Khớp với các triều đại Trung Hoa xưa, liệu ngũ hành có ứng với lịch sử Việt Nam?

Nhiều học giả phương Đông từng giải thích tỉ mỉ về ngũ hành với tiến trình lịch sử của các triều đại Trung Hoa, nhưng với lịch sử Việt Nam thì sao?

Thùy Nguyễn Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Nói về thuyết Ngũ hành xoay quanh 5 loại yếu tố cơ bản cấu thành vật chất là Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. 5 yếu tố này tạo nên một bảng tuần hoàn vòng đi vòng lại, tồn tại cả 2 mối quan hệ tương sinh và tương khắc.

Trong đó, Kim là kim loại, Mộc là gỗ, Thủy là nước, Hỏa là lửa và Thổ là đất. Dù không rõ tác giả cũng như nguồn gốc của thuyết Ngũ hành nhưng nó đã có từ tận thế kỷ XX TCN. 

Mối quan hệ tương sinh và tương khắc của Ngũ hành hiểu đơn giản là ở gần thì tương sinh, cách một thì tương khắc: Thủy sinh Mộc nhưng khắc Hỏa, Mộc sinh Hỏa nhưng khắc Thổ, Hỏa sinh Thổ nhưng khắc Kim, Thổ sinh Kim nhưng khắc Thủy, Kim sinh Thủy nhưng khắc Mộc.

ngu-hanh-co-ung-voi-lich-su-viet-nam-nhu-trung-hoa-co-dai-1

Ngũ hành còn có thiên (trời) - địa (đất) - nhân (con người), Hành của Thời Kỳ, Hành của Địa Phương phát sinh sự kiện, Hành của tên tuổi, xuất thân, số mệnh của nhân vật lịch sử. Ngũ hành còn ứng với phương hướng, ví như hướng Đông là Mộc, hướng Tây là Kim, hướng Nam là Hỏa, hướng Bắc là Thủy còn ở giữa là Thổ. Quyết định trong Ngũ hành là Thiên Thời, phụ là Địa Lợi và Nhân Hòa. 

Khi ứng Ngũ hành với lịch sử Việt Nam sẽ thấy, những triều đại chiến loạn, mất nước đều thuộc Kim . Cụ thể, triều Ngô – loạn 12 sứ quân – triều Đinh (丁) đều thuộc Kim, tồn tại vô cùng ngắn ngủi và chưa độc lập ổn định. 

Trong khi đó, Tiền Lê là Thủy do Kim sinh; Thủy sinh Mộc: Lý, Trần thuộc Mộc; Triều Lý – hành Mộc, triều Trần – Đông A – phía Đông là hành Mộc. Hai triều Lý, Trần đều thuộc Mộc trong Ngũ hành nên khá vượng về mọi mặt, chuyển đổi tương đối thuận lợi và ít nạn binh đao. 

Thời Hồ Quý Ly thuộc Kim đã để mất nước vào tay nhà Minh. Bên cạnh đó, Hồ Quý Ly đóng đô ở Thanh Hóa - thiên tượng nói rằng Trung Thổ sinh Kim, còn gọi đích danh Tây Đô, trong đó Tây là hành Kim. Thời Kim chiến loạn mất nước rồi sinh ra Thủy chính là triều Hậu Lê. Nhà Mạc tuy là hành Mộc nhưng do thuộc bộ Thảo (rong rêu) nên chỉ hại Thủy được thời gian ngắn, là mồi lửa cho chiến loạn Kim nảy sinh. 

ngu-hanh-co-ung-voi-lich-su-viet-nam-nhu-trung-hoa-co-dai-2

Nguyễn Kim - vị tướng phục hưng nhà Lê có chữ Thủy cạnh Kim, sau đó nhà Mạc cũng phải chạy lên phía Bắc - thuộc Thủy mới có thể kéo dài thêm chút nhưng cũng không được lâu, chứng tỏ Địa không thể thắng Thiên. 

Thời Trịnh - Nguyễn phân tranh thuộc hành Kim, tất cả tên của các chúa Trịnh đều có bộ Mộc, trong khi tên tất cả các chúa Nguyễn đều có bộ Thủy. Chúa Trịnh là Mộc, vua Lê là Thủy, dù chúa Trịnh áp bức được vua Lê nhưng lại không thể chấm dứt chiến tranh Kim. Như một hệ quả, dù Mộc thay thế Thủy nhưng chúa Trịnh cũng không thể diệt chúa Nguyễn và ngược lại. 

Tây Sơn là Kim, Kim sinh Thủy nên mãi không chống lại dòng chúa Nguyễn (Thủy). Trong khi đó, Nguyễn Huệ định đặt đô ở Nghệ An – gọi là Trung Đô, nếu làm được thì chính là Trung Thổ sinh Kim, nhưng số trời lại không cho ông làm được điều này.

Nhà Nguyễn là Thủy mà nước Pháp lại là Khứ Thủy, trong có chữ Thổ nên nhà Nguyễn bại trước Pháp. Nhật Bản là Phù Tang, hành Mộc lấn Thổ nên thắng Pháp. Nhật thuộc Mộc, sau đó sẽ là thời Kim chiến loạn. Đáng nói, thủ tướng Việt Nam thời kỳ đó lại có tên là Trần Trọng Kim.

Xem thêm: Vợ chồng xung khắc tuổi vẫn hạnh phúc viên mãn nếu biết cách hóa giải này

Đọc thêm

Vốn tưởng thái giám là vị quan nhỏ bé hầu cận bên cạnh hoàng thượng và các cung tần trong chốn hậu cung. Thế nhưng, lịch sử Việt Nam đã ghi nhận 3 vị thái giám rất khác biệt. Họ đều là dạnh tướng, nhà chính trị kiệt xuất.

Chân dung 3 vị thái giám quyền lực nhất lịch sử Việt Nam
0 Bình luận

Nguyên phi Ỷ Lan là bà hoàng tài sắc vẹn toàn, một nhà Phật học nổi tiếng, một nữ danh nhân tuyệt vời trong lịch sử Việt Nam.

Nguyên phi Ỷ Lan - nữ chính trị gia kiệt xuất trong lịch sử Việt Nam
0 Bình luận

Dù là nguyên tố hóa học đầu tiên trong lịch sử nhưng nơi phát hiện ra phốt pho lại vô cùng bình thường, thậm chí còn kém vệ sinh.

Phốt pho: Nguyên tố hóa học đầu tiên trong lịch sử được phát hiện nhờ... nước tiểu
0 Bình luận


Bài mới

Thắng đời 2 - 0: Jenny Huỳnh vừa đỗ đại học top 1 nước Mỹ, vừa đỗ đại học top 1 Trung Quốc 

Jenny Huỳnh vừa trở thành sinh viên trao đổi tại ĐH Bắc Kinh sau 2 năm theo học tại  Đại học Stanford, ngôi trường xếp hạng 6 thế giới (theo xếp hạng của QS World University Ranking 2025).

Đỗ Thu Nga
Đỗ Thu Nga 2 ngày trước
Cổ nhân nói: 4 người này ở cạnh sẽ quyết định sự thành bại của đời bạn

Những người xung quanh có ảnh hưởng khá lớn đến mỗi chúng ta. Vậy nên cổ nhân đã đúc kết và chỉ ra 4 người ở cạnh sẽ quyết thành bại của đời bạn. Đó là ai?

Cổ nhân dạy: “Thiên hạ mạc nhu nhược vu thủy, nhi công kiên cường giả, mạc chi năng thắng”

Câu nói trên của cổ nhân mang ý nghĩa, thiên hạ không có thứ gì có thể mềm yếu như nước, nhưng khi dùng để tấn công kẻ mạnh thì lại cũng không có gì có thể thắng được nước.

Người xưa nói: Bát đại kỵ trước cổng nhà, không lụi bại cũng lao đao

Khi nắm rõ được phong thủy cổng nhà, bạn sẽ biết vì sao người xưa nói: "Bát đại kỵ trước cổng nhà, không lụi cũng bại". 

Chọn chung cư có 5 'tầng vàng': Cuộc sống dễ chịu, giá trị tăng dần theo thời gian

Chọn được căn hộ chung cư ở tầng phù hợp sẽ giúp cho gia đình bạn có cuộc sống thoải mái. Về lâu về dài còn tăng giá trị bất động sản.

Về đây bố nuôi – Câu chuyện nhân văn cảm động

Trải qua nhiều bão tố cuộc đời, nó vẫn vững vàng bước tiếp vì nó biết đằng sau luôn có bố dõi theo với lời khẳng định chắc nịch: “Về đây bố nuôi!”.

Nhớ bát canh chua ngoại nấu – Câu chuyện nhân văn cảm động

Từ ngày ngoại mất, chúng tôi cũng ít về quê hẳn và cũng đã lâu anh em chẳng còn giành nhau chút canh chua còn dư trong bát như ngày còn được ở với ngoại.

Nhà đâu mà về - Câu chuyện nhân văn đáng ngẫm

Mỗi khi nhìn mẹ, nghe mẹ nói "nhà đâu mà về" rồi nghĩ đến cảnh người ta có nhà, có quê để về mình thì không tôi lại xót xa, thương mẹ vô cùng.

Nam sinh 22 tuổi giành học bổng tiến sĩ tại 11 trường đại học Mỹ

Điểm học tập ấn tượng 3.99/4 cùng niềm say mê nghiên cứu giúp nam sinh Hà Hải Dương, 22 tuổi chinh phục 11 trường đại học, trong đó có 8 trường top đầu Mỹ.

Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 công bố đề thi minh họa kỳ thi riêng 2025

Năm 2025, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 tổ chức kỳ thi độc lập để xét tuyển đại học. Đề minh họa của kỳ thi này vừa được nhà trường công bố.

Tri ân tới những “bóng hồng” lặng lẽ sau tiếng chổi tre

Dự án "Light - Ánh sáng đêm" được khởi xướng như một lời tri ân chân thành đối với những người phụ nữ thầm lặng, ngày đêm làm việc dưới ánh đèn đường để giữ gìn sự sạch sẽ, xanh tươi cho thủ đô Hà Nội.

Quản lý tài chính thành công với quy tắc 5 chiếc lọ của người Do Thái

Người Do Thái luôn dạy con cái của họ kỹ năng kiếm tiền và quản lý tài chính để có một tương lai tươi sáng. Và cách nọ quản lý tài nắm nằm ở quy tắc 5 chiếc lọ.

7 kiểu tiết kiệm mà người giàu sẽ không bao giờ làm nhưng người nghèo rất thích làm

Quản lý tài chính tốt sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống. Nhưng những hành động sai lầm có thể khiến bạn phải trải qua những ngày khó khăn, tiền bạc sẽ "không cánh mà bay".

Con dâu cũ – Câu chuyện nhân văn cảm động

Sau những chuyện đã xảy ra, tôi thấy mãn nguyện và nhẹ nhõm vô cùng khi được tận tay tặng quà, chúc phúc cho con dâu cũ của mình.

Băn khoăn chuyện lấy chồng – Câu chuyện đáng suy ngẫm

Dù đã biết gia cảnh nhà anh trước đó, nhưng tận mắt chứng kiến tôi vẫn rất “sốc”, băn khoăn suy nghĩ mãi về việc có nên lấy chồng hay không…

Amway hợp tác chiến lược cùng Viện Dinh dưỡng Quốc gia nâng cao sức khỏe cộng đồng

Tập đoàn Amway mới đây đã công bố chương trình hợp tác quốc tế giữa Viện Dinh dưỡng Quốc gia (NIN) và Viện Sức khỏe Nutrilite (NHI). Sự kiện đánh dấu bước tiến bản lề của Amway trong hành trình tìm kiếm các giải pháp tối ưu nhằm cải thiện sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là tại Việt Nam.

Đề xuất