Ly kỳ chuyện tấm ngự bia của vua Tự Đức lưu lạc 140 năm mới được đặt đúng vị trí người ta định đặt ban đầu

Tấm ngự bia của vua Tự Đức được chuyển từ Huế vào Tiền Giang để dựng ở khu mộ của ông Phạm Đăng Hưng nhưng thật trớ trêu, phải mất 140 năm nó mới được đặt đúng vị trí mà người ta định đặt từ ngày đầu.

Đỗ Thu Nga Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Theo báo Thanh Niên, sau khi liên quan Pháp - Tây Ban Nha hạ thành Gia Định (17/2/1859) thì lập nên nên "phòng tuyến chùa" nổi tiếng gồm hệ thống 4 ngôi chùa: chùa Cây Mai, chùa Kiểng Phước, chùa Ao, chùa Khải Tường nằm dọc kênh Tàu Hủ, trên trục đường Sài Gòn đi Mỹ Tho.

Tập san Sử Địa số 3, năm 1966 - số đặc khảo về Trương Công Định viết rằng: Sau khi Gia Định thất thủ, các cánh quân Việt đã tổ chức kháng chiến. Theo đó: "Từ tháng 3/1859 (Kỷ Mùi) trở đi, quân Việt treo giá các đầu của các võ quan Pháp. Thế nên 5 tháng sau trận đánh chùa Kiểng Phước (diễn ra vào đêm 3/7 - rạng sáng 4/7/1860, và quân Việt thất bại - NV) có xảy ra vụ hành thích viên đại úy Barbé".

Được biết, Nicolas Barbé là đại úy thủy quân lục chiến Pháp, đóng đồn tại chùa Khải Tường, bị quân Việt ám sát vào tối 7/12/1860. Theo lời thuật của Tân Việt Điểu (học giả Thái Văn Kiểm, 1922 - 2015), Barbé bị quân kháng chiến của Trương Định lấy đầu. (tập san Sử Địa số 3, 1966).

cuoc-phieu-luu-ly-ky-cua-tam-ngu-bia-thoi-nha-nguyen-0
Bìa tập san Sử Địa số 3, năm 1966

Còn về chuyện tấm ngự bia của vua Tự Đức: Vào đầu năm 1858, tấm bia đá ghi công của ông Phạm Đăng Hưng được đưa xuống thuyền từ Huế vào Nam. Song khi đến khu vực cửa Cần Giờ, chẳng may thuyền chở tấm bia này bị quân Pháp do Nicolas Barbé chỉ huy, chặn lại và bia đá bị quân Pháp thu giữ. Barbé mang theo tấm bia đá lớn đó về chùa Khải Tường, nơi y đóng đồn sau khi liên quân Pháp - Tây Ban Nha hạ được thành Gia Định.

Từ năm 1859, khi chiếm được Gia Định, người Pháp đã xây dựng một nghĩa trang làm nơi chôn cất binh lính, sĩ quan Pháp tử trận trong cuộc xâm lược. Nghĩa trang ban đầu mang tên Cimetière Européen, rộng 7,5 ha nằm tại vị trí mà ngày nay được giới hạn bởi 4 con đường Hai Bà Trưng, Võ Thị Sáu, Phan Liêm, Điện Biên Phủ - chính là công viên Lê Văn Tám (TP HCM) hiện tại.

cuoc-phieu-luu-ly-ky-cua-tam-ngu-bia-thoi-nha-nguyen-9
Tấm bia đá kỳ lạ khắc chồng hai thứ chữ nói về hai người khác thế hệ, chưa hề quen biết nhau

Nicolas Barbé chính là một trong số những sĩ quan Pháp đầu tiên được chôn tại nghĩa trang này. Sau khi Barbé bị ám sát ngày 7/12/1860, hạn hữu của y đã dùng tấm ngự đá thu được từ người Việt 2 năm trước để làm bia mộ cho y. Dòng chữ Pháp được khắc đè lên chữ Hán cũ của tấm bia có ghi: 'Ci-git Barbé, Capitaine d’Infanterie de Marine, tué dans une embuscade, le 7 Décembre 1860. Souvenir de ses camarades” (Đây là nơi yên nghỉ của Barbé, đại úy thủy quân lục chiến, bị phục kích đêm 7/12/1860. Kỷ niệm của các bằng hữu) - theo bài Từ Trần tộc từ đến Khải Tường tự được in trong cuốn Đất Việt trời Nam của học giả Thái Văn Kiểm (NXB Nguồn Sống, 1960).

Nghĩa trang sau đó được thay đổi tên một vài lần nhưng người Việt vẫn quen gọi là Đất Thánh Tây. Đến năm 1912, sau một số thay đổi về quy định, nghĩa trang này trở thành nơi chôn cất của tầng lớp thượng lưu thuộc địa và số lượng những mộ của giới thượng lưu Sài Gòn càng ngày càng đông. Những ngôi mộ của lớp chiến binh Pháp từ cuối thế kỷ 18 dần dần bị rơi vào lãng quên và chìm trong cỏ dại. Mộ của Nicolas Barbé là một trong số đó.

cuoc-phieu-luu-ly-ky-cua-tam-ngu-bia-thoi-nha-nguyen-7
Bên trong là khu lăng mộ của dòng họ Phạm Đăng, nổi bật nhất là mộ phần của ông ngoại vua Tự Đức

Đến năm 1983, chính quyền TP Hồ Chí Minh quyết định giải tỏa nghĩa trang cũ (đã đổi tên thành nghĩa trang Mạc Đỉnh Chi từ tháng 3/1995) để xây dựng công viên Lê Văn Tám, người ta lại vô tình tìm lại được tấm bia đá lớn gần như còn nguyên trong cỏ dại. Sau đó, tấm bia được đưa về nghiên cứu và bảo quản tại Bảo tàng TP HCM.

Đến năm 1998, bảo tàng TP HCM tặng lại tấm bia cho khu di tích Lăng Hoàng gia - nơi đặt lăng mộ cụ Phạm Đăng Hưng tại Gò Công (Tiền Giang). Như vậy sau 140 năm, tấm bia đá của vua Tự Đức ban tặng cho ông ngoại của mình mới được trở về đúng chỗ ban đầu của nó.

(Theo báo Thanh Niên)

Xem thêm: Trương Định - Anh hùng nặng nợ nước non: Khiến quân Pháp 'thất điên bát đảo', còn vua Tự Đức rất nể trọng

Đọc thêm

Vua Tự Đức vốn bị bệnh đậu mùa nên dù có tới 300 bà vợ nhưng không có con. Không có người nối dõi, ông phải chọn 3 con nuôi đều trong hoàng tộc, trong đó có vua Dục Đức sau này.

Vua Tự Đức thương Ưng Đăng nhưng lại truyền ngôi báu cho Ưng Chân, vì sao vậy?
0 Bình luận

Trương Minh Giảng (1792-1841) là một công thần nhà Nguyễn, được đánh giá là người “văn võ song toàn”. Ông vừa là một võ tướng vừa là một nhà sử gia, từng giữ chức Tổng tài Quốc sử quán triều Nguyễn.

Lăng mộ của công thần nhà Nguyễn tại Sài Gòn trở thành khu hoang phế và bị chiếm dụng
0 Bình luận

Bà Lê Thị Dinh - cung nữ cuối cùng của triều Nguyễn từ trần ngày 21/2, hưởng thọ 102 tuổi.

Cung nữ cuối cùng của triều nhà Nguyễn vừa qua đời là ai?
0 Bình luận


Bài mới

Tình anh em – Câu chuyện nhân văn cảm động

Qua câu chuyện của bố và chú tôi nhận ra rằng, chỉ cần mình đặt cái tôi xuống một chút thì mọi tổn thương trong các mối quan hệ đều được chữa lành và tình anh em cũng thế.

Diệu Nguyễn
Diệu Nguyễn 6 ngày trước
Trưởng công an xã xây nhà cho dân bằng tiền tiết kiệm

Thương cho cảnh khó khăn của bốn bà cháu phải sống trong căn nhà dột nát, trưởng công an xã Ia Mrơn, huyện Ia Pa, Gia Lai đã tự bỏ 60 triệu tiền tiết kiệm để hỗ trợ.

Diệu Nguyễn
Diệu Nguyễn 6 ngày trước
Thắng đời 2 - 0: Jenny Huỳnh vừa đỗ đại học top 1 nước Mỹ, vừa đỗ đại học top 1 Trung Quốc 

Jenny Huỳnh vừa trở thành sinh viên trao đổi tại ĐH Bắc Kinh sau 2 năm theo học tại  Đại học Stanford, ngôi trường xếp hạng 6 thế giới (theo xếp hạng của QS World University Ranking 2025).

Cổ nhân nói: 4 người này ở cạnh sẽ quyết định sự thành bại của đời bạn

Những người xung quanh có ảnh hưởng khá lớn đến mỗi chúng ta. Vậy nên cổ nhân đã đúc kết và chỉ ra 4 người ở cạnh sẽ quyết thành bại của đời bạn. Đó là ai?

Cổ nhân dạy: “Thiên hạ mạc nhu nhược vu thủy, nhi công kiên cường giả, mạc chi năng thắng”

Câu nói trên của cổ nhân mang ý nghĩa, thiên hạ không có thứ gì có thể mềm yếu như nước, nhưng khi dùng để tấn công kẻ mạnh thì lại cũng không có gì có thể thắng được nước.

Người xưa nói: Bát đại kỵ trước cổng nhà, không lụi bại cũng lao đao

Khi nắm rõ được phong thủy cổng nhà, bạn sẽ biết vì sao người xưa nói: "Bát đại kỵ trước cổng nhà, không lụi cũng bại". 

Chọn chung cư có 5 'tầng vàng': Cuộc sống dễ chịu, giá trị tăng dần theo thời gian

Chọn được căn hộ chung cư ở tầng phù hợp sẽ giúp cho gia đình bạn có cuộc sống thoải mái. Về lâu về dài còn tăng giá trị bất động sản.

Về đây bố nuôi – Câu chuyện nhân văn cảm động

Trải qua nhiều bão tố cuộc đời, nó vẫn vững vàng bước tiếp vì nó biết đằng sau luôn có bố dõi theo với lời khẳng định chắc nịch: “Về đây bố nuôi!”.

Nhớ bát canh chua ngoại nấu – Câu chuyện nhân văn cảm động

Từ ngày ngoại mất, chúng tôi cũng ít về quê hẳn và cũng đã lâu anh em chẳng còn giành nhau chút canh chua còn dư trong bát như ngày còn được ở với ngoại.

Nhà đâu mà về - Câu chuyện nhân văn đáng ngẫm

Mỗi khi nhìn mẹ, nghe mẹ nói "nhà đâu mà về" rồi nghĩ đến cảnh người ta có nhà, có quê để về mình thì không tôi lại xót xa, thương mẹ vô cùng.

Nam sinh 22 tuổi giành học bổng tiến sĩ tại 11 trường đại học Mỹ

Điểm học tập ấn tượng 3.99/4 cùng niềm say mê nghiên cứu giúp nam sinh Hà Hải Dương, 22 tuổi chinh phục 11 trường đại học, trong đó có 8 trường top đầu Mỹ.

Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 công bố đề thi minh họa kỳ thi riêng 2025

Năm 2025, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 tổ chức kỳ thi độc lập để xét tuyển đại học. Đề minh họa của kỳ thi này vừa được nhà trường công bố.

Tri ân tới những “bóng hồng” lặng lẽ sau tiếng chổi tre

Dự án "Light - Ánh sáng đêm" được khởi xướng như một lời tri ân chân thành đối với những người phụ nữ thầm lặng, ngày đêm làm việc dưới ánh đèn đường để giữ gìn sự sạch sẽ, xanh tươi cho thủ đô Hà Nội.

Quản lý tài chính thành công với quy tắc 5 chiếc lọ của người Do Thái

Người Do Thái luôn dạy con cái của họ kỹ năng kiếm tiền và quản lý tài chính để có một tương lai tươi sáng. Và cách nọ quản lý tài nắm nằm ở quy tắc 5 chiếc lọ.

7 kiểu tiết kiệm mà người giàu sẽ không bao giờ làm nhưng người nghèo rất thích làm

Quản lý tài chính tốt sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống. Nhưng những hành động sai lầm có thể khiến bạn phải trải qua những ngày khó khăn, tiền bạc sẽ "không cánh mà bay".

Con dâu cũ – Câu chuyện nhân văn cảm động

Sau những chuyện đã xảy ra, tôi thấy mãn nguyện và nhẹ nhõm vô cùng khi được tận tay tặng quà, chúc phúc cho con dâu cũ của mình.

Đề xuất