Nguyễn Bình - vị "độc nhãn tướng quân" huyền thoại của quân đội nhân dân Việt Nam

"Độc nhãn tướng quân" Nguyễn Bình không chỉ nổi tiếng với những trận đánh sáng tạo, xuất quỷ nhập thần mà còn là "cha đẻ" khai sinh ra lực lượng Biệt động thành, Tự vệ thành.

Đỗ Thu Nga
07:00 08/09/2021 Đỗ Thu Nga
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

"Độc nhãn tướng quân" và cái tên mang ý nghĩa "Bình thiên hạ"

Nguyễn Bình (tên thật là Nguyễn Phương Thảo, 1908 - 1951) là Trung tướng đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam, lãnh đạo quân dân miền Nam Việt Nam kháng chiến chống Pháp. 

Theo Wiki, ông quê ở Yên Phú, xã Tinh Tiến (nay là xã Giai Phạm, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên). Khi còn trẻ, ông lớn lên ở Hải Phòng, làm thủy thủ tàu viễn dương chạy tuyến Việt Nam - Pháp. 

Ông được Trần Huy Liệu vận động rồi tham gia cách mạng, gia nhập Việt Nam Quốc dân đảng, phụ trách quân sự. Sau khởi nghĩa Yên Bái thất bại, lực lượng Việt Nam Quốc dân đảng bị phân hóa. Cả Trần Huy Liệu và Nguyễn Phương Thảo đều bị thực dân Pháp bắt giam và đầy đi Côn Đảo. Do tư tưởng thiên tả, 2 người bị nhóm cực hữu trong đảng kết án tử hình nhưng đều may mắn thoát nạn. Riêng Nguyễn Phương Thảo bị đâm mù một mắt. 

doc-nhan-tuong-quan-nguyen-binh-la-ai-8
"Độc nhãn tướng quân" Nguyễn Bình

Đến năm 1936, ông được trả tự do, về Hải Phòng hoạt động cách mạng và xây dựng căn cứ riêng. Cũng trong thời gian này, ông đổi tên thành Nguyễn Bình, với ý nghĩa "Bình thiên hạ", chính thức ly khai Việt Nam Quốc dân đảng.

Năm 1944, đồng chí Nguyễn Văn Tuệ (sư Tuệ) đi gặp Nguyễn Bình, mời ông về Đông Triều lập chiến khu. Theo sách “Chiến khu Đông Triều” do Nhà xuất bản QĐND ấn hành năm 1993: Vào giữa tháng 4/1945, Nguyễn Bình cử 2 cán bộ của mình là Đỗ Duy Phúc và Nguyễn Hoàng Long sang chùa Bắc Mã nắm tình hình. Đỗ Duy Phúc ở lại hoạt động, còn Nguyễn Hoàng Long quay về Hải Phòng báo cáo kế hoạch ra Tiên Yên mua vũ khí.

Cuối tháng 4/1945, Nguyễn Bình đến nhà Nguyễn Văn Đài (một cựu tù Côn Đảo) ở Mạo Khê, bàn về việc thành lập chiến khu; lên chùa Bắc Mã gặp Hải Thanh và Trần Cung để thống nhất lực lượng cách mạng của cả ba đầu mối lớn. Ông còn xuống phố huyện Đông Triều vận động đồn trưởng Nguyễn Hiền làm nội ứng giao nộp toàn bộ vũ khí cho cách mạng. Sau đó, ông quay về Hải Phòng vận động những thủy thủ yêu nước của ta trên thuyền của Nhật ở sông Tam Bạc lấy vũ khí chuyển về Đạm Thủy. Còn 3 binh sĩ yêu nước theo về là Hà Phương Tiên, Lê Phú và Hoàng Vinh được Nguyễn Bình bố trí ở chùa Ngọc Thanh, trên sườn đồi thông sau làng Đạm Thủy. Nguyễn Bình còn tổ chức cho binh lính yêu nước trong trại lính bảo an ở Kiến An lấy vũ khí, đạn dược đưa xuống sông Cấm chở về Đông Triều.

Theo sách "Nguyễn Bình - Trung tướng đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam", do Nhà xuất bản QĐND ấn hành năm 2004: Vào đầu tháng 6/1945, khi đang tổ chức lớp huấn luyện cho 50 cán bộ Việt Minh ở chùa Bắc Mã, Nguyễn Bình đã bàn với Hải Thanh và Trần Cung quyết định sẽ phối hợp với quân phỉ của Lương Đại Bân đánh đồn Chí Linh vào đêm 7, rạng sáng 8/6. Nguyễn Bình còn dự định đánh các đồn Đông Triều, Tràng Bạch và tước vũ khí của bọn chủ mỏ Mạo Khê, mặc dù chưa có quyết định chính thức của Xứ ủy Bắc Kỳ và chưa nhận được cán bộ quân sự biệt phái tới. Ngay sau khi thống nhất kế hoạch, ông đi Hải Phòng chuẩn bị cờ, băng rôn, khẩu hiệu cho quân khởi nghĩa. 

"Cha đẻ" khai sinh ra Biệt động thành, Tư vệ thành

Vào cuối năm 1945, Tư lệnh Đệ tứ chiến khu Nguyễn Bình được Bác Hồ tin tưởng cử vào Nam Bộ, để thống nhất các lực lượng vũ trang. Trước khi đi Nam, đại diện thành phố Cảng trao tặng ông khẩu súng lục để làm kỷ niệm. Nguyễn Bình nói: "Nếu để Nam Bộ mất, Nguyễn Bình sẽ chết với khẩu súng này". Một mình Nguyễn Bình đơn phương độc mã lên tàu vào Nam. Con người có tài thao lược ấy từng một thời "Bắc chiến" lại lặng lẽ "Nam chinh". 

Ngày 23/10/1945, ông có mặt tại Thủ Dầu Một và bàn việc thống nhất các lực lượng kháng chiến Nam Bộ. Trong hội nghị, ông kêu gọi các lực lượng vũ trang hãy gác lại mọi khác biệt riêng tư, tập hợp thành một lực lượng thống nhất. Hội nghị thống nhất bầu Nguyễn Bỉnh làm Tư lệnh Giải phóng quân Nam Bộ.

doc-nhan-tuong-quan-nguyen-binh-la-ai-9
Trung tướng Nguyễn Bình (đứng thứ 3 từ trái sang) người đã nêu cao kỷ luật quân đội trong vụ xử Ba Nhỏ (Ảnh tư liệu)

Ngày 12/12/1945, Tư lệnh Nguyễn Bình quyết định thành lập Trường Quân chính miền Đông để xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng đi đôi với công tác đào tạo cán bộ quân sự, phục vụ cuộc kháng chiến lâu dài. Một bộ phận trong các khóa học này được ông chọn lựa và trực tiếp đưa về Sài Gòn thành lập lực lượng có tên Ban Công tác thành. 

Đây chính là tiền thân của Biệt động Sài Gòn nổi tiếng sau này. Ông cũng đã để lại một câu nói nổi tiếng: "Các đồng chí về thành, rừng người bảo vệ các đồng chí còn tốt hơn rừng cây”.

Bên cạnh đó, ông còn xây dựng lực lượng Tự vệ thành. Nhiệm vụ của Tự vệ thành là đưa chiến tranh du kích, chiến tranh nhân dân vào trong lòng địch. Bước đầu là xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân theo chỉ thị "kháng chiến kiến quốc" của Trung ương Đảng.

Việc tổ chức lực lượng Biệt động thành, Tự vệ thành là quyết định rất kịp thời. Hai lực lượng này đã có những trận đánh "xuất quỷ nhập thần" ngay trong lòng địch.

Và chính Nguyễn Bình cũng đã trực tiếp chọn lựa người, bồi dưỡng về hoạt động trong lòng địch. Đích thân ông cũng đưa họ vào nội thành Sài Gòn. Bản thân vị "độc nhãn tướng quân" này cũng nhiều lần "đơn phương độc mã" xâm nhập vào Sài Gòn. Song những chuyến đi thần tốc của ông khiến hệ thống mật thám dày đặc của Pháp không làm được gì cả.

Với những cống hiến của mình trong cách mạng, năm 1948, ông được phong hàm Trung tướng trong đợt phong tướng đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Diệt tháp canh bằng lối đánh sáng tạo

Từ năm 1949, thực dân Pháp đẩy mạnh kế hoạch bình định Nam Bộ. Đồng thời ráo riết thực hiện chiến thuật tháp canh, thiết lập hệ thống đồn bốt tháp canh dày đặc. 

Riêng ở miền Đông Nam Bộ và Khu 8, tính đến năm 1949, số lượng quân Pháp đã lên tới 51.000 người với gần 2.000 tháp canh kiên cố được bố trí theo mô hình mạng nhện.

Để đánh phá hệ thống này, Bộ Tư lệnh Khu 7, đứng đầu là "độc nhãn tướng quân" Nguyễn Bình và Tỉnh đội Biên Hòa xây dựng hoàn chỉnh cách đánh mới là sử dụng mìn lõm phá tường (FT) và một loại mìn khác gọi là Pê-ta chuyên để đánh tháp canh. Đích thân Nguyễn Bình đã chỉ đạo, quyết định cho các lực lượng nhanh chóng áp dụng cách đánh này trên toàn chiến trường miền Nam. Sau đó là các tỉnh miền Trung, miền Tây Nam Bộ ra Khu 5 và cả nước.

doc-nhan-tuong-quan-nguyen-binh-la-ai

Cách đánh tháp canh này được bộ đội ứng dụng rộng rãi trong cách đánh lô cốt, cầu cống, đồn bốt, kho tàng, hình thành một chiến thuật tiến công đặc biệt, gọi là cách đánh đặc công. Hệ thống tháp canh mạng nhện của Pháp vì thế mà hoàn toàn bị phá hủy.

Đến năm 1951, Trung tướng Nguyễn Bình ra Bắc để báo cáo tình hình Nam Bộ, trên đường đi ông bị phục kích và hi sinh ngày 2/9/1951 tại tỉnh Raptanakiri (Campuchia). Đến năm 2000, hài cốt của ông mới được tìm thấy. Lễ truy điệu và mai táng được tổ chức trọng thể tại nghĩa trang liệt sĩ TP Hồ Chí Minh. Ông được truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Hiện ở Hà Nội và TP HCM đều có đường mang tên ông.

Đánh giá về Trung tướng Nguyễn Bình, Đại tướng Võ Nguyên Giáp từng viết: "Trung tướng Nguyễn Bình là một vị tướng có công lao lớn với quân đội và nhân dân, không những ở Chiến khu Đông Triều mà cả trong thời kỳ đảm nhiệm trọng trách ở Nam Bộ. Chính tôi, theo chỉ thị của Bác đã trực tiếp nói chuyện với đồng chí và chuyển lệnh nhận nhiệm vụ vào miền Nam. Đồng chí đã phấn khởi và đã khẩn trương lên đường vào miền Nam và đã có cống hiến quan trọng trong nhiệm vụ mới”.

Tiến sĩ Ellen Hammer, người Mỹ, trong cuốn sách "Nguyễn Bình - Trung tướng đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam", đánh giá: “Dưới sự lãnh đạo của Nguyễn Bình, các đơn vị bộ đội từ chỗ kém tổ chức, thiếu súng đạn, gặp nhiều khó khăn trở ngại đã dần dần trưởng thành, trở nên hữu hiệu và đáng sợ. Những ý đồ chia rẽ Việt Nam với sự ra đời của Nước Nam kỳ tự trị vào mùa thu năm 1946 của Pháp đã hoàn toàn thất bại trước sự tiến công của quân du kích dưới sự lãnh đạo của Nguyễn Bình”.

Xem thêm: Nguyễn Tri Phương - Danh tướng quyết chống Pháp đến hơi thở cuối cùng

Sống Đẹp
songdep.com.vn

5 chủ đề bạn cần biết mỗi tuần

Mỗi thứ Tư, bạn sẽ nhận được email tổng hợp những chủ đề nổi bật tuần qua một cách súc tích, dễ hiểu, và hoàn toàn miễn phí!

Bài Mới

Bình luận