Vì sao quân Nguyên Mông "bất khả chiến bại" lại thua thê thảm trước quân dân nhà Trần?

Quân Nguyên Mông từng thống trị vùng đất rộng hơn 24 triệu trải dài từ châu Á sang Đông Âu. Thế nhưng cả 3 lần xâm lược nước ta đều bị quân dân nhà Trần đánh bại, vì sao vậy?

Đỗ Thu Nga Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Ba lần đánh thắng quân Nguyên Mông

Chiến tranh Mông Nguyên - Đại Việt (hay kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên) là cuộc chiến bảo vệ tổ quốc của quân và dân Đại Việt đầu thời Trần dưới sự dẫn dắt của vua Trần Thái Tông, Trần Thánh Tông và Trần Nhân Tông. Thời gian kháng chiến bắt đầu từ năm 1258 đến năm 1288 nhưng thời gian chiến sự chính thức chỉ khoảng 9 tháng, chia làm 3 đợt. 

Thời điểm tấn công nước ta, đế chế Mông Cổ (Nguyên - Mông) đang ở đỉnh cao khi cai trị vùng đất rộng đến hơn 24 triệu km2, thống trị khoảng 100 triệu dân trải dài từ châu Á sang tận Đông Âu. Song cả 3 lần tấn công nước ta đạo quân tàn bạo đó đều bị chặn đứng bởi quân dân nhà Trần.

Theo ghi chép trong Đại Việt sử ký toàn thư, cuộc xâm chiếm Đại Việt lần thứ nhất nằm trong kế hoạch chinh phạt lớn của đế chế Mông Cổ. Theo tính toán của Mông Kha, chiếm được Đại Việt thì sẽ tạo ra bàn đạp để chiếm Nam Tống và chiếm hoàn toàn phía Nam Trung Quốc. 

vi-sao-quan-nguyen-mong-3-lan-thua-the-tham-truoc-quan-dan-nha-tran
Sự hung hãn của đoàn kỵ binh quân Nguyên Mông

Ở lần tấn công đầu tiên, Mông Cổ huy động 5.000 kỵ, 20.000 quân Đại Lý thông thạo địa hình rừng núi giáp vùng biên cương Đại Việt. Hai bên giao chiến ở Bình Lệ Nguyên và quân Mông Nguyên thảm bại. 

Sau lần chạm trán đầu, nhà Trần rút quân chiến lược, tránh đối đầu trực tiếp với quân địch đang hừng hực khí thế, trước khi đánh bại chúng ở Đông Bộ Đầu vào ngày 29/1/1258. Vó ngựa Mông - Nguyên chinh phục khắp châu Á đã lần đầu tiên gục ngã trước Hào khí Đông A.

Vào đầu năm 1284, vua Nguyên triều đại người Mông Cổ thành lập sau khi xâm chiếm Trung Quốc) lại sai Thoát Hoan mang đội quân đông đảo và thiện chiến xuống phía Nam. Sau khi vượt biên qua biên giới, quân Mông Nguyên lại bại trận ở một số nơi nhưng sức chiến đấu vẫn hừng hực nên Trần Quốc Tuấn quyết định rút quân chiến lược về Vạn Kiếp.

Tháng 2/1285, Thoát Hoan sai Ô Mã Nhi đem binh thuyền tấn công Vạn Kiếp. Sau đó tổ chức bao vây 10.000 quân ta tại Bình Than. Một trận thủy chiến lớn diễn ra tại đây.

Sau trận này, quân ta rút về đóng ở sông Hồng, tập trung thủy quân và xây dựng các chiến lũy bằng gỗ trên bờ nam để cầm chân quân Nguyên, tạo thời gian cho việc sơ tán quân dân khỏi kinh thành theo kế sách "vườn không nhà trống".

Tháng 3/1285, một cánh quân Nguyên khác do Toa Đô chỉ huy từ Chiêm Thành đánh thốc vào phía nam Đại Việt. Quân ta đón đánh quân địch ở Toa Đô (Nghệ An). Do chênh lệch lực lượng nên quân ta phải rút về vùng biển ở Quảng Ninh, Hải Phòng rồi lại đi vào Thanh Hóa. 

vi-sao-quan-nguyen-mong-3-lan-thua-the-tham-truoc-quan-dan-nha-tran-2
Lần rút lui chiến lược về Vạn Kiếp

Ở Thanh Hóa, vua Trần chỉnh đốn quân đội. Vua Trần và Trần Quốc Tuấn chia đại quân thành nhiều mũi để thực hiện tổng phản công. Dưới sự thống lĩnh của Trần Quốc Tuấn, các cánh quân liên tiếp đại thắng, giải phóng Thăng Long.

Đến ngày 24/6/1285, quân ta đánh cánh quân Toa Đô tại Tây Kết. Toa Đô bị chém chết tại trận, hơn 50.000 quân Nguyên bị bắt, tịch thu vũ khí. Cùng thời điểm, Trần Quốc Tuấn mở nhiều cuộc tấn công bên bở sông Hồng, quét sạch cánh quân của Thoát Hoan khỏi bờ cõi nước ta. 

Thất bại lần thứ 2 này khiến Hốt Tất Liệt vô cùng căm phẫn. Hoàng đế nhà Nguyên lại huy động hàng trăm nghìn quân lính và chiến thuyền tiếp tục tấn công nước ta lần thứ 3. 

Vào tháng 12/1287, quân thủy bộ nhà Nguyên chia làm 3 đạo tiến vào Đại Việt. Tháng 2/1288, quân Nguyên đánh phá Thăng Long. Lúc này, quân ta lại thực hiện chiến thuật "vườn không nhà trống". Ở Thăng Long, không có lực lượng khiến Thoát Hoan vô cùng lúng túng.

Đến cuối tháng 3/1288, Thoát Hoan quyết định rút quân khỏi nước ta. Dưới sự chỉ huy của nhà vua và Trần Quốc Tuấn, quân ta tiêu diệt toàn bộ quân Nguyên ở Bạch Đằng vào tháng 4/1288.

Một ngày trước khi trận Bạch Đằng diễn ra, quân Nguyên bắt đầu rút từ Vạn Kiếp lên Lạng Sơn. Quân Đại Việt liên tục phục kích, chặn đánh làm quân Nguyên tổn thất rất lớn.

Đến ngày 19/4/1288, quân Nguyên bị đánh bật hoàn toàn khỏi Đại Việt. 3 lần kháng chiến chống Mông - Nguyên kết thúc.

Nghệ thuật quân sự độc đáo

Nhiều phân tích nói về nguyên nhân thắng lợi của quân dân Đại Việt và đa số đều khẳng định: Có được chiến thắng vang dội đó phải kể đến tài thao lược của Quốc Công Tiết Chế Trần Hưng Đạo cùng sự đồng lòng của quân dân nhà Trần. 

Đông Bộ Đầu là 1 trong những chiến thắng lừng danh. Chiến thắng đó không chỉ giúp bảo vệ độc lập dân tộc mà còn mở ra nghệ thuật quân sự đặc sắc của nhà Trần.

Cụ thể, để tránh sức mạnh và sở trường của quân địch, nhà Trần chủ động rút lui chiến lược ở Bình Lệ Nguyên. Tổ chức các điểm chốt trên những tuyến trọng điểm. Đồng thời sử dụng một bộ phận lực lượng kết hợp với dân binh, thổ binh tổ chức đánh vào mặt trước, mặt sau của địch.

vi-sao-quan-nguyen-mong-3-lan-thua-the-tham-truoc-quan-dan-nha-tran-4
Khí thế của quân dân nhà Trần

Đặc biệt, kế sách rút khỏi thành Thăng Long đã giúp quân ta tạo cục diện chủ động trên chiến trường. Quân địch không dám truy kích chúng ta vì không nắm rõ được tình hình. Khi thời cơ đến, binh thuyền có thể nhanh chóng theo hướng sông Hồng tiến về Thăng Long phản công tấn công quân địch.

Trận Đông Bộ Đầu đã để lại cho quân dân nhà Trần những bài học quân sự sâu sắc, tạo chiến thuật đánh quân Nguyên Mông hiệu quả, an toàn và hạn chế tổn thất về người và của.

Trong trận Đông Bộ Đầu, chúng ta sử dụng nghệ thuật quân sự chính là: Tránh chỗ mạnh, đánh chỗ yếu, chủ động đẩy quân giặc vào thế bị động khiến chúng thiếu thốn lương thực, mệt mỏi rồi tung đòn quyết định. 

Khi tấn công nước ta, quân Mông Nguyên luôn muốn "đánh nhanh thắng nhanh" để phát huy sở trường kỵ binh của chính. Nắm bắt được điểm mạnh này của địch quân dân nhà Trần đã sử dụng chiến thuật rút lui chiến lược để bảo vệ lực lượng, làm nhụt ý chí quân địch, củng cố quân đội của mình để đưa chúng vào thế bất lợi. 

Thời điểm đó, danh tướng Lê Phụ Trần đã khuyên vua Trần Thái Tông: "Nếu bây giờ bệ hạ tập trung lực lượng đối đầu với địch mạnh thì cũng như người vét hết túi tiền đánh một ván bạc thôi, chi bằng tránh đối đầu địch mạnh để dành sức sau này”. Nghe lời Lê Phụ Trần, vua Trần đã cho lui quân, nhờ đó tránh phải đối đầu trực diện với quân địch, bảo toàn lực lượng của mình.

vi-sao-quan-nguyen-mong-3-lan-thua-the-tham-truoc-quan-dan-nha-tran-5
Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn

Kế rút lui do tướng Lê Phụ Trần đề xuất là sự mở đầu cho sự hình thành nên nghệ thuật rút quân sau này trong 3 lần đánh bại Mông - Nguyên. Bên cạnh đó, kế "thanh dã" - vườn không nhà trống của Trần Hưng Đạo cũng buộc quân địch vào thế phân tán lực lượng để đối phó với ta khiến chúng mệt mỏi, thiếu lương thảo.

Trong 3 lần đánh quân Nguyên Mông, Trần Quốc Tuấn đã nhiều lần thực hiện chiến dịch rút quân chiến lược để bảo toàn lực lượng, dồn địch vào thế tuyệt vọng và thực hiện các cuộc đánh úp khiến quân địch tiêu hao lực lượng và đại bại.

Trong Binh thư yếu lược, bàn về nghệ thuật đánh quân Nguyên Mông, Trần Quốc Tuấn có viết: "Thời cơ là cái đến không đầy trong chớp mắt, trước thì thái quá, sau thì bất cập”.

Ngoài chiến lược quân sự đúng đắn còn phải kể đến tinh thần đoàn kết dân tộc của quân và dân ta trong suốt 3 lần kháng chiến. 

Giải mã những lời tiên tri ứng nghiệm sau mấy trăm năm của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

David Copperfield đã lợi dụng một thứ vô cùng quan thuộc với chúng ta để đánh lừa tất cả khán giả đang theo dõi. Nhờ đó ông có màn ảo thuật kinh điển đi xuyên tường Vạn Lý Trường Thành.

Giải mã bí mật đằng sau trò ảo thuật kinh điển đi xuyên tường Vạn Lý Trường  Thành của David Copperfield
0 Bình luận

Kiểu tóc đuôi sam ở phía sau từng được coi là đặc trưng của đàn ông thời nhà Thanh (Trung Quốc). Tuy nhiên, đằng sau kiểu tóc đấy là những sự thật vô cùng đáng sợ.

Giải mã sự thật đằng sau kiểu tóc đuôi sam của đàn ông thời nhà Thanh: Ép cắt tóc theo 'luật rừng'
0 Bình luận

Lima là thành phố của các hoàng đế, là thủ phủ ẩm thực châu Mỹ và đây cũng là thành phố duy nhất trên thế giới suốt 600 năm gần như không có hạt mưa nào.

Giải mã bí ẩn về thành phố ở Nam Mỹ suốt 600 năm gần như không mưa
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Người dân bất ngờ khi được phục vụ đồ ăn nhẹ miễn phí khi đến giải quyết thủ tục hành chính ở TP.HCM

Một số Trung tâm phục vụ hành chính công tại TP.HCM phục vụ đồ ăn nhẹ như bánh kẹo, trái cây, nước uống,…  miễn phí cho người dân đến giải quyết thủ tục hành chính.

Hải An
Hải An 22 giờ trước
Đội cấp cứu bệnh viện Gia Lai vượt 100km cứu em bé sơ sinh người Lào

Ngay khi nhận được thông tin, đội cấp cứu ngoại viện của Bệnh viện Đại học Y Dược – Hoàng Anh Gia Lai đã vượt quãng đường dài hơn 100km đến khu vực cửa khẩu giáp biên giới để cứu em bé sinh non tại tỉnh Atapu (Lào).

Hải An
Hải An 2 ngày trước
Cả nước có 9 thủ khoa đạt điểm tuyệt đối 30/30 trong kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025

Trong kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 có 8 thí sinh đạt điểm tuyệt đối tổ hợp A00 (Toán, Lý, Hóa) và một thí sinh khác đạt mức này ở tổ hợp B00 (Toán, Hóa, Sinh).

Hải An
Hải An 4 ngày trước
Hỗ trợ người khiếm thị “chạm” nghệ thuật kịch sân khấu bằng mô hình 3D

Từ trăn trở “nghệ thuật dành cho rất cả mọi người”, một hành trình ý nghĩa hỗ trợ người khiếm thị tận hưởng trọn vẹn những vở kịch sân khấu đã được bắt đầu từ dự án “Từ tai đến mắt”.

Hải An
Hải An 5 ngày trước
Đội tuyển Việt Nam giành 4 huy chương vàng Olympic Hóa quốc tế 2025

Trong cuộc thi vàng Olympic Hóa quốc tế 2025, cả 4 học sinh Việt Nam đều giành huy chương vàng, trong đó có 2 em lọt top 10.

Hải An
Hải An 5 ngày trước
Danh sách 39 trường đại học miễn hoàn toàn học phí cho sinh viên

Dưới đây là danh sách 39 trường đại học miễn phí học phí cho mọi sinh viên theo học. Quý phụ huynh và học sinh có thể tham khảo.

Hải An
Hải An 5 ngày trước
Bé gái 2 tuổi bị bỏng 60% được cứu sống nhờ ghép da từ mẹ

Bé gái 2 tuổi bị bỏng nặng đến 60%, nhập viện trong tình trạng nguy kịch đã được Bệnh viện Nhi Đồng 2 ghép da cứu sống từ chính da của mẹ ruột.

Đăng Dương
Đăng Dương 6 ngày trước
Xúc động khoảnh khắc con trai gả mẹ 53 tuổi đi lấy chồng: “Dù ở độ tuổi nào, ai cũng xứng đáng có được những hạnh phúc riêng của mình”

Trong ngày cưới, người con trai đã chủ động trao tặng nhẫn vàng, kiềng vàng và bày tỏ lời cảm ơn, biết ơn vì công sinh thành, nuôi dưỡng, cũng như chúc phúc cho mẹ.

Thanh Tú
Thanh Tú 11/07
Mùa hè tình nguyện đặc biệt của những bạn trẻ Mỹ tại Việt Nam

Dù chỉ mới 16,17 tuổi và không phải là những thợ xây chuyên nghiệp nhưng nhóm bạn trẻ đến từ Mỹ đã không ngại ngần xắn tay áo, khiêng gạch, trộn xi măng giúp người dân Quảng Ngãi xây nhà tình nghĩa.

Hải An
Hải An 11/07
Hà Nội chi 3.000 tỷ hỗ trợ bữa trưa cho học sinh tiểu học

Từ năm học 2025-2026 tới đây, 768.000 học sinh tiểu học ở Hà Nội, gồm cả công lập và tư thục, sẽ được hỗ trợ 20.000-30.000 đồng bữa ăn trưa mỗi ngày.

Hải An
Hải An 11/07
Nam sinh đưa em đến điểm thi nhờ người trông hộ đã trúng tuyển vào trường THPT top đầu Hà Nội

Nam sinh Nguyễn Mạnh Đức từng được biết đến với khoảnh khắc đưa em gái đến điểm thi nhờ anh chị tình nguyện viên trong hộ để vào thi lớp 10 đã trúng tuyển vào trường THPT top đầu Hà Nội.

Hải An
Hải An 09/07
Tin vui: Toàn dân được khám sức khỏe định kỳ miễn phí từ năm 2026

Từ năm 2026, người dân sẽ được khám sức khỏe định kỳ miễn phí ít nhất một lần mỗi năm, theo dự thảo Nghị quyết của Bộ Chính trị đang được xây dựng.

Hải An
Hải An 09/07
Ông ngoại Hà Nội một tay chăm cháu 7 tháng tuổi từ A đến Z khiến cộng đồng mạng trầm trồ

Nhìn khoảnh khắc ông ngoại U70 chăm sóc cháu nhỏ từ bế ru, cho ăn, quấy cháu,… đến chơi cùng cháu cả ngày với thái độ ân cần, yêu thương khiến ai cũng xúc động và ngưỡng mộ.

Hải An
Hải An 08/07
Cảnh sát Hà Nội huy động ca nô giải cứu nữ sinh viên chới với dưới sông Hồng

Nhận được thông tin một nữ sinh viên nhảy cầu Vĩnh Tuy, chới với dưới dòng nước xiết ở sông Hồng, Cảnh sát PCCC&CNCH đã kịp thời huy động ca nô để giải cứu.

Khoảnh khắc ấm lòng: CSGT kịp thời hỗ đưa tài xế đột quỵ trên cao tốc đi cấp cứu

Phát hiện tài xế xe cẩu bất tỉnh trong cabin trên cao tốc Pháp Vân – Cầu GIẽ, CSGT đã ngay lập tức mở đường, hỗ trợ đưa nạn nhân tới bệnh viện cấp cứu.

PC Right 1 GIF
Đề xuất