Yêu là chết ở trong lòng một ít...

"Yêu là chết ở trong lòng một ít..."

Nhắc về xuất xứ bài thơ "Yêu", Xuân Diệu từng nói rằng: Bấy giờ, ông chừng 19, 20 tuổi. Một buổi trưa, nhân lúc ra trông hàng cho mẹ (bán mắm), phải cái thời khắc vắng vẻ, chợ búa ít người qua lại, ông mới tìm cách trêu ghẹo một cô bán hàng bên cạnh.

Cô ấy thấy anh chàng Diệu làm thơ đã chớm nổi tiếng thì giả bộ mê mải đọc sách. Xuân Diệu vờ buông lơi một câu (mà ông lấy của thơ Pháp) để "thăm dò":

"Yêu là chết ở trong lòng một ít"

Ai ngờ được, cô bán hàng bỏ sách xuống, nguýt thi sĩ "ỡm ờ" một cái rõ dài, rồi bĩu môi, cao giọng:

"Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu"

Nghe vậy, Xuân Diệu hứng khởi khẳn, ông đối tiếp:

"Cho rất nhiều song chẳng nhận bao nhiêu

Người ta phụ, hoặc thờ ơ, chẳng biết"

Mặc dù mối liên quan giữa chàng thi sĩ và cô gái trẻ chỉ dừng ở chuyện đáp thơ, nhưng đó lại là cái cơ duyên dẫn đến sự ra đời của khổ thơ của bài thơ "Yêu" - một bài thơ tình nổi tiếng của nhà thơ Xuân Diệu.

Hay như thơ Muyxê

Sinh thời, nếu ai đó mà khen Xuân Diệu rằng: Thơ của ông hay như thơ ông này, ông kia ở nước ngoài thì chắc chắn nhà thơ thấy hài lòng. Vì như vậy là người ta biết... phải đạo với mình. Chứ thực ra ông biết, nói như vậy là khập khiễng. Làm sao có thể so sánh loại thơ được đọc trên văn bản với loại thơ đọc qua bản dịch, mà nhiều khi chỉ còn là bản dịch nghĩa.

Vậy nên, Xuân Diệu rất lấy làm thích thú - điều ông từng đem "khoe" trong 1 cuộc nói chuyện trước công chúng 3 tháng trước khi mất - ấy là việc 1 cô gái Việt kiều sống ở Pháp trong 1 lần gặp gỡ nhà thơ tại ĐH Xoócbon (thủ đô Pari) đã cho rằng thơ của ông hay không kém gì thơ Anphrêt đờ Muyxê, nhà thơ Pháp nổi tiếng thế kỷ XIX.

Điều Xuân Diệu thấy thỏa đáng là cô gái này đọc thơ bằng 2 ngữ. Cô đọc thơ Muyxê bằng tiếng Pháp trong giáo trình cô học. Còn thơ Xuân Diệu cô đọc bằng tiếng mẹ đẻ, tức tiếng Việt. Sau nữa, Muyxê là nhà thơ mà khi còn trẻ Xuân Diệu đã từng ngưỡng mộ- người được thanh niên Pháp suy tôn là "Nhà thơ của tuổi trẻ và tình yêu". Xuân Diệu rất muốn có vị trí như của Muyxê trong thanh niên Việt Nam.

Không tiếc thuốc lá, chỉ tiếc thời gian

Những lần đến thăm Xuân Diệu, nhà thơ Trần Ninh Hồ thường để ý thấy ông hay rút từ một bao thuốc lá nguyên khi thì một điếu, khi thì 2 điếu, đặt lên chiếc đĩa trước mặt (mà ít khi cả bao). Dường như đoán được ý nghĩ của nhà thơ trẻ (không ngờ một nhà thơ lớn mà lại ki đến vậy), khi tiễn Trần Ninh Hồ ra cổng, Xuân Diệu dúi bao thuốc vào túi anh, nói nhỏ:

- Anh cho em bao thuốc về mà hút.

Rồi ông phân giải:

- Anh là người rất quý thời giờ. Thời giờ nó cũng như tấm vải vậy. Để nguyên mấy mét thì may được sơ mi, áo dài, mà cũng ngần ấy vải, đem cắt nhỏ ra thì chỉ may được mùi soa. Sở dĩ anh không đặt cả bao thuốc ra đấy vì đó là chủ ý của anh. Một điếu có nghĩa là khách chỉ nên ngồi 5 phút thôi. Mà hai điếu thì có nghĩa là 10 phút. Anh đặt cả bao ra đấy, nhỡ có người sẵn thuốc ngồi dai thì sao. Thuốc thì anh không thiếu, nhưng anh thiếu thời gian. Bây giờ anh đã sắp đến cái tuổi "cổ lai hy" rồi còn gì.

Xem thêm: Nhà thơ Chế Lan Viên: Đẹp trai, làm thơ hay nhưng phải cái nóng tính