tinh thể bắt đầu tan rã. Như vậy, nếu điều kiện hỏa táng thích hợp, xá lợi có thể xuất hiện do quá trình tinh thể hóa các khoáng (vốn có nhiều trong xương người).

Vậy tại sao người bình thường không có xá lợi và không phải cao tăng nào cũng có xá lợi? Câu trả lời là nếu nhiệt độ hỏa táng ban đầu khoảng 600oC, sau đó tăng lên 1.000oC, nhiều khả năng các khối tinh thể sẽ xuất hiện. Hiện các lò hỏa táng thường có giới hạn nhiệt độ khoảng 1.200oC, khá thích hợp để xương được tinh thể hóa.

Theo Quỹ Forshang thế giới thuộc Trung tâm Phật giáo Forshang thế giới tại Đài Loan cho biết, xá lợi chứa các yếu tố hóa học của cả xương và sỏi.

Như vậy việc hình thành xá lợi có thể là sự kết hợp của các giả thuyết: Ăn chay, ngồi thiền, sỏi bệnh lý và sự tinh thể hóa xương khi gặp điều kiện hỏa táng phù hợp. Đây được xem là giả thuyết thuyết phục nhất từ trước đến nay. Tuy nhiên cần nhấn mạnh tính “may rủi” của nó. Đó là một quá trình ngẫu nhiên mà sự xuất hiện còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố không kiểm soát được. Có lẽ vì thế mà không phải vị cao tăng nào cũng có xá lợi.

Sự linh ứng của xá lợi

Khi chiêm bái cùng một viên ngọc Xá Lợi, tùy theo phước đức hay nghiệp báp của mỗi người mà sẽ thấy được các màu sắc khác nhau.

Truyền thuyết kể lại rằng, Ngọc Xá Lợi của Đức Phật có thể biến hóa từ ít thành nhiều, từ nhỏ thành lớn, từ đục thành trong, tỏa ra ánh hào quang. Sự biến hóa kỳ diệu này phải do sự thành tâm lễ bái của người có đạo tâm. Ngài Hư Vân kể rằng khi ngài tới lễ Xá Lợi của Đức Phật tại chùa A Dục, càng lễ thì hào quang từ Xá Lợi càng tỏa sáng. Cũng nhờ thành tâm lễ bái Xá Lợi mà ngài đã hết bệnh.

Tại Trung Quốc thời xưa có hai Phật tử là Ngài Ca Diếp Ma Đằng và Trúc Pháp Lan từ Trung Ấn sang để truyền bá Phật Pháp. Lúc ấy ở núi Ngũ Nhạc có Đạo Sĩ Chữ Thiện Tín hông hài lòng, dâng biểu lên nhà vua xin cho thi tài với hai Ngài. Họ để kinh sách của Lão giáo ở đàn phía đông và kinh Phật cùng Xá Lợi để trên Thất bảo hành điện ở phía tây. Sau đó hai bên thi triển thần thông đốt kinh sách. Kinh bên Đạo giáo thì cháy, còn kinh Phật thì vẫn nguyên. Lúc ấy Xá Lợi năm màu chiếu sáng, bay lên hư không, xoay tròn như che phủ cả nhân gian. Vua cùng đại chúng đều hoan hỉ vô cùng.

Thời kỳ nhà Ngô, Ngô Tôn Quyền chưa tin Phật Pháp nên đã chất vấn Ngài Khương Tăng Hội: Sa môn các ngài tu hành theo Phật giáo có những điềm linh ứng gì?

Ngài trả lời rằng, tuy Phật đã nhập diệt từ lâu nhưng Xá Lợi của Ngài lưu lại vẫn chứa đựng bao điềm linh diệu. Ngô Tôn Quyền không tin, buộc Ngài phải cầu cho được Xá Lợi thì mới cho phép kiến lập Tháp Tự, nếu không được sẽ bị trị tội. Vì sự tồn vong của Phật Pháp, Ngài cùng đại chúng đã đặt một bình đồng trên toà cao, chí thành khẩn cầu Xá Lợi hiển hiện oai linh. Đến ngày thứ 21, Xá Lợi đã xuất hiện trong bình chiếu sáng năm màu rực rỡ. Ngô Tôn Quyền tự tay cầm lấy bình chứa Xá Lợi đổ lên mâm đồng. Hạt Xá Lợi vừa rơi xuống thì mâm đồng liền bị vỡ tan thành nhiều mảnh. Ngô Tôn Quyền dùng búa và đe đập vỡ Xá Lợi nhưng chỉ thấy đe lún xuống và Xá Lợi vẫn tỏa hào quang sáng ngời. Thấy điềm linh rõ ràng, Ngô Tôn Quyền mới bắt đầu tin vào Phật Pháp.

Riêng Xá Lợi Răng và Xương của Đức Phật thì không có sự biến hóa từ ít thành nhiều nên đa phần các bảo tháp thờ Xá Lợi Răng và Xương rất hiếm. Chủ yếu là các tháp thờ Ngọc Xá Lợi.

Tóm lại, vì xá lợi là báu vật biểu trung như Đức Phật còn tại thế nên nó có một vai trò quan trọng đối với Phật Giáo. Nếu chúng ta dùng thành tâm lễ bái, cúng dường, tán dương cảm thán thì sẽ được phước đức vô biên.

Xá Lợi không chỉ là nhân tố tạo nên mọi sự phước đức mà còn là động lực chuyển xoay tâm hồn con người từ từ hung dữ trở thành hiền lương, từ vô đạo đức trở thành có đạo đức. Sự tôn sùng xá lợi thuộc về tín ngưỡng tâm linh đối với Đức Phật của bạn. Nếu bạn tin có xá lợi thì nó sẽ xuất hiện thật nhiều, ngược lại nếu bạn không tin thì dù có xá lợi xương cốt thật của Phật Thích Ca Mâu Ni đi nữa cũng không linh ứng gì với bạn cả.