Vì sao gọi tháng Chạp (tháng 12 âm lịch) là tháng củ mật?

Nguồn gốc tên “tháng Chạp” 

Người Trung Quốc xưa gọi tháng 12 âm lịch là "Lạp nguyệt".  Chữ "lạp" có xuất xứ từ thịt, vì từ thời xưa người Trung Quốc đã thích ướp thịt khô vào dịp mùa đông để dành ăn quanh năm. Việc ướp thịt thường rộ lên vào tháng 12, vì thế người Trung Quốc gọi thời điểm này là Lạp nguyệt.  

Có quan điểm cho rằng tháng 12 âm lịch cũng là lúc người dân Trung Quốc bắt đầu thực hiện các nghi lễ cúng bái thần linh với mong muốn cầu xin mưa thuận gió hòa, đón năm mới bình an. Mà người Việt Nam cũng thường tổ chức giỗ chạp, nên tên gọi tháng Chạp được xuất phát từ đây. Trong Giáo trình lịch sử ngữ âm tiếng Việt do Nguyễn Tài Cẩn biên soạn, “tháng Chạp” là do người Việt đọc chệch từ “Lạp” thành “Chạp” mà thành. 

Vì sao gọi tháng 12 âm là tháng củ mật?

Người xưa gọi tháng Chạp là "tháng Củ Mật" bởi tháng ấy nhiều trộm đạo.  Theo chiết tự, "củ" là củ soát, kiểm soát, còn "mật" là cẩn mật, nghĩa của cả cụm từ “củ mật” vốn là kiểm soát cẩn mật, kiểm soát mọi thứ cẩn thận, xem xét, giữ gìn. 

Thời xa xưa, đến thời điểm này trong năm, các quan phủ thường hay nhắc nhở người dân cần giữ gìn tài sản cẩn thận, các tuần đinh phải tăng cường kiểm soát để phòng ngừa trộm cắp, cướp giật. Đến ngày nay, nhân dân ta vẫn quen gọi tháng Chạp là "tháng Củ Mật". Đây là tháng làm ăn không chỉ của người lương thiện mà của cả người bất lương vì cuối năm ai cũng có nhu cầu sắm sửa cho ngày Tết.

Thời điểm này, ai cũng vội vã thu gom tiền bạc sau một năm cố gắng làm việc, lại thêm việc tất bật sắp xếp, lau dọn nhà cửa nên kẻ trộm thường nhân lúc chủ nhà sơ hở để trộm cắp tài sản. Ngoài ra, nhân dân ta còn quan niệm "tháng Củ Mật" là tháng xui xẻo vì dễ mất mát tiền của, hay bị "tai bay vạ gió" vì đủ những lý do khác nhau. Đây là hậu quả của việc ai cũng có công có việc, phải đi lại thường thường xuyên, khiến tinh thần mệt mỏi, căng thẳng, lơ là.

Những việc nên làm trong tháng Chạp

Tháng Chạp là tháng cuối cùng của năm. Vì vậy nhiều người thường quan niệm rằng vào những ngày cuối năm có một số điều kiêng kị và một số điều nên làm để giúp khép lại một năm trọn vẹn nhất, đồng thời mở ra một năm mới có thêm nhiều tài lộc và may mắn. 

Dưới đây là một số việc bạn nên làm trong tháng Chạp để giúp gia đình gặp nhiều vận may hơn trong năm tới:

Hoàn thành những công việc còn dang dở: Điều này sẽ giúp bạn có được những khởi đầu trong năm mới thuận lợi hơn. Hơn nữa, hoàn thành công việc cũng sẽ giúp tâm lý của bạn được thoải mái, nhẹ nhõm hơn. 

Lập kế hoạch cho năm mới: Để năm mới gặt hái nhiều thành công rực rỡ, những ngày cuối năm ta nên dành thời gian để lập một kế hoạch, mục tiêu cụ thể. Khi có một kế hoạch chi tiết, bạn sẽ có phương hướng phấn đấu và tự tin vững vàng hơn trong năm mới. 

Thu dọn nhà cửa: Đây là thời điểm thích hợp để mọi gia đình dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, loại bỏ những đồ đạc đã cũ, không còn giá trị sử dụng, thay vào đó là những đồ đạc mới được mua sắm cho những ngày Tết. 

Tạ mộ trước ngày Tết: Đây là một nét đẹp trong văn hóa truyền thống của người Việt Nam. Phong tục này thể hiện lòng hiếu kính, biết ơn của con cháu với ông bà, tổ tiên. Bạn có biết tạ mộ cuối năm vào ngày nào? 

Đón giao thừa bên gia đình: Dù cuộc sống hiện đại khiến con người ngày càng trở nên bận rộn hơn, nhưng dịp cuối năm hãy sắp xếp thời gian để ở bên gia đình, cùng ôn lại những kỉ niệm đẹp và đón chờ những điều tốt đẹp trong năm mới.

Xem thêm: Tháng Chạp là tháng mấy?