Lòng từ bi rộng lớn chỉ có ở người bố thí cao thượng

Có một người đàn ông bị lạc giữa một sa mạc rộng lớn mênh mông. Sau nhiều ngày cầm cự với phần lương thực, thực phẩm đã hết ông ta đã mệt lả và đói khát vì không còn nước để uống. Trong suốt thời gian tìm kiếm nguồn nước để uống, ông ta gặp một căn lều và thấy ở đó có một máy bơm nước đã cũ và rỉ sét. Mừng quá người đàn ông vội vã bước tới, vịn chặt vào tay cầm, ra sức bơm, nhưng không có một giọt nước nào chảy ra cả.

Thất vọng quá, người đàn ông mới tìm kiếm chung quanh căn lều. Lúc này, ông phát giác ra một cái bình nhỏ. Phủi sạch bụi cát trên bình, ông đọc dòng chữ được khắc vào bình: “Hãy đổ hết nuớc trong bình này vào cái máy bơm. Và trước khi đi chỗ khác, hãy nhớ đổ nước đầy lại vào chiếc bình này”.

Người đàn ông mở nắp bình ra, thấy bên trong đầy nước. Người đàn ông đang rơi vào thế lưỡng lự, nếu ông uống ngay chỗ nước trong bình, chắc chắn ông có thể sống sót. Nhưng nếu ông đổ hết nước vào cái bơm, có thể nó sẽ bơm được rất nhiều nước và nhờ vậy mà ông ta có thể cứu được nhiều người. Người đàn ông đó sau khi đổ nước vào máy bơm xong, bắt đầu nhấn mạnh cái cần của máy bơm với hy vọng là bơm được nhiều nước, ông ta bơm một lần, hai lần rồi ba lần….

Nhưng chẳng có dấu hiệu nào là có nước, tuy hơi nản lòng vì quá mệt lã, nhưng người đàn ông vẫn kiên trì bơm lên xuống đều đặn, ….bổng nước mát và trong lành bắt đầu chảy ra từ cái máy bơm cũ kỹ. Người đàn ông mừng quá mới vội vã hứng nước vào bình và uống một cách ngon lành.

Sự cho này hay còn gọi là bố thí được chia làm ba phần: bố thí tiền bạc của cải vật chất, bố thí những lời dạy vàng ngọc của đức Phật và bố thí vô úy tức bố thí sự không sợ hãi. Ba phần bố thí này đều xuất phát từ lòng từ bi thương xót tất cả chúng sinh bình đẳng.

Hiện giờ chúng ta thường bố thí phần tài sản vật chất, nhưng nếu không có tiền thì làm sao bố thí? Phật dạy bố thí tài có hai: một là nội tài, hai là ngoại tài. Chúng ta cần phải hiểu cho tường tận thì việc bố thí giúp đỡ sẻ chia, ai cũng có thể làm được. Người có tiền của thấy kẻ nghèo đói, ra tay giúp đỡ chia sớt tiền bạc hoặc lương thực, thực phẩm cho họ, đó là bố thí ngoại tài tức là sự cho bằng vật chất.

Nếu chúng ta nghèo khó không có tiền của, thấy người gặp khổ nạn, chúng ta lấy công sức của mình giúp họ qua cơn hoạn nạn, đó là bố thí nội tài tức là cho bằng sự ra công. Một ví dụ khác, nếu quý Phật tử đi đường thấy một miếng thủy tinh bể, chúng ta lượm đem bỏ vào thùng rác để người khác không bị giẫm lên. Hoặc gặp mấy người lớn tuổi đi qua đường khó khăn, chúng ta dẫn các cụ đi qua đường yên ổn, đó là bố thí nội tài tức là đem thân mình ra giúp đỡ người khác đúng với lòng từ bi.

Như vậy việc giúp đỡ người khác ai cũng có khả năng làm việc bố thí được, chúng ta vì tham lam, ích kỷ nên mới không dám giúp đỡ mọi người khi có nhân duyên. Trên bước đường tu học chúng ta cần phải khởi tâm lòng từ bi rộng lớn. Từ là ban vui, bi là cứu khổ. Đem niềm vui nhờ tu học Phật pháp cứu khổ cho người, và cho tài vật, như thế ta đang phát khởi tâm từ bi. Hành động bố thí bằng nội tài, ngoại tài là những hình ảnh cụ thể làm cho mọi người tạm thời bớt khổ được vui.

Bản chất đích thực của Từ Bi trong Phật giáo