Vua Mạc Mậu Hợp và chuyện đời ê chề: Ăn chơi trụy lạc, đến lúc tụng kinh sám hối thì đã quá muộn

Cuộc đời của vua Mạc Mậu Hợp chìm đắm trong tửu sắc, bỏ bê chính sự, thâm chí âm mưu cướp đoạt vợ của bề tôi...

Đỗ Thu Nga
08:00 13/03/2022 Đỗ Thu Nga
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Mạc Mậu Hợp là con ai?

Mạc Mậu Hợp (Mạc Mục Tông, 1560– 1593) là hoàng đến thứ 5 của nhà Mạc thời Nam - Bắc triều. Ông lên ngôi năm 1562 lúc mới 2 tuổi và qua đó trở thành vua trẻ thứ hai lúc lên ngôi. Ông trị vì cho đến khi truyền ngôi cho con là Mạc Toàn năm 1592, tổng cộng 30 năm.

Ông là người xã Cao Đôi, huyện  Bình Hà (nay là thôn Long Động, xã Nam Tân, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương). Ông là con trưởng của Mạc Tuyên Tông. 

Chuyen-doi-e-che-cua-vua-Mac-Mau-Hop-4
Mạc Mậu Hợp

Do Mạc Tuyên Tông bị bệnh đậu mùa mất khi Mạc Mậu Hợp mới lên 2 tuổi đã được Khiêm vương Mạc Kính Điển là phụ chính đưa lên ngôi tháng 1 năm 1562. Lúc này triều chính vẫn do hai ông chú là Mạc Kính Điển và Mạc Đôn Nhượng phụ tá. Mậu Hợp lên ngôi lấy niên hiệu là Thuần Phúc thứ nhất.

Nhà Mạc khởi nghiệp từ năm 1527 thời Thái Tổ Mạc Đăng Dung đến 1592 đời Mạc Mậu Hợp mới tạm ngừng, vừa đúng 65 năm ở ngôi ngự trị suốt cả miền Bắc, lấy thành Đông Kinh làm kinh đô. Duy từ cái chết của Mạc Mậu Hợp năm 1593 trở đi, con cháu họ Mạc bắt đầu suy tàn, phải rời khỏi Thăng Long để lên chiếm cứ từ Trung du và duyên hải miền Bắc lên đến Cao Bằng cho tới 1677 thì bị diệt hẳn.

Suýt thành vua mù

Dạo Mạc Mậu Hợp làm vua, ít nhất 2 lần liền bị tai ách hiếm thấy đến nỗi súy lụy thân, như trong "Lịch triều hiến chương loại chí" có tóm lược: 

“Năm Sùng Khánh thứ 13 (1578), sét đánh vào cung ông thành ra bán thân bất toại, mới đổi niên hiệu. Sau lại bị thong manh mắt mờ, chữa mấy năm mới khỏi”. Việc này làm nhớ tới trường hợp chúa Trịnh Giang cũng bị sét đánh mà phải ở cung Thưởng Trì rồi trao ngôi chúa cho em. 

Sự thể việc tai ương, ác bệnh liên tiếp kéo đến với Mạc Mậu Hợp, trong sử cũ ghi lại rất cụ thể. Ấy là việc của năm Mậu Dần (1578), được Đại Việt sử ký toàn thư chép: “Tháng 2, ngày 21, Mạc Mậu Hợp bị sét đánh ở trong cung, bị bại liệt nửa mình, sau chữa thuốc lại khỏi, bèn đổi niên hiệu, lấy năm ấy làm năm Diên Khánh thứ 1”.

Chuyen-doi-e-che-cua-vua-Mac-Mau-Hop-0
Mạc Mậu Hợp bị sét đánh mà không chết

Ở nơi cung điện, vua Mạc bị "thiên lôi" tìm đến mà "giáng búa". Kể ra, bị sét đánh chưa chết còn là phúc lớn của Mạc Mậu Hợp. Ấy nhưng mệnh thiên tử (con trời) mà bị sứ giả (thiên lôi) của trời giáng cho một đòn chí mạng, hẳn cũng đáng suy ngẫm lắm chứ chẳng chỉ đơn thuần ở cái họa thiên tai (ấy là nói theo tín ngưỡng dân gian ta bấy nay vậy). 

Mà nào thế đã hết đâu, lại vài năm sau, nhằm năm Tân Tỵ (1581), tai ương qua thì bệnh tật lại tới. Vị vua trị vì lâu nhất của nhà Mạc lần này mắc căn bệnh nằm ngay ở “cửa sổ của tâm hồn”. Đại Việt thông sử cho hay: “Năm ấy, Mậu Hợp bị chứng “thong manh”, mắt mờ không trông rõ, y sai mời các thầy thuốc giỏi trong thiên hạ tới chữa, trong vài năm, con mắt lại được bình phục như thường”.

Nếu không có được những thầy thuốc giỏi chữa trị, hẳn ông đã trở thành vua mù trong sử Việt. Chỉ tiếc thay, dù mắt được chữa khỏi nhưng tâm bệnh của Mạc Mậu Hợp lại nằm ở trong việc cai trị không nghiêm cẩn, nên cái họa tàn nghiệp dòng họ cũng sớm thấy rõ.

Đại Việt quốc sử diễn ca có lời: "Mạc dần suy yếu từ nay/Vận Lê xem đã đến ngày trùng hanh".

Bỏ bê chính sự, đam mê tửu sắc, âm mưu đoạt vợ của bề tôi

Trong 31 năm trị vì, Mạc Mậu Hợp chẳng hề quan tâm đến chính sự, thế nên, cơ nghiệp nhà Mạc ngày càng lụi bại. Vua Mạc này trong những năm cuối đời được Đại Việt sử ký tục biên nhận xét là: "Ngày càng buông tuồng du đãng, tửu sắc bừa bãi”. Còn Đại Việt thông sử thì bình: “Ngoài thì họ ngoại chuyên chính, trong thì hoạn quan chuyên quyền”. 

Đến cả vợ của quan viên mà thấy dung nhan đẹp đẽ ông cũng có ý định cướp về tay mình. Ví như việc định mưu giết Sơn quận công Bùi Văn Khuê để cướp vợ ông là Nguyễn Thị Niên. Nhưng rút cục không thành. đến nỗi viên quan to ấy phải theo về nhà Lê mà chống lại. Làm thế, hẳn không mất ngôi sao được. Vậy, sự thể thế nào? Ta lại xem qua nơi “Khâm định Việt sử thông giám cương mục” để thêm đôi phần tỏ tường vậy. 

Chuyen-doi-e-che-cua-vua-Mac-Mau-Hop-5
Mạc Mậu Hợp bỏ bê triều chính, đam mê tửu sắc

Mạc Mậu Hợp trước đó lập Nguyễn Thị lên ngôi chính cung. Nguyễn Thị lại có chị là Nguyễn Thị Niên, kết tóc se duyên cùng Sơn quận Công Bùi Văn Khuê. Xét ra như dân gian ta về mặt ngôi thứ, thì Mậu Hợp và Văn Khuê là anh em cột chèo đấy. Ấy thế mà… khi Thị Niên thỉnh thoảng ra vào hậu cung để thăm em gái, thì vua Mạc, vốn đam mê sắc dục, thấy chị gái của vợ xinh đẹp thì “Mậu Hợp ưng ý Nguyễn Thị (Niên) vì nàng có nhan sắc, nên muốn giết Văn Khuê để chiếm lấy nàng”. Năm ấy, nhằm năm Nhâm Thìn (1592). 

Văn Khuê biết dã tâm của gã anh em cột chèo, cũng là chúa của mình, nên tỏ ra đề phòng, liền đem quân dưới quyền rút về đóng nơi đất Gia Viễn, Ninh Bình, không chịu vào chầu. Thấy vậy, Mạc Mậu Hợp không chột dạ mà dừng việc phi nghĩa thì thôi, lại sai quân vào Gia Viễn, bức bách buộc Khuê vào thành Thăng Long chầu thiên tử.

Biết thế đã cùng không thể phò tên chúa cướp vợ mình, Văn Khê sai con trai là Văn Nguyên vào Thanh Hoa, dâng lễ đầu hàng xin cứu viện. Trịnh Tùng ưng thuận cho hàng và mừng rỡ nói: “Văn Khuê đầu hàng, thế là trời giúp cho ta được chóng thành công”. Nói thế, bởi Văn Khuê là một vị tướng tài của Bắc triều (Mạc) lúc bấy giờ. 

Vậy là Bùi Văn Khuê theo về với vua Lê, chúa Trịnh chống Mạc, còn vua Mạc Mậu Hợp, chỉ vì một người đàn bà, mà tự chặt đứt cánh tay phải đắc lực của mình trong cuộc đối địch với Nam triều. Không những thế, lại giúp cho Trịnh Tùng có thêm một tên kiệt tướng, chính là kẻ dưới trướng bấy lâu của mình. Thế thì, cái thế thua, đã rõ như ban ngày. Sắc không có được, mà cơ đồ nơi đất Thăng Long, đã báo hiệu sự gãy đổ nhãn tiền rồi. 

Tụng kinh sám hối khi quá muộn

Cũng vì ăn chơi thác loạn, bỏ bê chính sự mà dẫn đến kết cục, cuối năm Nhâm Thìn (1592), quân Mạc bị quân Lê - Trịnh đuổi đánh, Mạc Mậu Hợp phải chạy khỏi kinh thành, để rồi sau đó đối mặt với đao phủ nhà Lê nơi pháp trường.

Nhưng trước đó khi rời thành Thăng Long chạu loạn tránh thế mạnh của Lê - Trịnh, lúc ấy, quan tướng, quân lính lìa bỏ hết, Mậu Hợp thế cùng phải giả vào chùa làm nhà sư hòng qua mắt sự truy sát của quân lính nhà Lê, nhưng tiếc nỗi, mưu sự không thành. Sự thể được Lê Quý Đôn ghi lại trong Đại Việt thông sử. Theo đó khi Tiết chế Trịnh Tùng từ sông Tranh về kinh thành, nghe có người báo: - Mậu Hợp ẩn ở chùa Mô Khuê huyện Phượng Nhãn. 

Trịnh Tùng nhận tin này mừng lắm, bèn sai Trà quận công Nguyễn Đình Luân và Liêm quân công Lưu Chản dẫn quân đi bắt. Đến vùng ấy, được dân địa phương cho biết: "Hôm nọ Mậu Hợp giả làm sư ông, đến đây ẩn náu, đến nay đã 11 ngày".

Chuyen-doi-e-che-cua-vua-Mac-Mau-Hop-7

Theo “Đại Nam quốc lược sử”, thì lúc ẩn trong chùa, Mạc Mậu Hợp xưng hiệu là Võ An. Quân sĩ được người dân chỉ, bèn đến chùa, thấy Mậu Hợp nghiễm nhiên ngồi xếp bằng, gạn hỏi, thì Mậu Hợp ấm ớ đáp rằng: - Bần tăng tu hành từ hồi còn trẻ tuổi ở am mây này, chén muối đĩa rau, hằng ngày trai dưỡng; thắp hương thờ Phật, công đức chuyên làm.

Quân sĩ thấy nhà sư nói hoạt bát khiêm tốn, biết là Mậu Hợp, bèn bắt giữ. Mậu Hợp tự liệu không thể thoát được, bèn thú thực và nói rằng: "Mấy ngày trước đây, tôi chạy trốn ẩn núp ở trong rừng rậm, đã quá đói khát, dám xin cho một bình rượu uống cho đã".

Thế mới thấy, sống trong nhung lụa, được hưởng thụ thành quen, thế nên vị vua thất thế dẫu biết mình không qua được đại nạn vẫn nhớ những thói thường phàm trần. Quân sĩ nghe vậy, bè cho bình rượu.

Sau khi Mậu Hợp uống thỏa thích, mới ngậm ngùi than rằng: "Nghiệp chướng quá sâu! Nay cầu làm một người dân thường, cũng không thể được. Tội lỗi chỉ vì tổ tiên đã làm sự giết vua cướp ngôi, đến nỗi con cháu ngày nay phải mắc tội nặng như vậy. Mong tướng sĩ dẫn tôi đến trước hoàng đế, để bày tỏ thực tình. Đó là lòng tôi rất mong muốn".

Lời lẽ ấy có lẽ chính là lời chiêm nghiệm của vua Mạc sau bao mê muội. Các tướng bèn sai dùng voi chở Mậu Hợp và 2 kỹ nữ giải về Thăng Long. Khi giải Mậu Hợp đến trước hành doanh, phủ tiết chế sai dàn binh mã cực kỳ uy nghiêm, rồi mới cho dẫn Mậu Hợp vào yết kiến. Mạc Mậu Hợp lễ dập đầu phủ phục ở ngoài sân, phủ tiết chế truyền hỏi tới 3 lần, mà Mậu Hợp vì quá sợ, cứ ấm ớ không thể đáp được, phủ tiết chế bèn sai dẫn ra ngoài cửa quân, giam tù tại đây.

Tất cả các quan văn võ đều bàn: “Chiếu điều luật, những kẻ phạm tội thoán thí (giết vua cướp ngôi), thì xử theo luật “lăng trì” (tùng xẻo), để làm gương cho mọi người và đúng phép nước; lại đem thủ cấp tế cáo nhà tôn miếu, để rửa sự sỉ nhục của tiên vương và bớt cơn giận của thần nhân”.

Trịnh Tùng thấy kẻ định sa cơ lỡ vận, lấy làm thương. không nỡ ra cực hình, bèn sai đem treo sống Mậu Hợp 3 ngày, rồi chém đầu tại bãi cát Bồ Đề, đem thủ cấp hiến Hoàng đế ở hành tại Vạn Lại xứ Thanh Hoa, đóng đinh vào 2 con mắt, rồi bêu ra ngoài chợ. Vậy là đến lúc này, như lời “Việt sử diễn nghĩa”, bàn cờ chính trị đã đổi chủ:

“Đông Đô thu phục tức thì,

Cơ đồ họ Mạc suy vi mất liền”.

(Theo Wiki, Pháp luật Việt Nam)

Xem thêm: Cận cảnh "cổ vật xứ đông" - thanh long đao nức tiếng hơn 500 năm tuổi của vua Mạc Đăng Dung

Sống Đẹp
songdep.com.vn

5 chủ đề bạn cần biết mỗi tuần

Mỗi thứ Tư, bạn sẽ nhận được email tổng hợp những chủ đề nổi bật tuần qua một cách súc tích, dễ hiểu, và hoàn toàn miễn phí!

Bài Mới

Bình luận