Có một ông tiến sĩ người Việt cai rượu nhờ... gái đẹp

"Đằng sau sự thành công của người đàn ông là bóng dáng người phụ nữ" - câu nói này quả không sai với trường hợp của vị tiến sĩ thời chúa Trịnh Sâm. Nhờ có cô gái kẻ Mơ mà vị tiến sĩ này dứt cơn nghiện rượu.

Đỗ Thu Nga
10:00 19/08/2021 Đỗ Thu Nga
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Tiến sĩ cai rượu nhờ cô gái kẻ Mở

Theo Bảo tàng lịch sử Việt Nam, Nguyễn Bá Dương (1740 - 1785), quê ở làng Nguyên Xá, tổng Cổ Cốc, huyện Thần Khê (nay là xã Nguyên Xá, huyện Đồng Hưng, tỉnh Thái Bình). Thuở nhỏ, ông được mệnh danh là thần đồng bởi thông minh, hay chữ nhất vùng.

Dù gia cảnh nghèo xơ nghèo xác nhưng ông không bao giờ tự ti. Ngược lại rất tự phụ với khả năng của mình. Nhiều ghi chép có viết, Nguyễn Bá Dương tính tình bộc trực, yêu ghét thẳng thừng chứ không giấu giếm trong lòng. Ông xem cuộc đời cơ hàn của mình là việc rất bình thường, không có gì đáng xấu hổ. Bởi thế mà dân tình không ai dám khinh ông.

Tương truyền, thời còn đi học có lần đi ngang qua nhà Bình Trung Công người đất Diêm Hưng - vốn là quan to trong triều, lại thuộc hàng 'công' nên phủ đệ của Bình Trung Công to đẹp lắm, đến tường bao cũng làm cổng tam quan, tường đắp nổi sơn thuỷ sống động, kỳ công. Cũng vì quê mùa chưa được bén chân đến nơi quyền quý nên Bá Dương bèn đứng lại xem. Khi đang ngắm cây tùng trồng trên đá bên tường thì Bình Trung Công bắt gặp, cả cười trước sự tò mò của anh học trò, bèn thử tài ứng đối xem sao nên bảo Bá Dương hãy vịnh một bài về cây tùng. Không hề e ngại, cậu học trò Nguyễn Bá Dương liền cầm bút viết rằng:

Thạch thượng thanh tùng bách xích trường,

Phi hoa mãn động thuỷ sinh hương,

Đinh ninh tiểu tử hưu kinh phạt,

Lưu thuỷ tha niên tác đống lương.

Dịch thơ:

Trăm thước thông trên đá vững vàng,

Hoa bày đầy động nước sinh hương,

Đinh ninh dặn chú tiều đừng đẵn,

Dành để mai sau chuột cột rường.

Bài thơ đó không chỉ tả thực cây tùng trên đá theo yêu cầu của Bình Trung Công mà còn có ý tự ví mình với tùng vững vàng, vươn thẳng, là "rường cột" tương lai của quốc gia, sẽ phò tá vua, giúp việc nước. 

Nghe xong bài thơ, Bình Trung Công thấy cậu bé nhà quê có chí lớn lại tài năng nên rất khâm phục. Sau đó ông tặng 5 quan tiền rồi cho về. Về sau bài thơ trên được đặt với tiêu đề là "Thạch tùng" (tức Cây thông đá gắn liền với tên tuổi của ông).

Để có trở thành "rường cột" quốc gia, phò vua giúp nước, Nguyễn Bá dương lên Thăng Long học tập. Vì nhà nghèo nên ngoài tấm áo nâu sờn vải, tài sản của ông chẳng có gì đáng giá cùng với ít sách thánh hiền. 

vi-tien-si-nguoi-viet-cai-ruou-nho-gai-dep-la-ai-9
Nhờ cô gái kẻ Mơ mà Nguyễn Bá Dương cai được rượu

Theo ghi chép, tật xấu lớn nhất đời Bá Dương chính là "nghiện rượu". Khi lên kinh đô, ông cũng không thể bỏ được thói ấy. Bá Dương hay uống rượu chịu của bà bán rượu kẻ Mơ thuộc Hoàng Mai, Thăng Long. Uống rượu chịu mãi rồi số tiền ghi nợ lên đến 9 đồng.

Năm lần bảy lượt bà bán rượu phải cất tiếng đòi nợ vì sợ ông "bùng". Nhưng khổ nỗi, Nguyễn Bán Dung đâu có xu nào trong túi mà trả. Bực lắm, lại là dân buôn nên bà bán rượu kẻ Mơ không kiêng nể chi, la lối lột áo Bá Dương đòi trừ nợ.

May thay lúc ấy có cô gái cũng làm nghề bán rượu cùng quê với bà kia thấy anh khóa nghèo bị lột áo, động lòng trắc ẩn đứng ra can ngăn. Nhưng can mãi cũng không xong liền rút tiền ruột tượng ra đếm đủ chín đồng đưa cho bà bán rượu rồi quẩy gánh đi luôn.

Nguyễn Bá Dương vốn tính ngông nghênh nhưng khi được cô gái lạ mặt cứu đỡ 1 phen bẽ mặt nên cũng lấy làm thẹn liền chạy theo cảm ơn. Sau đó hỏi tên tuổi để đền đáp.

Cô gái khi đó chỉ xua tay: "Tôi thấy chàng là học trò, vì rượu chè mà bị xấu hổ vì một người đàn bà, không đành lòng nên trả hộ thôi, không có ý mong được báo đền". Nói xong cô quẩy gánh hàng đi thẳng, chẳng xưng danh tính.

Áy náy trong lòng, Bá Dương liền đi hỏi tung tích khắp nơi, cuối cùng biết được cô là người kẻ Mơ. Cũng kể từ dạo ấy, lấy làm thẹn với bản thân, công danh chưa thành đã bê tha nên Bá Dương không còn làm đệ tử của Lưu Linh nữa, ông rời lên trấn Sơn Tây trọ học trong nhà một hào trưởng, ngày đêm chăm lo đèn sách. Cũng vì nghèo không đủ tiền mua giấy viết, nhiều lúc Bá Dương dùng luôn cả ghế mà đề văn.

Nhờ siêng năng dùi mài kinh sử mà kỳ thi Hương, Nguyễn Bá Dương đã đỗ Hương tiến (Cử nhân). Tiếp tục đến khoa thi Hội Bính Tuấn (1766) của vua Lê Hiển Tông, ông đỗ đệ Tam giáp đồng tiến sĩ. 

Thường khi đỗ đạt như vậy các thí sinh sẽ có người hầu người hạ, võng lọng xênh xang đưa về làng. Nhưng vì Bá Dương quá nghèo nên không được như các tân khoa khác, nhưng chẳng vì thế mà ông buồn phiền.

Danh tiếng của ông lúc ấy bay xa khắp chốn kinh kỳ, có bà quận chúa con chúa Trịnh biết tin liền sai người đem kiệu đến đón, lại đưa một số nàng thiếu nữ là con và cháu gái ra cho xem mặt, ưng ai sẽ kết duyên cho. Thế nhưng. Bá Dương khi ấy chỉ nhớ đến cô gái kẻ Mơ đã giúp mình thuở trước.

Bá Dương tâu với quận chúa: "Xin quận chúa thứ tội, kẻ bần hàn này chỉ muốn kết duyên với cô bán rượu kẻ Mơ thôi! Không dám vì được vinh hoa phú quý mà phụ nghĩa khi xưa".

Tác thành không được, quận chúa đành thuận lòng cho người về đất Hoàng Mai đón cô bán rượu kẻ Mơ ra làm vợ chính của Bá Dương, rồi định duyên cho 1 cô cháu gái làm vợ thứ.

Kẻ sĩ, hạ dân trong kinh thành Thăng Long biết việc, ai cũng khen Nguyễn Bá Dương nên cùng nhau tán tụng vui rằng:

Thiếu “kim văn” đỗ tiến sĩ

Mất “chín tiền” được... Bà Nghè!

Mạnh tay xử án tham nhũng

Sau khi đỗ tiến sĩ, Bá Dương được bổ nhiệm làm quan. Tĩnh Đô vương Trịnh Sâm trọng người tài nên đã cho làm Hàn lâm viện đại chế, Tế tửu Quốc tử giám. Tuy làm quan to nhưng Bá Dương không vì thế mà tư lợi, tham ô, nhũng loạn dân chúng. Bởi thế mà chúa Trịnh Sâm rất nể ông.

Được biết, lúc bấy giờ chúa Trịnh Sâm mê đắm và sủng ái nhất là Tuyên phi Đặng Thị Huệ nên khi nàng muốn gì chúa cũng chiều. Được thể, Tuyên phi để họ hàng, tay chân vào làm việc lộng càn trong phủ chúa chẳng sợ ai bắt bẻ. 

Tuyên phi để em trai là Đặng Mậu Lân làm kẻ dâm dật, hung bạo chém chết cả Sử trung hầu mà chẳng bị trị tội. Hay vụ khác, Mậu Lân tằng rịu với cả Huy Quận công Hoàng Đình Bảo đến nỗi dân gian than rằng: "Trăm quan có mắt như mù. Để cho Huy Quận vào sờ chính cung”. 

Nhiều quan viên biết chuyện nhưng vì vây cánh của Tuyên phi quá mạnh nên không ai dám đứng ra nói nửa lời. Cũng chính vì thế mà bè lũ của Tuyên phi càng ngày càng càn quấy.

vi-tien-si-nguoi-viet-cai-ruou-nho-gai-dep-la-ai-7
Bá Dương chính là người "chặt đứt" tay chân tham nhũng, nổi loạn của Tuyên phi

Dạo ấy, Nguyễn Bá Dương được giao cho giữ việc hình án ở Ái châu, tức Thanh Hóa ngày nay. Có tên án trấn là Mỗ (theo Công dư tiệp ký của tiến sĩ Vũ Phương Đề) chuyên coi việc kiện tụng, là vây cánh của Tuyên phi Đặng Thị Huệ nên lấy việc xét xử để tham nhũng tiền của các đương sự. 

Khi đến Ái Châu chứng kiến hành động của Mỗ, Bá Dương thẳng tay ra lệnh cho bắt trói lại, bảo phải nộp lại số tiền đã ăn hối lộ bấy lâu nếu không sẽ nọ ra đánh đến chết. Tên Mỗ sợ quá phải nộp lại tiền đã tham ô là 400 lạng vàng. 

Khi đã có đầy đủ bằng chứng tang vật, Bá Dương cho người bỏ ngục tên tay chân của chính cung, rồi lệnh giải hắn về kinh cùng số vàng thu được để chúa xử. 

Về đến Thăng Long, Bá Dương cứ thực tình tâu chúa Trịnh Sâm. Khi tờ khai được đưa đến chúa Trịnh thì cũng là lúc tay chân thông báo sự tình đến Tuyên phi. 

Tuyên phi tức Bá Dương làm nhục, cũng là gián tiếp đụng đến danh dự, uy thế của bản thân nên đã vào trong phủ lấy nước mắt đàn bà kêu khóc với Trịnh Sâm rằng Mỗ bị oan, bị uy hiếp. Nhưng chứng cứ rành rành ra đấy thì không thể chối tội được.

Trịnh Sâm tuy sủng ái chính cung nhưng cũng phải lắc đầu, chỉ 400 trăm lạng vàng mà nói: "Nàng nhìn xem, số vàng hắn ăn của đút hiện có đây, vậy còn oan ức gì nữa mà kêu với xin".

Tuyên phi khi ấy biết đã không thể làm được gì nên đành lui xuống. Tên Mỗ phải chịu tội theo pháp luật. Sau việc đó, dân chúng vui mừng khôn xiết vì Bá Dương trừng trị được tên quan tham. Còn Tuyên phi họ Đặng thì mãi nuôi mối hận với ông trong lòng.

Xem thêm: Giải mã những lời tiên tri ứng nghiệm sau mấy trăm năm của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm

Sống Đẹp
songdep.com.vn

5 chủ đề bạn cần biết mỗi tuần

Mỗi thứ Tư, bạn sẽ nhận được email tổng hợp những chủ đề nổi bật tuần qua một cách súc tích, dễ hiểu, và hoàn toàn miễn phí!

Bài Mới

Bình luận