Lam Sơn tụ khí, Cao Bằng ẩn long có nghĩa là gì?

Thanh Hóa - đất "đế vương chung hội"

Thanh Hóa là vùng đất sinh cho nước Việt hai vị hoàng đế anh hùng là Lê Đại Hành (Lê Hoàn) đánh thắng quân Tống xâm lược vào cuối thế kỷ 10 và Lê Thái Tổ (Lê Lợi) đánh thắng giặc Minh vào đầu thế kỷ 15. 

Địa danh đã đi vào lịch sử đó là Lam Sơn, thuộc huyện Lương Giang, trấn Thanh Hóa (nay thuộc xã Xuân Lam, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa). Các nhà sử học, phong thủy học thường nhắc đến nơi này với những chiêm nghiệm về địa lý, nguyên khí hun đúc nên vùng đất địa linh nhân kiệt. 

Sử thần Ngô Sĩ Liên trong Đại Việt sử ký toàn thư chép rằng: Ông tổ ba đời của vua lê Lợi tên húy là Hối, một hôm đi dạo chơi đến vùng Lam Sơn nhìn quang cảnh ở đó và chợt thấy có đàn chim đông đúc đang ríu rít bay lượn quanh chân núi như thể núi Lam Sơn tụ khí có một lực hút vô hình, có sức thu phục nhân tâm nhiều như chim đàn về tổ, bèn nói: "Đây hẳn là chỗ đất tốt" và quyết định "dời nhà đến đây ở".

Tuy ghi chép này khá vắn tắt nhưng cũng đủ các thông tin để thấy rằng, phong thủy của Lam Sơn chính là vùng đất phát vương, Tức vùng đất không thuộc về nơi "sơn cùng thủy tận" cũng không phải nơi "tuyệt địa" vắng vẻ. Đây là nơi "chim tụ hội thành đàn" đông vui, ríu rít, là đất "tụ khí tàng phong" khác hẳn với những miền hung địa.

Hung địa là một thuật ngữ phong thủy. Có nghĩa là đất chu tước bi khốc (chim cất tiếng kêu sầu) hoặc đất bạch hổ hàm thi (con hổ đang ngâm xác chết trong miệng) hoặc xương long vô túc (rồng không có chân, rồng bị nguyền rủa)... Như thế "Lam Sơn tụ khí" chính là cất lành, đất cát tường, tụ nghĩa, đất xưng vương mà người đứng lên đảm đương việc mở đầu nghiệp đế vương nhà Lê là Lê Lợi.

Có thể thấy, khi cụ Hối dời về Lam Sơn ở thì chỉ 3 năm sau đã gây dựng được sản nghiệp lớn và từ đó trở đi họ Lê làm quân trưởng một phương. Có lúc trong nhà có đến hơn 1000 tôi tớ, trải các đời sau sinh ra Lê Lợi với "thiên tư tuấn tú khác thường, thần sắc tinh anh kỳ vĩ, mắt sáng, miệng rộng, mũi cao, trên vai có nốt ruồi son, tiếng nói như chuông, dáng đi như rồng,  bước tới như hổ, kẻ thức giả đều biết vua là bậc phi thường” (Đại Việt sử ký toàn thư).

Cũng có truyền thuyết cho rằng, các thầy địa lý và nhà sư thượng thừa về khoa phong thủy chỉ dẫn và báo mộng cho biết một huyệt đất phát vương (động Chiêu Nghi). Theo cụ Tả Ao, đất phát vương là đất hợp đủ các điều kiện được  cụ diễn ca qua mấy câu lục bát sau đây: Ngũ tinh cách tú triều nguyên / Kim, mộc, thủy, hỏa bốn bên loan hoàn / Thổ tinh kết huyệt trung ương / Ấy đất sinh thánh sinh vương đời đời. Muốn hiểu các câu lục bát của cụ Tả Ao về đất phát vương nêu trên hẳn phải chú trọng, quan sát hình dáng của cuộc đất (theo ngũ hành) gồm: hình tròn thuộc kim tinh (con Kim), hình doi thuộc mộc tinh (con Mộc), hình vuông thuộc thổ tinh (con Thổ), hình nhọn thuộc hỏa tinh (con Hỏa), hình sóng thuộc thủy tinh (con Thủy).

Theo đó con Thổ phải ở vị trí chính giữa (kết huyệt trung ương) và các con Kim, Mộc, Hỏa, Thủy sẽ tuần tự vây quanh.

Thực hư về đất phát vương của Chiêu Nghi như thế nào chưa bàn đến. Nhưng căn cứ vào chính sử thì năm Lê Lợi lên 33 tuổi (Mậu tuất 1418) đã dựng cờ khởi nghĩa ở Lam Sơn tụ khí, trong khoảng 10 năm sau đó đuổi sạch quân Minh xâm lược, bắt sống tướng tá và 10 vạn viện binh của nhà Minh đều tha cả, không giết, đại định thiên hạ, lên ngôi hoàng đế vào ngày rằm tháng tư (Mậu Thân 1428) và lập tức xuống chiếu tha thuế cho dân chúng cả nước: “các thứ thuế như tô ruộng, vàng bạc, đầm phá, bãi dâu trong cả nước đều tha (không thu thuế) trong 2 năm”. Và ban bố nhiều điều lợi ích cho dân chúng.

Đó là cách tích đức của bậc đế vương, vừa tỏ lòng thương dân, vừa thuận ý trời, vừa để phúc cho con cháu đời sau. Điều đó phù hợp với lời giáo huấn lưu truyền từ lâu đời trong truyền thống nhân nghĩa và đời sống tinh thần của các thầy địa lý, phong thủy là “Tiên tích đức, hậu tầm long” – đại ý có nghĩa trước hết cần phải chứa đức, rồi sau đó hãy tìm long mạch… Phải chăng việc tích đức của Lê Lợi đã dẫn đến kết quả tốt đẹp là sự tồn tại của nhà Lê kéo dài từ thời Lê sơ với 10 đời, gồm 100 năm (1428 – 1527), đến thời Lê trung hưng với 16 đời, gồm 265 năm nữa (1533 – 1789) qua các triều Mạc, chúa Trịnh và chúa Nguyễn.

Cao Bằng - đất ẩn náu của đế vương

Nếu xứ Thanh được xem là nơi phát tích của vua chúa thì Cao Bằng được xem là nơi đế vương dung thân, ẩn náu. Quay ngược lại lịch sử thì thấy, thời nhà Mạc, khi vận nước rối bời, vua Mạc Mậu Hợp đã đến hỏi Nguyễn Bỉnh Khiêm về thời cuộc. Trạng Trình đã đáp rằng: "Ngày sau nước có việc, đất Cao Bằng tuy nhỏ, cũng giữ được phúc đến vài đời".

Quả đúng như lời Trạng Trình nói, 7 năm sau, vua Mạc bị quân Trịnh đánh bật khỏi Thăng Long. Vua nhớ lời dặn của Trạng Trình nên đã hành quân đến đất Cao Bằng, quả nhiêu giữ thêm được 96 năm nữa, Từ đó, Cao Bằng được xem là đất dung thân, ẩn náu của các bậc đế vương.

Theo các nhà phong thủy, những bậc thầy địa lý thì Cao Bằng là đất dung thân hiểm yếu, ẩn náu của bậc đế vương, nơi xuất phát của những cơn sấm sét về xuôi. Chính vì thế, thời Đường Ý Tông (Trung Quốc) khi Cao Bền xâm lăng nước ta đã cho xây thành Đại La (ở Thăng Long - Hà Nội) và thành Nà Lữ (ở Cao Bằng). 

Về sau thành Nà Lữ được người Việt trấn giữ, trừ bùa yểm của Cao Bền. Đến nay di tích thành Nà Lữ vẫn còn ở làng Nà Lữ, xã Hoàng Tung, huyện Hòa An, có hình chữ nhật dài 800m, rộng 600m, xây bằng gạch và bằng đá tảng với 4 gò đất nổi mang tên: Long, Ly, Quy, Phượng. Gò Phượng nằm ở trung tâm. Khi nhà Mạc chạy về Cao Bằng đã chiếm thành Nà Lữ để đóng đô và xây thành đá trên núi để phòng ngự.

Cũng cần ghi nhận thêm, đến thời hiện đại, Cao Bằng vẫn là mảnh đất huyền thoại về phương diện lịch sử, địa lý phong thủy. Vì Cao Bằng có hang Pắc Bó là nơi chủ tịch Hồ Chí Minh chọn làm căn cứ lãnh đạo cách mạng Việt Nam thời kỳ 1941 – 1945, có rừng Trần Hưng Đạo ở xã Tam Kim, huyện Nguyên Bình, là nơi đại tướng Võ Nguyên Giáp tuyên bố thành lập đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân ngày 22/12/1944 – là tiền thân của Quân đội Nhân dân Việt Nam ngày nay. Xem thế từ Cao Biền, đến thời Lê – Mạc, cho tới nay đất Cao Bằng vẫn là nơi “tụ khí tàng phong” hết sức cát tường theo cách nhìn phong thủy.

Xem thêm: Vùng đất linh dị có 'huyệt đạo đế vương' được vua Gia Long xin từ 'quỷ thần': Giai thoại và sự thật!