Đời sống tình cảm vua Thành Thái và sự thật về giai thoại "lấy cô làm vợ"

Vua Thành Thái (1879 – 1954) là vị Hoàng đế thứ 10 của nhà Nguyễn, tại vị từ 1889 đến 1907. Trong cuộc chiến chống Thực dân Pháp, ông cùng với vua Hàm Nghi và Duy Tân là 3 vị vua yêu nước bị đi đày tại ngoại quốc. Cuộc đời của vua Thành Thái không chỉ gắn liền với những câu chuyện về lòng yêu nước mà còn gắn liền với những giai thoạι kỳ lạ về các phi tần của mình.

Câu chuyện về cái chết oan uổng của bà Dương Thị Ngọt

Đó là câu chuyện bi thảm xảy ra với bà Dương Thị Ngọt, con gái của ông Dương Quang Xứng, phi tần thứ 9 của Vua Thành Thái. Sử sách kể lại rằng: “Bà Ngọt là phi tần được vua Thành Thái hết mực thương yêu và sủng ái, nên bị những bà phi khác trong cung ghen ghét. Nhân một lần vua Thành Thái cắt tóc ngắn..., các bà phi trong cung đã bày mưu tính kế để hại bà Ngọt. Họ đã đánh lừa để cắt mất của bà Ngọt một nắm tóc, rồi tìm cách báo cho vua hay. Thấy vậy, vua Thành Thái gán cho bà mắc phải trọng tội khi quân nên đã xử chém bà”.

Sau khi bà Ngọt chết, vua cho làm lễ mai táng bà hết sức chu đáo và theo nghi lễ triều đình, xứng đáng với cái chết của một bà Hoàng phi. Quan tài của bà được đưa xuống thuyền rồng rồi theo đường sông về bên bến Ô Lâu là làng quê yêu dấu của bà ở thôn Hội Kỳ, xã Hải Chánh, huyện Hải Lăng (Quảɴg Trị). Lăng mộ của bà cũng được xây cất rất cẩn thận, trên bia mộ có khắc dòng chữ: “Hoàng triều cửu giai tài nhân thụy thục thuận Dương thị chi tẩm Thành Thái thập tam niên bát nguyệt cát nhật tại”. Sau khi xây cất lăng xong, vua còn cho 4 người túc trực trông coi, cả 4 người này đều được nhà vua cấp phát ruộng đất và miễn tất cả các loại sưu thuế cho đến trọn đời.

Lấy cô làm vợ

Theo sử sách, Vua Thành Thái có hai bà thứ phi sống với ông suốt thời gian bị lưu đày ở đảo Réunion và những năm cuối đời ở Sài Gòn. Đó là 2 chị em ruột bà Giai Triệu và bà Chí Lạc. 

Bà Giai Triệu là mẹ của Hoàng nam Vĩnh Chương (1907 – 1848) và Vĩnh Giêu (1924). Còn bà Chí Lạc là mẹ của 5 người con trai, gồm: Vĩnh Lưu (1907 – 1948), Vĩnh Quỳnh (1915, mất sớm), Vĩnh Khôi (1919 – 1969), Vĩnh Giu (1922), Vĩnh Cầu (1924).

Tuy nhiên, 2 bà tên thật là Công tằng Tôn nữ Nhàn và Công tằng Tôn nữ Mừng là chắt nội của vua Minh Mạng. Trong hoàng tộc, hai bà ngang hàng với bên nam giới có chữ lót Ưng, tức là hai bà thuộc hàng cô của cựu hoàng Thành Thái (con của Ưng Chân/vua Dục Đức).

Một số tài liệu cho biết, để giấu cuộc hôn nhân "loạn luân" này, Hoàng tộc đã đổi họ cho hai bà sang họ Hồ, rồi đổi tiếp sang họ Nguyễn Công. Bia mộ của hai bà hiện nay ở An Lăng đều khắc họ của hai bà là Nguyễn Công. 

Chuyện tình với cô với cô lái đò

Sách Kể chuyện các Vua Nguyễn viết: Vào một ngày Tết Nguyên Đán, vua Thành Thái cải trang thành dân thường, tính đi “liều” lên Kim Long để tìm chọn một quý phi. Đến nơi nhìn khắp đó đây, không gặp ai vừa ý, thất vọng, ông liền thuê một chiếc đò ra về. Khi đò vừa ghé vào, bước lên trên, ông trông thấy cô lái, khoảng chừng hai mươi, đang khép nép trong chiếc áo vá vai, với đôi má ửng hồng rất có duyên. Lòng vị quân vương bỗng xao xuyến rộn lên một niềm cảm xúc lạ lùng… Ông gọi cô gái đang ở cuối thuyền và hỏi một cách đột ngột: “Nì,o tê! O có muốn lấy vua không ?”.

Cô lái đò tình thiệt, nhìn ông khách lạ đời đáp: “Đừng có nói bậy mà họ lấy đầu chứ!”. Thấy thế, vua Thành Thái đổi giọng: “Tui nói thiệt đó, O có muốn lấy vua thì tui làm mối cho!”.

Nghe thế cô lái đò làng Kim Long thẹn thùng, cúi mặt nhìn lơ chỗ khác. Một quan khách qua đò lớn tuổi, khăn đen áo dài chững chạc chừng như vừa mới dự lễ về, tủm tỉm cười, vui vẻ bảo cô lái: “Ni, O tê! O cứ nói “ưng” để coi thử nờ!”. Và cô lái đò đánh bạo nói nhanh: “Ưng!”

Vua Thành Thái thích thú đứng dậy đi về phía lái, cầm tay cô kéo ra đầu mui thuyền. Mặc cho cô gái thẹn thùng dùng dằng, ông bảo: “Rứa thì quý phi ngồi nghỉ để trẫm chèo cho! Nói rồi đi ra sau lái cầm chèo đưa đò đi trước sự ngạc nhiên vui vẻ của mọi người... Đến trước Kinh thành, vua đưa đò vào đậu ở bến Nghinh Lương (trước Phu Văn Lâu) và bảo mọi người: “Thôi thiên hạ đứng dậy trả tiền đò cho Trẫm và tiễn đưa Quí phi vào cung!”.

Vậy là cô lái đò đã trở thành quý phi của Vua Thành Thái. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng, đây chỉ là giai thoại do dân gian tạo ra chứ kỳ thực, vua Thành Thái mê một nàng kiều nữ đất Kim Long là con gái út của Vĩnh Quốc Công Nguyễn Hữu Độ. Bà tên Nguyễn Hữu Thị Nga, sau này được nhà vua đưa vào cung, phong làm huyền phi, sinh hạ được hai người con...

Xem thêm: Bất ngờ với bữa ăn cầu kỳ của Vua triều Nguyễn: Hàm trăm người phục vụ, Ngự y phải nếm thức ăn trước vì sợ bị đầu độc