Đăng nhập với Zalo
Đăng nhập qua Google
- Cộng đồng
-
Tin Vui Mỗi Ngày8 Thành viên · 7.896 Bài viết -
Người Truyền Cảm Hứng8 Thành viên · 2.437 Bài viết -
Lan Tỏa Yêu Thương9 Thành viên · 764 Bài viết -
Bài Học Cuộc Sống5 Thành viên · 5.095 Bài viết -
Sống An Lành5 Thành viên · 1.023 Bài viết -
Thế Giới Muôn Màu5 Thành viên · 4.349 Bài viết -
Góc Nhìn Tích Cực5 Thành viên · 1.482 Bài viết
Ai là nữ trạng nguyên duy nhất trong lịch sử khoa bảng Việt Nam?
Lịch sử Việt Nam ghi nhận 1 nữ tử cải trang nam đi thi và kết quả đã vượt tất cả các sĩ tử khác, trở thành trạng nguyên đứng đầu khoa thi. Tài năng của bà được vua trọng dụng, dân kính trọng.
Thời xưa "tề gia, trị quốc, bình thiên hạ" là việc của đấng mày râu. Việc của nữ giới là cơm nước, quán xuyến chuyện trong nhà và sinh đẻ. Chính vì thế, nữ nhi thông tỏ Tứ thư Ngũ kinh, chăm chỉ dùi mài kinh sử để vào trường thi chỉ có nước giả nam. Và lịch sử Việt Nam đã có 1 bậc nữ nhi như vậy. Bà là Nguyễn Thị Duệ sinh ngày 14/3/1574 ở Kiệt Đặc, nay là phường Văn An, thị xã Chí Linh, tỉnh Hải Dương.
Thuở nhỏ, bà nổi tiếng xinh đẹp, tài hoa. Tương truyền, bà biết viết văn, làm thơ khi mới lên 4 tuổi. Danh tiếng lan xa khiến nhiều người ngưỡng mộ tài sắc. Đến tuổi cưới hỏi bà nhất quyết không đồng ý. Dù bà rất hiếu học nhưng thời phong kiến trọng nam khinh nữ khiến Nguyễn Thị Duệ buộc phải giả nam để có thể theo nghiệp đèn sách.
Nhắc đến việc này, Đại Nam dư địa chí ước biên viết "Am Đàm Hoa, Tiến sĩ gái" (ở am Đàm Hoa có một nữ tiến sĩ). Đại Nam nhất thống chí gọi thẳng tên bà.
Những năm cuối thế kỷ 16, cuộc chiến Nam Bắc triều giữa nhà Mạc và Lê - Trịnh đi đến hồi kết thúc. Theo cuốn Nhà Mạc và thời đại nhà Mạc - Hơn hai mươi năm nghiên cứu và nhận thức, khi triều Mạc gặp lâm nguy, vua sai người đến hỏi Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm và được ông đưa ra lời sấm "Cao Bằng tàng tại, tam đại tồn cô" (nghĩa là nếu nhà Mạc chạy lên Cao Bằng thì sẽ tồn tại được thêm ba đời).
Năm 1592, Trịnh Tùng kéo quân ồ ạt ra Bắc, quân nhà Mạc thua tan tác. Nghe theo lời Trạng Trình, tướng nhà Mạc là Mạc Kính Chỉ đã tập hợp con cháu họ Mạc kéo lên Cao Bằng lánh nạn. Ở làng Kiệt Đặc, gia đình bà Nguyễn Thị Duệ cũng phải đi lánh nạn. Nhớ đến những tháng ngày bình yên dưới triều Mạc, gia đình bà tìm lên Cao Bằng.
Vốn thông minh lại có nhan sắc nên 10 tuổi, bà Nguyễn Thị Duệ đã được nhiều nhà quyền quý đến hỏi xin cưới nhưng gia đình không chấp thuận. Khi cuộc sống trên Cao Bằng ổn định, bà Duệ tiếp tục việc đèn sách.
Thời còn thịnh trị ở Thăng Long, nhà Mạc rất chú trọng đến việc học hành, thi cử để tìm kiếm nhân tài. Khi lên Cao Bằng, triều đại này vẫn giữ nề nếp ấy để tính kế lâu dài. Lúc ấy triều đình đã suy yếu nhưng lòng dân vẫn theo nên kỳ thi vẫn được tổ chức.
Nguyễn Thị Duệ đã giả trai, lấy tên Nguyễn Ngọc Du đi thi rồi vượt qua kỳ thu Hương, Hội và Đình để trở thành người đỗ đầu. Khi ấy, bà mới khoảng 17 - 20 tuổi.
Khi triều đình mở yến tiệc thiết đãi, vua Mạc Kính Cung rất bất ngờ khi tân trạng nguyên là nữ. Vua quý mến hiền tài, không trách tội nhưng theo phép tắc, bà không được tiếp tục mang danh trạng nguyên. Tiếc cho tài năng trẻ, vua cho phép bà ở lại trong triều.
Bà Duệ được vời vào cung, phụ trách việc dạy học cho các phi tần. Một thời gian sau, Mạc Kính Cung lập bà làm phi, ban hiệu Tịnh Phi. Vì thế mà dân gian gọi bà là bà chúa Sao.
Năm 1625, quân Trịnh tấn công Cao Bằng đánh nhà Mạc. Khi bị bắt, nữ trạng vương rất trấn định. Bà dùng gươm kề cổ, uy hiếp quan lính phải giải bà đến trước mặt chúa Trịnh. Nhờ tài ứng đối xuất sắc, bà thoát tử tội.
Mến mộ tài năng của bà, vua Trịnh đã giao cho bà trông coi việc học của phủ chúa. Sau này bà được phong làm Nghi ái quan.
Khi làm quan, bà Duệ coi trọng việc học và bồi dưỡng nhân tài. Bà xin triều đình cấp nhiều mẫu ruộng cho canh tác lấy huê lợi, giúp đỡ học trò nghèo.
Tương truyền, để thúc đẩy phong trào học tập tại địa phương, cách một khoảng thời gian, bà cùng các bậc túc nho giảng dạy ở các khu vực ấn định rồi soạn đề, tổ chức thi. Bài thi được gửi lên cho bà chấm, có kết quả thì trả lại địa phương. Cách làm này đã nâng cao chất lượng giáo dục ở vùng xa kinh kỳ. Được biết, phần lớn các bài thi Đình, thi Hội thời đó đều qua tay bà chấm.
Theo dân gian, khi còn nghèo khó, anh trai bà bị người trong làng hãm hại. Nhưng khi vinh hiển, bà không hề trả thù riêng. Khi cao tuổi, bà cáo quan về quê, mở am Đào Hoa, tiếp tục dạy học cho sĩ tử trong làng.
Bà Nguyễn Thị Duệ cũng nổi tiếng là người sống cần kiệm. Bà dành phần lớn bổng lộc để giúp người dân, nhất là các sĩ tử nghèo.
Sau khi Nguyễn Thị Duệ mất, người dân làng Kiệt Đặc lập đền thờ bà chúa Sao. Bà còn được thờ tại Văn miếu Mao Điền cùng nhiều danh nhân, học sĩ danh tiếng khác.
Xem thêm: Giải mã những lời tiên tri ứng nghiệm sau mấy trăm năm của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm
Đọc thêm
Quân Nguyên Mông từng thống trị vùng đất rộng hơn 24 triệu trải dài từ châu Á sang Đông Âu. Thế nhưng cả 3 lần xâm lược nước ta đều bị quân dân nhà Trần đánh bại, vì sao vậy?
Vị hoàng tử này đam mê Phật pháp đến nỗi đã nhiều lần muốn nhường ngôi báu cho em trai nhưng vua cha không chấp. Khi ông đến chùa Yên Tử tu, hoàng hậu phải khuyên mãi mới chịu quay về. Vậy vị vua này là ai?
Chùa Sùng Bảo chính là cổ tự có truyền thuyết "tượng đất hóa vàng". Sát chùa còn có giếng thiêng bị Cao Biền trấn yểm hòng chặn long mạch nước Việt ta.
Bài mới
Mới đây, UBMTTQ tỉnh Quảng Ninh đã ra quyết định hỗ trợ khẩn cấp 10 tỷ đồng cho các tỉnh miền Trung bị thiệt hại bởi bão số 10 bao gồm Hà Tĩnh, Nghệ An, Thanh Hóa và Quảng Trị.
Với mong muốn sẻ chia một chút vất vả với những người thực nhiệm vụ khắc phục bão số 10, chủ nhà hàng tại Cửa Lò đã nấu 14 mâm cơm phục vụ miễn phí cho 140 người.
Chiến dịch kích cầu du lịch Quảng Ninh 2025 hứa hẹn mang đến nhiều trải nghiệm thú vị, trong đó du khách sẽ được tặng bia, chả mực Hạ Long, đặc sản nổi tiếng của vùng đất mỏ.
Theo đoạn clip ghi lại, một nữ sinh viên đột ngột ngất xỉu ngay trên xe buýt. Nữ tiếp viên nhanh chóng tiếp cận, sơ cứu và phối hợp cùng tài xế đưa hành khách đến bệnh viện kịp thời. Nhờ hành động tận tâm, có trách nhiệm của cả hai, sức khỏe của nữ sinh đã ổn định trở lại.
Cụ ông R Ông Ha Hoanh (78 tuổi, Lâm Đồng) trong lúc vào rừng hái nấm thì bị lạc. Sau nhiều ngày dầm mình dưới mưa giữa rừng cụ đã được lực lượng chức năng của phường tìm thấy.
Huế trở thành đô thị đầu tiên tại Việt Nam thí điểm hệ thống cọc tiền chai nhựa, theo đó người mua trả thêm 1.000 đồng và được nhận lại khi hoàn vỏ.
Bộ Chính trị đặt mục tiêu từ 2026 toàn dân được khám sức khỏe định kỳ miễn phí, đến 2030 miễn viện phí cơ bản theo quyền lợi bảo hiểm y tế.
Từ ngày 3/9, học sinh phổ thông, học viên giáo dục thường xuyên cấp trung học cơ sở, trung học phổ thông trong trường công lập sẽ được miễn học phí.
Buổi khai giảng đặc biệt tại Bệnh viện Ung bướu TP.HCM đã gây xúc động mạnh cho những người dõi theo các bé. Học sinh trong lớp học là những bệnh nhi đang điều trị tại Bệnh viện Ung bướu. Có nhiều em vừa truyền dịch vừa học.
Chỉ sau vài giờ đăng bài trên mạng xã hội, Hoàng Dũng đã nhận về gần 300 chiếc áo in hình cờ đỏ sao vàng để gửi tặng các bạn nhỏ vùng cao.
Hơn 2.500 người dân xã biên giới Yên Nhân (Thanh Hóa) đang bị cô lập, sơ tán do lũ quét, các cán bộ xã đã nỗ lực vượt sạt lở để phát quà 2/9 đúng hẹn cho bà con vui Tết Độc lập.
Sáng 30/8, sau buổi tổng duyệt diễu binh, mẹ con chị Thu Hoài cùng nhiều tình nguyện viên ở lại thu gom rác trên phố Kim Mã, Giảng Võ, góp phần giữ gìn môi trường xanh sạch trong ngày lễ lớn.
Thấy cư dân toàn Ecohome 1, phường Đông Ngạc (Hà Nội) bị cô lập do ngập nước, mất điện, người dân ở những tòa nhà xung quanh đã tổ chức nấu cháo, tiếp nước, sẻ chia khó khăn với những người hàng xóm.
Người dân theo dõi các buổi hợp luyện và lễ diễu binh, diễu hành 2/9 sẽ được cấp phát bánh, nước và nhu yếu phẩm miễn phí tại 40 điểm dọc các tuyến trung tâm.
Trong khi bão số 5 đổ bộ trực tiếp vào tỉnh Hà Tĩnh với mưa lớn, gió giật dữ dội, lực lượng Công an các địa phương đã không quản hiểm nguy, kịp thời có mặt tại những điểm nóng, cứu giúp người dân trong hoạn nạn.
Để hỗ trợ người dân tránh trú an toàn, nhiều khách sạn, nhà nghỉ, cơ sở lưu trú ở các phường, xã trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh đã mở cửa miễn phí để đón người dân sơ tán.