Tôi đang là một du học sinh Nhật, có hơn 4 năm sinh sống tại Việt Nam. Với ngần ấy thời gian, tôi nghĩ bản thân hiểu được đạo lý giản đơn của người Việt “Sự thật mất lòng”. Song không vì thế mà tôi ngoảnh mặt làm ngơ trước những điều chưa hay, chưa đẹp ở đây. Tôi hy vọng rằng những sự thật mình viết ra giống như một ly cà phê ngon dành tặng cho mảnh đất xinh đẹp này. Tuy cà phê đắng nhưng sẽ giúp ta thoát khỏi cơn ngủ gật trước những giá trị ảo mà và vô tình để những giá trị thật bị mai mọt.
Nội dung bức thư: “Tôi có một nước Nhật để tự hào”
Tôi luôn tự hào vì nơi tôi lớn lên, tuy không có rừng vàng biển bạc. Song tôi nghĩ rằng “trong đêm tối nhất người ta mới thấy được đâu là ngôi sao sáng nhất”. Một xứ sở vốn thua thiệt về mọi mặt, nghèo tài nguyên, giàu thiên thiên tai, hằng năm đều phải oằn mình chống lại sự đe dọa của hàng trăm trận động đất, thậm chí là sóng thần. Tuy nhiên, nước Nhật vẫn tồn tại và vươn lên cho cả thế giới biết “Có một nước Nhật như thế tồn tại”.
Tôi tự hào vì nước tôi không có bề dày hàng ngàn năm văn hiến lâu đời nên chúng tôi sẵn sàng học hỏi, tiếp nhận tinh hoa mà các dân tộc khác chia sẻ. Từ trong trứng nước những đứa trẻ người Nhật như tôi đều được học cách cúi chào người khác. Cái cúi chào ấy đại diện cho hệ tư tưởng của cả dân tộc biết trọng thị, khiêm nhường nhưng tự trọng cao ngời ngợi.
Và tôi tự hào vì đất nước tôi được thử thách nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào. Khi thảm họa động đất sóng thần kép diễn ra cả thế giới gần như “chấn động” vì giữ đống hoang tàn, đổ nát, đói khổ người ta chỉ thấy từng dòng người kiên nhẫn xếp hàng để nhận cứu trợ và cúi đầu từ tốn cảm ơn. Không có cảnh hôi của, lên giá, cướp bóc, bạo lực diễn ra giữa sự cùng khổ ấy. Để rồi, chỉ chưa đầy một năm sau hàng loạt những thành phố bị xóa sổ bắt đầu hồi sinh, sự sống trở lại như chưa từng có biến cố nào xảy ra. Dù không có những thành tích to lớn để nói về nước Nhật nhưng thương hiệu “Made in Japan” là thương hiệu uy tín, vượt trên mọi khuôn khổ, tiêu chuẩn khắt khe được toàn cầu tôn trọng nhất mà tôi từng biết.
Nội dung bức thư: “Việt Nam – nhà giàu và những đứa con chưa ngoan”
Nói Việt Nam là một “nhà giàu” quả là không ngoa bởi đây là đất nước vừa giàu tài nguyên, giàu truyền thống, giàu văn hóa… Nhưng bạn biết đấy, con cháu của nhà giàu sẽ phải đối mặt với những vấn đề nan giải của nhà giàu. Và không phải ai cũng biết cách sống có trách nhiệm trong sự giàu có ấy.
Thật ngưỡng mộ nếu bạn được lớn lên ở một đất nước với rừng vàng biển bạc. Và sẽ đáng xấu hổ nếu bạn xem đó là khoản thừa kế kếch xù, không bao giờ cạn.
Tại các thành phố, chỉ nhà mình sạch sẽ là được, còn ở đâu bẩn thì không ai quan tâm. Ở các nhà máy, nếu không biết dồn rác thải ở đâu họ sẽ cho chúng ra ngoài đường, sông suối, biển cả vì đó là “tải sản quốc gia” – đã có quốc gia lo. Tại một đất nước mà 80% dân số sống bằng nghề làm nông thế mà nước ngầm hầu hết bị nhiễm độc, đến nỗi người ta nói vui vài năm nữa thôi sẽ là thời đại của ung thư vì ăn gì cũng độc, không ít thì nhiều, không thể khác.
Thật đáng tự hào vì Việt Nam là quốc gia có 4000 năm văn hiến. Nhưng sẽ thật xấu hổ nếu 4000 năm văn hiến chỉ là một chương trong sách lịch sử chứ không được thể hiện trong cách hành xử đời thường. Tôi cảm nhận nổi buồn đó rõ nét vì đấy là điều tôi thấy mỗi ngày.
Hãy chỉ cho tôi thấy rằng tôi đã sai nếu nói: Người Việt không biết xếp hàng việc xếp hàng chỉ dành cho học sinh tiểu học; người Việt không biết tự hào về người Việt nếu không thì Flappy Bird đã không phải chết yểu trong đau đớn; người Việt chửi còn hay hơn hát điều này chỉ cần xách balo tới thủ đô thì sẽ được mục sở thị; người Việt vẫn còn luyến tiếc văn hóa làng xã, giai cấp nếu không phải thế thì họ đã không đứng thẳng người chửi đồng và cúi rạp mình trước quyền lực bất công mà chẳng dám lên tiếng; người Việt có đôi mắt siêu hạng vì nhìn đâu cũng thấy cơ hội để mánh khóe, lọc lừa.
Tôi cũng chưa từng thấy đất nước nào mà các bậc cha mẹ lại dạy dỗ con cháu cố gắng học hàng để sau này là bác sĩ, phi công… mà không vì đam mê chỉ vì phong vì nhiều, đút lót dễ, giàu sang mấy hồi.
Người Việt có cho mình một nền di sản độc đáo, một nguồn sức mạnh vô cùng to lớn, ai cũng nhìn thấy nhưng duy chỉ có người Việt là không thấy hoặc từ chối nhìn thấy.
Tôi đang nhìn thấy một thế hệ họ không còn biết phải tin vào điều gì, thậm chí còn không dám tin vào chính mình. Là một người Việt – khó lắm! Thật vậy sao?”
Nội dung bài viết là một bức thư từ góc nhìn của bạn trẻ người Nhật từng du học ở Việt Nam gửi tới giới trẻ Việt Nam. Nội dung bức thư này đã khiến dư luận xôn xao bởi nhiều người cho rằng nó phản ánh quá đúng, quá chân thật lối sống của người Việt hiện nay.
Còn bạn, bạn nghĩ sao về nội dung bức thư này? Liệu rằng nội dung bức thư có đáng để “gây xôn xao” đến vậy hay không?
Xem thêm: Càng toan tính càng thiệt thân, càng vô ưu càng hưởng phúc