Những điều ít người biết về nữ Tiến sĩ khoa học đầu tiên ở Việt Nam

Không chỉ là Tiến sĩ khoa học đầu tiên, bà Hoàng Thị Nga còn là hiệu trưởng đầu tiên của Đại học Khoa học, Đại học Quốc gia Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Thùy Nguyễn Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Xuất thân gia đình danh giá

Bà Hoàng Thị Nga (1903-1970) sinh ra trong một gia đình danh gia vọng tộc ở làng Đông Ngạc (hay còn gọi là làng Vẽ hoặc Kẻ Vẽ), tổng Minh Cảo, huyện Từ Liêm, phủ Hoài Đức, tỉnh Cầu Đơ (nay là phường Đông Ngạc, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội. 

nu-tien-si-khoa-hoc-dau-tien-o-viet-nam-la-ai-2

Tiên tổ của bà là Hoàng Nguyễn Thự, thuộc một gia đình khoa hoạn làng Đông Bình (nay thuộc xã Xuân Lai, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh), lấy vợ rồi lập nghiệp ở làng Vẽ, sau này đỗ Tiến sĩ đệ tam giáp khoa Đinh Mùi (1787). Thân phụ của bà là ông Hoàng Huân Trung, Cử nhân Khoa Quý Mão (1903), sau làm đến Tri phủ Phú Thọ, trí sĩ với hàm Tổng đốc, Hội trưởng Hội Khai trí Tiến đức.

Xuất thân trong gia đình có truyền thống học hành, thân phụ lại có tư tưởng tiến bộ, giỏi cả Nho học và chữ Quốc ngữ nên từ nhỏ, bà Hoàng Thị Nga đã được theo học tại trường nữ sinh tiểu học Pháp-Việt Ecole Brieux. Sau này, bà còn theo học ở Trường Sư phạm nữ sinh người Việt (École Normale des Institutrices annamites, nay là trường Trường THCS Trưng Vương) ở phố Hàng Bài, Hà Nội. 

Nữ tiến sĩ đầu tiên của Việt Nam

Sau khi đỗ tú tài phần nhất, bà Hoàng Thị Nga được gia đình cho sang Pháp học tú tài phần hai. Sau đó, bà vào học tại Viện Khoa học ở Paris. Bà tiếp tục học lên Tiến sĩ khi đỗ Cử nhân về khoa học.

Năm 1935, bà Hoàng Thị Nga nhận học bổng tiến sĩ hạng ưu với luận án “Tính chất quang điện của các chất hữu cơ”. Đề tài luận án rất hiện đại, khác biệt so với thời bấy giờ. Bà được Tạp chí Khoa học dành cho những lời hoa mỹ với bài viết cho nhan đề: “Thật là vẻ vang cho đàn bà nước Nam: Cô Hoàng Thị Nga mới đỗ Tiến sĩ về khoa học vật lý”.

nu-tien-si-khoa-hoc-dau-tien-o-viet-nam-la-ai-3

Trong bài viết có đoạn: “Hội đồng sau khi nghe bài luận thuyết của cô, đồng thanh ngợi khen cô và nhận cho cô được lấy bằng Tiến sĩ hạng ưu. Cô còn được khen cả về phương diện sư phạm. Công chúng đến xem kỳ thi đều vô cùng tâm phục tài khoa học của một cô gái Việt Nam.

Cô Hoàng Thị Nga lấy được bằng Tiến sĩ khoa học đầu tiên ở nước Nam, làm vẻ vang cho nhà, cho nước, nhất là cho phái nữ lưu, cho các trường cô tòng học, cho các giáo sư đã luyện tập cho cô được thành tài, như ông Petelot, Bernard”.

Từ 15/5/1945, bà được chính quyền Pháp cử làm giáo sư trường Đại học Khoa học (một số nguồn là trường Cao đẳng Khoa học). Đến ngày 15/8/1945, bà Hoàng Thị Nga được đề bạt lên làm hiệu trưởng. Khi đó, bà mới khoảng 40 tuổi, người đẫy đà, mặt trái xoan trắng trẻo, được giới sinh viên bàn tán xôn xao.  

Nguyên nhân bởi, sinh viên ở đây đã quen việc các thầy giáo Pháp ở trường Đại học. Nay lại có giáo viên người Việt, đặc biệt còn là nữ đứng trên bục Đại học giảng bài bằng tiếng Việt, quả là một hiện tượng hiếm có. Tại buổi khai giảng, bài diễn văn khai mạc của bà đã thu hút đông đảo sinh viên các ngành, đứng chật ních cả hành lang.

Cả đời cống hiến cho khoa học

Không chỉ học vấn uyên bác, bà Hoàng Thị Nga còn thẳng tính, dám kiện Chính phủ Pháp về tội thất tín. Cụ thể, khi còn ở Paris giới chức nước này đã hứa cho bà về dạy tại trường Đại học. Tuy nhiên lúc về nước, giới chức Đông Dương chỉ cho bà dạy ở trường Trung học. Bà ngay lập tức xin trở lại Pháp, kiện chính phủ Pháp về tội thất tín và yêu cầu bồi thường mọi chi phí di chuyển.

Nhậm chức 2 tháng, bà lại trở về Pháp. Bà dành cả đời cống hiến cho khoa học, không lập gia đình. Bà tham gia nhóm phát minh sáng chế vô tuyến màu của Pháp. Năm 1970, bà qua đời trên đất Pháp, được vinh danh ở trên Bia tưởng niệm nghĩa trang Danh nhân nước này. 

Xem thêm: Nữ du học sinh Việt đầu tiên tốt nghiệp thủ khoa ngành Dược ở Mỹ, được mời phát biểu tại lễ tốt nghiệp

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Hẳn những ai là fan của chương trình "Đường lên đỉnh Olympia" đều còn nhớ cậu bé Phan Đăng Nhật Minh - người dành được vòng nguyệt quế, nhà vô địch năm 2017. Chàng trai được mọi người gọi với nickname "Cậu bé google".

Cuộc sống của 'cậu bé Google' Phan Đăng Nhật Minh sau 3 năm du học ra sao?
0 Bình luận

Nữ du học sinh Phạm Mẫn Nhi (SN 2000, Hà Nội) đã xuất sắc giành 5 học bổng du học Úc, trong đó có Đại học Macquarie xếp hạng top 10 ở Úc.

De Mẫn Nhi: Nữ du học sinh Hà Nội có nét đẹp lai Tây giành cùng lúc 5 học bổng đại học Úc
0 Bình luận

Cầm trong tay bằng tiến sĩ Mỹ, Dương Nguyễn Hồng Nhung quyết định trở về Việt Nam và tập trung phát triển nông nghiệp bền vững.

Dương Nguyễn Hồng Nhung: Nữ tiến sĩ bỏ Mỹ về nước làm thuốc trừ sâu từ cây xoan, chú trọng phát triển nông nghiệp bền vững
0 Bình luận

Vượt qua hàng ngàn sinh viên, 9x Việt quê Bình Định Nguyễn Thị Hồng Ngọc trở thành thủ khóa ngành Dược đầu tiên ở Đại học Tyler tại Mỹ. 

Nữ du học sinh Việt đầu tiên tốt nghiệp thủ khoa ngành Dược ở Mỹ, được mời phát biểu tại lễ tốt nghiệp
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Anh tài xế nhanh trí chặt cây đổ do mưa dông, giải tỏa ùn tắc trên phố Hà Nội

Lúc đi lấy hàng tại phố Lê Trọng Tấn (Hà Nội), nam tài xế bắt gặp một cành cây đổ giữa đường do mưa dông, gây ra ùn tắt nghiêm trọng nên đã nhanh trí mượn dao, một mình chặt cành giải phóng tuyến đường.

Đăng Dương
Đăng Dương 6 ngày trước
Chân dung 2 người Việt nhanh trí dùng săm xe đạp làm phao cứu sống 2 trẻ nhỏ chới với giữa biển ở Nhật

Thấy 2 em nhỏ chới với giữa biển, Mạnh Tuấn và Quốc Đạt (người Việt Nam ở Nhật Bản) đã nhanh trí dùng săm xe đạp làm phao, bơi ra ứng cứu, đưa các em an toàn vào bờ.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
Phó trưởng công an xã ở Nghệ An quyên tiền xây tặng 2 căn nhà kiên cố giúp gia đình nghèo có chỗ ở ấm cúng

Về nhận nhiệm vụ ở nơi khó khăn, thấy 2 hộ dân phải ở trong căn nhà tạm bợ, phó trưởng công an xã đã đi vận động, quyên tiền xây tặng 2 ngôi nhà kiên cố cho bà con có chỗ ở mới ấm cúng hơn.

Hải An
Hải An 13/08
Đường sạt lở, người dân trong làng dùng võng gánh cụ bà băng rừng đi cấp cứu

Lũ lớn khiến đường đi sạt lở, thấy cụ bà có dấu hiệu kiệt sức, người dân trong làng đã dùng võng gánh, vượt đường rừng để đến Trạm Y tế dã chiến ở trung tâm xã Mỹ Lý để cấp cứu và điều trị.

Hải An
Hải An 12/08
Chân dung tài xế taxi cứu sống bé trai bị cát vùi ở Côn Đảo: “Việc mình cứu người là tự nhiên, ai gặp tình huống đó cũng sẽ làm như vậy thôi!”

Bé trai bị vùi trong hố cát sâu ở đặc khu Côn Đảo khi chơi cùng nhóm bạn đã may mắn được tài xế taxi Lê Văn Tý Hon và du khách hợp sức đào bới, đưa ra an toàn.

Hải An
Hải An 09/08
4 mẹ con bị gió dông quật ngã cảm thấy ấm lòng trước sự giúp đỡ của người đàn ông xa lạ

Gặp 4 mẹ con bị gió dông quật ngã giữa đoạn đường vắng vẻ, người đàn ông ở Ninh Bình đã ngay lập tức dừng xe giúp đỡ, hỗ trợ đưa các cháu nhỏ về đến tận nhà. Câu chuyện ấm lòng được chia sẻ trên mạng xã hội đang thu hút sự chú ý của nhiều người.

Xúc động hình ảnh hàng trăm giáo viên tình nguyện đến các trường miền núi Nghệ An để hỗ trợ dọn dẹp bùn đất sau lũ

Những ngày qua, hàng trăm giáo viên của các trường học vùng xuôi đã tình nguyện đem theo cuốc, xẻng lên các điểm trường miền núi Nghệ An để hỗ trợ dọn dẹp bùn đất sau lũ.

Ấm lòng trước khoảnh khắc công an dựng “hàng rào người” đưa sản phụ Nghệ An vượt dòng nước chảy xiết đi sinh

Mới đây tại Nghệ An, hàng chục chiến sĩ công an đã dùng thân mình tạo thành “hàng rào” giữa dòng nước xiết để đưa sản phụ vượt suối đến trung tâm y tế sinh con an toàn.

Hải An
Hải An 02/08
Cha và con gái 6 tuổi may mắn được cứu sống sau khi trôi dạt 13 giờ trên biển Hà Tĩnh

Trong lúc dùng thuyền nhỏ để vui chơi, người cha và con gái 6 tuổi ở Hà Tĩnh bị sóng đẩy trôi dạt trên biển suốt 13 tiếng, may mắn được một tàu vận tải phát hiện và cứu sống.

Hải An
Hải An 01/08
Xúc động khoảnh khắc y bác sĩ đỡ đẻ cho sản phụ giữa đường núi Nghệ An

Đường bị chia cắt, sạt lở nghiêm trọng khiến sản phụ Pịt Thị Hiền không đến được bệnh viện, trước tình huống khẩn cấp các y bác sĩ Trạm Y tế Mường Xén đã đỡ đẻ cho sản phụ ngay giữa đường.

Hải An
Hải An 31/07
60 thợ điện đổ về vùng lũ Nghệ An để hỗ trợ bà con sửa chữa đồ dùng miễn phí

Nước lũ vừa rút nhiều thợ điện tử, điện lạnh đã nhanh chóng di chuyển đến các khu vực bị ảnh hưởng giúp người dân sửa chữa miễn phí máy giặt, tủ lạnh,…

Hải An
Hải An 28/07
Học sinh, sinh viên cả nước sẽ được hỗ trợ 50% mức đóng BHYT thay vì 30% như trước

Từ 1/7,  học sinh, sinh viên cả nước sẽ được hỗ trợ 50% mức đóng bảo hiểm y tế, thay vì chỉ 30% như trước. Đây là điểm mới quan trọng trong nghị định 188/2025 của Chính phủ.

Hải An
Hải An 26/07
Viettel cộng tài khoản, mở roaming, chuẩn bị drone phát sóng cho vùng lũ ở Nghệ An

Tổng Công ty Viễn thông Viettel (Viettel Telecom) cho biết vừa hoàn thành việc cộng tiền vào tài khoản cho 31.000 khách hàng tại các khu vực bị cô lập do lũ lụt ở Nghệ An.

Science Fair 2025: Chuyến phiêu lưu kỳ thú đến vùng đất khoa học

Vào  ngày 03/08/2025 sắp tới, COSMOS chính thức tổ chức sự kiện khoa học thường niên SCIENCE FAIR 2025 , chia sẻ những kiến thức, trải nghiệm bổ ích và lan tỏa tình yêu khoa học đến cho các bạn trẻ trên địa bàn thành phố Hà Nội và bất cứ ai có niềm đam mê với bộ môn này. 

Nối dài chuyến bay nghĩa tình: Hơn 30 tấn hàng cứu trợ được trực thăng đưa đến vùng lũ Nghệ An

Những chuyến bay cứu trợ mang theo nhu yếu phẩm, mì gói, nước sạch… được chuyển kịp thời tới bà con vùng lũ Nghệ An đang bị ngập lụt, chia cắt.

Hải An
Hải An 25/07
PC Right 1 GIF
Đề xuất