Gợi ý làm đề thi HSG cấp huyện Ba Vì

ĐỀ BÀI:

Đọc câu chuyện dưới đây:

LỒNG ĐÈN CỦA NGƯỜI MÙ

Có một người mù đi trên một con đường tối, trên tay lại cầm theo một chiếc đèn lồng. Một người thấy thế liền hỏi:

- Ông có thấy đường đâu mà cần phải cầm theo chiếc đèn lồng làm gì?

Người mù liền mỉm cười trả lời:

- Tôi cầm theo chiếc đèn này là để người khác không đâm sầm vào tôi. Làm vậy có thể giữ an toàn cho bản thân mình.

(Trích “Bài học lớn từ những câu chuyện nhỏ”, NXB Thế giới, 2018)

Hãy trình bày suy nghĩ của em về nội dung ý nghĩa câu chuyện trên bằng một bài văn ngắn khoảng 02 trang giấy thi.

BÀI LÀM:

Cuộc đời mỗi người giống như một trang sách vậy, nếu bạn sống buông thả, vô nghĩa thì cuộc đời của bạn sẽ chỉ là những trang sách mỏng, đọc xong chỉ muốn gấp lại nhanh chóng. Nhưng nếu bạn biết làm dày những trang sách của mình bằng cách sống chủ động, sống một cuộc đời có ý nghĩa thì nó sẽ rất sâu sắc, người đọc có thể vừa ngẫm vừa chiêm nghiệm. Để hiểu hơn về vấn đề này, câu chuyện “Ngọn đèn của người mù” sau đây sẽ gửi gắm tới chúng ta bài học nhân sinh sâu sắc.

Chuyện kể rằng có một người mù đi trên đường tối, trên tay cầm theo một chiếc đèn lồng, có một người nhìn thấy vậy và hỏi: “Ông có thấy đường đâu mà cần phải cầm theo chiếc đèn lồng làm gì?” Người mù mỉm cười trả lời: “Tôi cầm theo chiếc đèn này là để người khác không đâm sầm vào tôi. Làm vậy có thể giữ an toàn cho bản thân mình”. Câu chuyện này được trích trong “Bài học lớn từ những câu chuyện nhỏ”, chỉ với cốt truyện đơn giản, vài chi tiết ngắn gọn nhưng cũng đủ để khiến chúng ta chiêm nghiệm về bài học triết lí nhân sinh sâu sắc. Trong câu chuyện, người mù đã nhận thức được sự bất tiện trong việc đi lại của mình nên ông đã chủ động trang bị cho mình một chiếc đèn để soi sáng trong đêm. Chắc hẳn khi mới chỉ đọc đến đây ta cũng cảm thấy khó hiểu bởi một người mù không thể nhìn thấy ánh sáng nhưng lại cầm một chiếc đèn, chính điều này đã tạo ra một nghịch lí cho đến khi biết được lí do: “Tôi cầm theo chiếc đèn này là để người khác không đâm sầm vào tôi. Làm vậy có thể giữ an toàn cho bản thân mình” thì mọi khúc mắc đã được sáng tỏ. Rõ ràng người mù lường trước được rằng khi di chuyển vào ban đêm sẽ có rất nhiều rủi ro nên ông đã trang bị, phòng bị cho mình bằng cách mang đèn lồng. Ông không tìm cách để tránh những người đi đường bởi chính ông biết điểm yếu của bản thân nên đã tìm ra cách để người khác tránh mình. Như vậy, người mù trong câu chuyện đã biết cách chủ động trang bị cho mình những yếu tố phù hợp với hoàn cảnh, thích hợp với điều kiện của mình và chính thái độ ấy đã giúp ông di chuyển một cách thuận lợi. Câu chuyện người mù gửi đến chúng ta một bài học nhẹ nhàng mà thấm thía về sự chủ động trong cuộc sống. Không để đến khi sự việc xảy ra mới hành động, để tránh được những rủi ro không đáng có, con người cần có những chuẩn bị cần thiết. Đó là yếu tố quan trọng con người có thể sống tốt trong mọi điều kiện, mọi hoàn cảnh.

Như vậy, sự chủ động phòng tránh rủi ro là gì? Tại sao nó lại quan trọng như vậy trong cuộc sống. Có thể hiểu rằng, sự chủ động là biết nhìn vào điều kiện hoàn cảnh, biết tính trước những điều có thể xảy ra và đưa ra những phương pháp phù hợp, chủ động lường trước rủi ro có thể hiểu là tìm cách để phòng tránh những điều tiêu cực đến với mình, biết chuẩn bị trước cho mọi hoàn cảnh. Vì sao cuộc sống này con người cần phải có kĩ năng đó, bởi lẽ không ai biết trước sẽ xảy ra chuyện gì, cuộc sống sẽ luôn tiềm tàng những khó khăn, nguy hiểm bất ngờ có thể ập đến và những tình huống đó phải có sự chuẩn bị trước. Không phải cá nhân nào cũng có khả năng giải quyết mọi vấn đề, mọi tình huống, không những vậy con người sinh ra trong cuộc sống không ai là hoàn hảo cả, mỗi người sẽ có một điểm mạnh và hạn chế riêng nên chúng ta cần phải hiểu đâu là điểm yếu của mình để mà khắc phục, luyện tập những kĩ năng cần thiết.

Khi sở hữu cho mình kĩ năng biết chủ động lường trước những điều rủi ro, bạn sẽ trở nên tích cực hơn, tự tin hơn trong chính cuộc sống của mình và sẽ có cho mình khả năng xử lí tình huống một cách rõ ràng. Cuộc sống đưa đẩy chúng ta qua nhiều tình huống bất ngờ và không dễ giải thích. Vì vậy, chúng ta cần luôn ở trong tâm thế chủ động và sẵn sàng đối mặt với chúng. Việc giải quyết nhiều vấn đề sẽ làm chúng ta trở nên nhạy bén và nhanh nhẹn hơn. Ví dụ ngay trong vấn đề học tập, nếu không học bài và chuẩn bị bài trước khi đến lớp thì tâm trạng của các bạn sẽ rất lo lắng và hồi hộp còn khi có sự chuẩn bị, sự hồi hộp chắc chắn sẽ giảm bớt thậm chí là không còn nữa. Cuộc sống không thể dự đoán trước, những việc chuẩn bị trước tình huống xấu là cách để chúng ta có kiểm soát. Điều này giúp chúng ta đối phó mạnh mẽ, không bị lúng túng và tìm ra giải pháp thích hợp. Hãy luôn chuẩn bị để có cơ hội đón nhận thành công trong cuộc sống.

Hiểu được tầm quan trọng của việc chủ động lường trước những khó khăn trong cuộc sống, chúng ta phải biết cách rèn luyện cho mình những kĩ năng để chủ động phòng tránh những điều tiêu cực có thể xảy đến. Trước hết, con người cần phải có nhận định đúng đắn về bản thân, hiểu rõ điểm mạnh điểm yếu của mình để lường trước những khó khăn, có như vậy con người mới có thể tồn tại được trong một thế giới vốn tồn tại nhiều bất trắc, hiểm nguy. Từ đó chúng ta cần phải biết quan sát cuộc sống xung quanh, biết rút sai lầm từ những lỗi lầm mình mắc phải để tự điều chỉnh những hành vi và có cho mình sự trang bị và chủ động phù hợp. Một trong những ví dụ điển hình tiêu biểu cho việc chủ động tránh xa những khó khăn chính là đất nước Việt Nam chúng ta trong thời gian đầu dịch bệnh Covid-19 bùng nổ. Nhận thấy tình hình căng thẳng của dịch bệnh, Đảng và chính phủ đã ra chỉ đạo phòng dịch hơn chống dịch, xử lí nghiêm ngặt từng ca nhiễm, từng khu vực, trong vòng một năm sau khi đại dịch bùng phát ở Việt Nam chỉ có 324 người mắc, 0 ca tử vong và được thế giới nhắc đến như một điều kỳ diệu trong chống đại dịch. Dù một thời gian sau dịch bệnh diễn biến phức tạp, chúng ta không thể tránh khỏi các ca nhiễm tiếp theo và những ca tử vong nhưng Việt Nam vẫn đứng thứ hai trên bảng xếp hạng các quốc gia chống dịch tốt nhất và kinh tế vẫn tăng trưởng ở mức dương so với các nước khác.

Chúng ta cần phải biết rằng, mỗi người chính là một mảnh ghép để khiến cuộc sống này trở nên đa dạng và đầy màu sắc hơn. Với tư cách là một mảnh ghép, tôi cũng đang cố gắng nỗ lực từng ngày để tích cực, chủ động để tránh những điều rủi ro trong cuộc sống. Tuy nhiên nhiều lúc tôi vẫn cảm thấy bản thân mình vẫn còn chủ quan, thụ động và nhiều tình huống bất ngờ xảy đến tôi vẫn chưa xử lí được và tôi thấy rằng trong cuộc sống cũng vẫn còn không ít bộ phận như vậy, họ vẫn chưa thực sự chủ động trong cuộc sống và ngoài ra chúng ta không được nhầm lẫn giữa chủ động phòng tránh những rủi ro với nhụt chí, sợ hãi. Đôi lúc chúng ta cứ sợ khó khăn, không dám thực hiện và nghĩ bản thân mình không thực hiện được, đây cũng chính là mầm mống của sự thất bại.

Marcus Aurelius Antonius đã từng nói rằng: “Hạnh phúc trong cuộc sống phụ thuộc vào những suy nghĩ và tầm nhìn của bạn” – câu nói ấy cho ta thấy được rằng hạnh phúc từ đâu mà có đều phụ thuộc vào chính chúng ta và để có cho mình hạnh phúc thì mỗi người hãy rèn luyện cho mình kĩ năng chủ động lường trước những điều tiêu cực có thể xảy đến trong cuộc sống. Như vậy sự chủ động giống như chiếc áo giáp sắt bảo vệ chúng ta giữa cuộc đời giông bão, hãy cố gắng vượt qua tất cả để phòng tránh những điều xui rủi, không may.

(Theo Văn học chị Hiên)

Xem thêm: NLXH 200 chữ: "Chỉ khi dám bị người khác ghét bỏ, chúng ta mới có được tự do, mới có được hạnh phúc"