Thương tiếc tiễn biệt NSND, họa sĩ Ngô Mạnh Lân - 'cây đại thụ' của ngành hoạt hình Việt Nam

NSND, họa sĩ Ngô Mạnh Lân là đạo diễn của nhiều bộ phim hoạt hình nổi tiếng, đi vào ký ức của nhiều thế hệ người Việt như: Con cóc, Chuyện Thánh gióng, Con sáo biết nói... Thế nhưng, "cây đại thụ" của ngành hoạt hình Việt Nam đã mãi mãi ra đi vào chiều 15/9, hưởng thọ 87 tuổi.

Theo báo Nhân dân, NSND, họa sĩ Ngô Mạnh Lân sinh năm 1934 tại xã Tả Thanh Oai (huyện Thanh Trì, Hà Nội). Gia đình họa sĩ Ngô Mạnh Lân là gia đình truyền thống nghệ thuật. 

Vợ ông là NSND Ngọc Lan, gương mặt gạo cội của điện ảnh Cách mạng Việt Nam, và hiện nay bà vẫn tiếp tục tham gia đóng phim truyền hình. Con gái NSND Ngô Mạnh Lân là TS nghệ thuật học, nhà lý luận phê bình Ngô Phương Lan, nguyên Cục trưởng Cục Điện ảnh. Cháu ngoại ông là đạo diễn trẻ Đinh Tuấn Vũ, người có nhiều tác phẩm ấn tượng và từng giành giải thưởng quốc tế như các phim "Cuộc đời của Yến", "Và anh sẽ trở lại", "Truyền thuyết về Quán Tiên"...

Năm 1950, khi mới 16 tuổi, ông tham gia khóa học đầu tiên của Trường Mỹ thuật Việt Nam ở chiến khu Việt Bắc do họa sĩ Tô Ngọc Vân phụ trách. Sau khi tốt nghiệp, ông vào phục vụ trong quân đội. Ông từng tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ và có rất nhiều ký họa kháng chiến nổi bật.

Năm 1956, ông được cử đi học khoa Đạo diễn hoạt hình tại Đại học Quốc gia Điện ảnh Liên Xô. Năm 1962, ông tốt nghiệp và trở về nước cống hiến cho Xưởng phim Hoạt họa búp bê Việt Nam (nay là Hãng phim hoạt hình Việt Nam). Sau này, ông trở thành 1 trong những tên tuổi lớn của nền hoạt hình Việt Nam.

Vào năm 1963, ông cho ra mắt bộ phim hoạt hình đầu tiên với tựa đề "Một ước mơ". Các tác phẩm sau đó của họa sĩ Ngô Mạnh Lân đã gây ấn tượng với công chúng, giành nhiều giải thưởng như: Dế Mèn phiêu lưu ký, Chuyện ông Gióng, Trê cóc, Con sáo biết nói, Những chiếc áo ấm, Thạch Sanh, Rừng Hoa, Bước ngoặt, Phép lạ hồi sinh...

Trong sự nghiệp làm phim hoạt hình của mình, NSND, họa sĩ Ngô Mạnh Lân đã giành được nhiều giải thưởng cao quý như: 3 giải Bông sen vàng, 4 giải Bông sen bạc, nhiều bằng khen của Ban giám khảo tại các kỳ Liên hoan phim Việt Nam. Ông còn giành một số giải thưởng quốc tế như Bồ nông Bạc tại Liên hoan phim Hoạt hình quốc tế ở Mamaia (Romania) năm 1966 cho phim “Mèo Con”, giải Bồ câu Vàng tại Liên hoan phim quốc tế Leipzig, Cộng hòa Dân chủ Đức (1970) cho phim “Chuyện ông Gióng”. Với tổng cộng 17 bộ phim giữ vai trò đạo diễn, 5 phim giữ vai trò họa sĩ, ông là một trong những nghệ sĩ hàng đầu trong ngành điện ảnh hoạt hình Việt Nam. Ông từng giữ cương vị giám đốc Hãng phim hoạt hình Việt Nam, đồng thời tham gia nghiên cứu và giảng dạy về hoạt hình.

Bên cạnh công việc đạo diễn, ông còn là hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam (1982). Ông đã sáng tác nhiều ký hoạ, tranh sơn dầu, hoạt hình, tranh cổ động, bìa tem, bìa sách, truyện tranh… Ông đã thực hiện hai cuộc triển lãm, lần đầu vào năm 1971, lần thứ hai vào tháng 11/2006. Ngoài ra ông còn xuất bản một số cuốn sách về nghệ thuật hoạt hình.

Nói về lĩnh vực nghệ thuật tạo hình, họa sĩ Ngô Mạnh Lân cũng có không ít giải thưởng lúc sinh thời như: 1 giải A triển lãm đồ họa - Hội nghệ sĩ tạo hình; 1 giải quốc gia về minh họa sách thiếu nhi; 2 giải nhất và 2 giải nhì về triển lãm áp phích).

Ông tốt nghiệp Phó Tiến sĩ Nghệ thuật năm 1984 tại Nga. Ông đã được trao tặng học hàm Phó Giáo sư (1991) và danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân năm 1997.  Đến năm 2007, ông được trao tặng Giải thưởng Nhà nước cho các tác phẩm: “Mèo con”, “Chuyện ông Gióng”, “Con sáo biết nói”, “Những chiếc áo ấm” và “Trê cóc”.

Có thể không nhiều người biết, NSND, đạo diễn, họa sĩ Ngô Mạnh Lân là một trong số ít nghệ sĩ điện ảnh Việt Nam có mặt trong Bách khoa toàn thư điện ảnh Liên Xô. Năm 2008, ông là một trong 11 nghệ sĩ điện ảnh được tôn vinh trong lễ kỷ niệm 55 năm thành lập ngành Điện ảnh Cách mạng Việt Nam.

Xem thêm: Vĩnh biệt Trung tá, NSƯT Thế Bình - diễn viên phim "Chạy án"