Câu chuyện truyền cảm hứng về cuộc đời phi thường của Robert Smalls - người nô lệ dũng cảm nhất lịch sử

Con tàu hơi nước từ từ trườn vào cảng, cố gắng giữ yên lặng hết sức có thể trong phạm vi cho phép của tiếng bánh guồng đạp vào nước và tiếng động cơ gầm gừ. Màn sương mù giăng kín lối dường như cũng đã giúp họ một tay để giữ bí mật về hành tung. 

Những người này đang trong một nhiệm vụ bí mật và nguy hiểm vào tháng 5 năm đó. Đó là một nhiệm vụ có thể làm thay đổi hoặc chấm dứt cuộc đời của họ.

Được biết, trên tàu không có một viên sĩ quan nào hết, có 1 người đàn ông trong trang phục thuyền trưởng đứng trên boong tàu. Người đàn ông này là Robert Smalls.  Ông cùng với con tàu bị đánh cắp này lênh đênh trên biển với mục đích thoát khỏi kiếp nô lệ, tìm đến tự do.

TỪ CUỘC TRỐN CHẠY TỊNH MỆNH...

Kế hoạch đánh cắp con tàu hơi nước dài 45m CSS Planter cũng bắt nguồn từ chính những trải nghiệm trước đó. Người đàn ông da màu - Robert Smalls thậm chí còn là 1 trong những hoa tiêu giỏi nhất cảng, hiểu về những con nước như lòng bàn tay nên có thể dễ dàng điều hướng, phát hiện những bãi cạn hay vùng nước nông, cả trong đêm tối. đây là một kỹ năng mà không phải ai cũng có được. Và nó là kỹ năng vô cùng quan trọng cho hành trình tẩu thoát.

Chỉ vì Robert Smalls mang thân phận nô lệ mà các sĩ quan người da trắng đã coi thường, từ chối gọi anh là hoa tiêu. Robert Smalls cũng không quan tâm đến điều đó lắm, anh tự đóng vai thuyền trưởng trên con tàu định mệnh đó, âm thầm rời khỏi Charleston.

Robert Smalls bắt đầu lao động từ năm 12 tuổi, anh trải qua nhiều công việc, từ bồi bàn trong nhà hàng sang chánh đến làm người dựng cột buồm, bốc vác xếp hàng lên tàu... Sau đó mới được tuyển vào thủy thủ đoàn của tàu Planter.

Trong thời gian làm công việc này, anh cảm thấy đặc biệt gần gũi với những dòng nước. Với đầu óc kinh doanh nhạy bén, từ số tiền công 1USD mỗi tuần, anh tiết kiệm được khoản tiền gần 100USD bằng việc bán hoa quả, bánh kẹo và thuốc lá trên boong tàu. 

Anh định dùng số tiền này để đổi lấy tự do cho mình. Nhưng anh sớm chấm dứt kế hoạch đó và thay bằng kế hoạch tẩu thoát bằng con tàu hơi nước Panter vào đêm 12 - 13/5/1862.

Mọi chuyện bắt đầu khi 3 sĩ quan quản lý tàu bỏ cả quy định và để mặc thủy thủ đoàn toàn nô lệ trên tàu để lên bờ. Đây không phải lần đầu tiên họ làm thế. Robert Smalls đã theo dõi và chờ đợi thời cơ từ trước. Anh dặn những người khác phải chuẩn bị sẵn sàng. Trong số thủy thủ đoàn chỉ có 2 người không ở lại với anh.

Khi thời cơ đến, họ khởi động nồi hơi nước và cho tàu chạy lừ lừ tới một điểm đã hẹn trước - nơi họ đó gia đình, gồm cả vợ con của Robert, trước khi chèo ra khơi. 

Ở Charleston, Robert Smalls kết hôn với 1 nữ nô lệ tên Hannah. Họ có với nhau con gái đầu tên là Elizabeth. Mặc dù được ở chung, nỗi sợ về việc bị bán đi và chia ly cả gia đình khiến Robert Smalls cân nhắc việc mua lại vợ con mình từ người chủ của họ.

Tuy nhiên, giá tiền cho cả hai lúc này đã là 800USD, vượt quá số tiền anh đã dành dụm trước đó. Vào lúc người thứ 2 chào đời, vợ chồng thảo luận và nhất trí cách duy nhất để được tự do chính là tẩu thoát khỏi nơi này.

Đoàn quân tẩu thoát đó có 16 nô lệ (cả đàn ông, đàn bà và trẻ em). Con tàu hơi nước Planter quay ngược lại, khởi hành trong chặng nguy hiểm nhất của hành trình. Nếu bị bắt, họ phải đối diện với hình phạt rất khủng khiếp, đó là cái chết. Khói và âm thanh từ động cơ của con tàu khiến nó gần như không có cơ may nào băng qua cảng Charleston mà không bị phát hiện.

Sau khi suy nghĩ rất nhiều, Robert Smalls cho rằng, họ phải diễn sao cho con tàu trông có vẻ như đang đi tuần tra một cách hết sức bình thường bằng cách: Băng qua 4 trạm kiểm soát quân đội với các ụ sáng trên bờ biển có khả năng thổi bay cả con tàu.

Lý do cho loại vũ khí này là cuộc nội chiến Hoa Kỳ lúc đó đã diễn ra trong 13 tháng, khi Charleston là một cảng quan trọng với phe miền Nam. Song phe Liên Bang đã áp đặt một cuộc phong tỏa hải quân đối với toàn bộ đường biển của Liên minh miền Nam, vì thế các tàu của Liên minh đã thả neo cách đó chỉ vài dặm.

Robert Smalls biết điều đó bởi Planter là một tàu điều động vũ trang để vận chuyển vũ khí quân đội. Vào thời điểm anh tẩu thoát, nó có 4 khẩu đại bác và 200 pound đạn dược trong kho.

Robert Smalls biết rằng, anh sẽ giao con tàu này cho phe Liên Bang trên con tàu trốn thoát kiếp nô lệ. Anh đã dành tới vài năm để tìm hiểu về con tàu, cách vượt qua mỗi điểm kiểm soát. Khi đêm đen buông xuống, anh mặc đồ thuyền trưởng và thậm chí còn diễn ra dáng như một thuyền trưởng thực thụ.

Và đúng như dự tính, tàu hơi nước Planter đã vượt 3 trạm kiểm soát Castle Pinckney, Fort Ripley và Fort Johnson - mà không xảy ra sự cố. Nhưng ở trạm cuối cùng Fort Sumter: một pháo đài đáng sợ trên một hòn đảo nhân tạo với những bức tường cao và nhiều hỏa lực.

Những còn còn lại trên tàu muốn đi vòng qua chốt chặn cuối cùng nhưng Robert Smalls tin rằng, điều đó khiến họ trở thành những kẻ đáng nghi. Vào lúc 4h15 phút sáng, anh phát tín hiệu và một lúc sau mọi chuyện đã rõ ràng: Họ đã bình an vượt qua!

Song vẫn còn 1 chướng ngại cuối - đó là Hải quân Liên Bang đang phong tỏa có thể bắn vào Planter

- con tàu đối địch, đặc biệt nếu nó còn treo cờ Liên Minh. May mắn, Robert Smalls đã kịp phát hiện ra điều này và thay bằng một tấm ga trải trắng. Chỉ một lúc sau, tàu tiếp cận USS Onward và giải thích mọi việc trước sự ngỡ ngàng của thủy thủ Liên Bang. 

Robert Smalls giao nộp con tàu và không quên căn dặn: "Tôi đang giao lại vật liệu chiến tranh này gồm những khẩu pháo để Ngài Abraham Lincoln tận dụng thật tốt".

...ĐẾN ANH HÙNG CỦA TỰ DO

Với chiến công này, Robert Smalls trở nên nổi tiếng. Báo chí tại Liên Bang miền Bắc ca ngợi ông là "anh hùng chiến tranh". Nhờ việc giao nộp tàu mà ông nhận được khoản tiền thưởng 1.500USD. 

Robert Smalls còn nổi tiếng đến mức được gặp Tổng thống Lincoln và đã phần nào truyền cảm hứng cho quyết định để binh lính da màu tham gia quân đội Liên Bang.

nhưng đây chưa phải là phần kết câu chuyện về  Robert Smalls, nó chỉ là mở đầu cho cuộc đời tự do của anh. Việc đầu tiên anh làm khi là một công nhân tự do chính là tham gia hải quân Liên Bang và lên đến chức thuyền trưởng USS Planter, trở thành người da màu đầu tiên nắm bắt vị trí này trong quân đội Mỹ.

Sau khi nội chiến chấm dứt, anh không chọn ở lại miền Bắc mà thay vào đó quay về miền Nam Carolina để tiếp tục sự nghiệp vì người da màu. Anh đi học để biết chữ, rồi trở thành doanh nhân thành công. Anh xây trường học cho học sinh da màu, mở tòa báo. Sự nghiệp quân ngũ của Robert Smalls cũng không kém phần lẫy lừng khi anh giải ngũ với hàm thiếu tướng.

Thời kỳ tái thiết sau nội chiến mở ra cánh cửa chính trường cho người da màu. Robert Smalls là 1 trong những người đầu tiên bước vào đó. Năm 1868, anh phục vụ trong Hạ viện Nam Carolina, trước khi trở thành thành viên của Thượng viện vào năm 1870.

Trong thời gian này, anh đã thể hiện rõ quan điểm đấu tranh cho người da màu. Ông cũng giúp soạn thảo hiến pháp mới của tiểu bang, thành lập Đảng Cộng hòa Nam Carolina và vận động công tác xã hội cũng như giáo dục.

Năm 1874, anh được bầu vào Hạ viện Hoa Kỳ, phục vụ một số nhiệm vụ không liên tiếp. Nhưng lời hứa trong cuộc Tái thiết rằng, người da đen có thể trở thành công dân được bỏ phiếu tại Hoa Kỳ - được gói gọn trong Tu chính án 14 và 15 đã không còn tồn tại.

Người miền Nam da trắng tước bỏ các quyền của người da đen, đưa ra các luật hạn chế và tiến hành các cuộc tấn công nhằm vào các chính trị gia da đen. Đương nhiên, Robert Smalls phải đối mặt với các cáo buộc tham nhũng và hối lộ. Anh bị kết án 3 năm tù giam, sau đó được ân xá.

Trước khi mất đi địa vị chính trị, Robert Smalls đã có một bài phát biểu lịch sử vào năm 1895. Anh nói: "Chủng tộc của tôi không cần sự bảo vệ đặc biệt, lịch sử của họ trên đất nước này đã chứng minh họ bình đẳng với bất kỳ người dân nào ở bất cứ đâu. Tất cả những gì họ cần là một cơ hội bình đẳng trong trận chiến của cuộc đời”.

Robert Smalls sống với sự lạc quan về bình đẳng chủng tộc đến cuối đời. Sau khi mua lại ngôi nhà của người chủ cũ Henry McKee, thỉnh thoảng lại có một người phụ nữ già cả đãng trí tìm tới vì tin rằng mình từng sống ở đó - người đó chính là vợ McKee. Không bận tới quá khứ, Robert vẫn đón bà vào và chăm sóc.

Robert Smalls mất năm 1915, ở tuổi 75, và để lại một di sản đáng nhớ về cuộc đấu tranh giành tự do cũng như bình đẳng không ngừng nghỉ của người da đen tại Hoa Kỳ.

Xem thêm: Câu chuyện truyền cảm hứng từ cậu bé tự kỷ vừa nhận giải thưởng danh giá từ Bộ trưởng Bộ Giáo dục bang New South Wales