Góc nhìn của chuyên gia văn hóa về hành động "hối lộ Phật"
Theo các nhà nghiên cứu văn hóa việc rải tiền lẻ bừa bãi đem đến hình ảnh phản tâm linh, nói lên sự thiếu hổng ý thức văn hóa, đặc biệt về văn hóa tín ngưỡng, xúc phạm tới các thần linh và thể hiện thái độ không tôn trọng đồng tiền của quốc gia.
GS.TS Ngô Đức Thịnh - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu văn hóa VN, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Bảo tồn tín ngưỡng Việt Nam, quan niệm đi chùa có giọt dầu đã có từ lâu đời, là một nhu cầu tâm linh của người dân. Ngày xưa đến chùa, dù ít, dù nhiều thì người ta cũng rất trân trọng để vào cái đĩa, rồi dâng lên cho nhà chùa, nhà đền. Nhà chùa, nhà đền rất trân trọng đồng tiền đó.
Ngày nay, việc dâng tiền công đức, giọt dầu được thực hiện rất thiếu văn hóa. Người dân rải tiền khắp mọi nơi, từ bệ thờ đến bát hương, tháp chuông, dưới gốc cây có biển cấm, thậm chí nhét cả vào tay, miệng của tượng Phật...
Phó Giáo sư – Tiến sĩ Thành Phần – Nguyên Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Việt Nam và Đông Nam Á cho biết, đây không phải câu chuyện mới mà là câu chuyện được phản ánh từ nhiều năm nay.
Ông Phần chia sẻ, về mặt tâm linh, trước hết là do con người hiện tại cần tìm thứ gì để tin, tin để họ được bảo trì, phù hộ nhưng niềm tin này không có hướng dẫn, không có hướng đi nào, nên nó hoàn toàn ảo tưởng, mông lung.
Nhiều người nghĩ rằng "cho tiền thần linh", nhét tiền vào tay Phật sẽ đem lại lợi lộc nên ra sức làm việc đó. Họ cũng tin rằng, việc làm của họ sẽ giúp gia đình họ an khang, êm ấm, an toàn hơn, tài lộc dồi dào hơn, chức vị cao hơn.... Nếu đi chùa về thì an tâm ngủ ngon, còn không thì cứ nằm thấp thỏm. Thậm chí, nhiều người còn lo lắng ai là người giúp mình giữ chiếc ghế cho mình hiện nay, nên đi nhờ cậy cửa Phật.
Với quan điểm của những người đó, nhét tiền vào tay Phật thì xin gì cũng được, mong gì cũng ứng nghiệm. Họ có tâm lý muốn Phật nhớ tới họ, đừng quên họ, họ chen nhau cố nhét tiền vào tay Phật, với suy nghĩ phải đưa tận tay.
Điều này cũng như câu chuyện người ta mang quà, mang tiền mua quan bán chức. nếu không đưa tận tay lãnh đạo thì họ không nhớ, không cân nhắc, không bổ nhiệm. Nghĩa là nó trở thành suy nghĩ, nhiều lần thì thành tiềm thức và rồi vô thức sẽ áp dụng mọi trường hợp.
Nhét tiền vào tay Phật, đúng hay sai, nên hay không nên?
Rải tiền, nhét tiền vào tay Phật là “hối lộ Phật”, làm ô uế cửa chùa, đó là điều tối kỵ và sai giáo lý nhà Phật, vì Phật không cần những thứ đó.
Các cụ xưa vẫn dạy "Phật tại tâm". Cho nên, việc làm của nhiều người dân hiện nay đang tạo ra một hình ảnh phản tín ngưỡng và không có văn hóa.
Lý giải về điều trên, ông Phần chia sẻ: Trước hết là do con người hiện tại cần tìm thứ gì để tin, tin để họ được bảo trì, phù hộ nhưng niềm tin này không có hướng dẫn, không có hướng đi nào, nên nó hoàn toàn ảo tưởng, mông lung.
Người ta đặt tiền từ bệ thờ, bát hương, tháp chuông, hay thậm chí còn gài tiền khắp mình tượng Phật, là biểu hiện của sự suy thoái về tín ngưỡng, tâm linh. Những đồng tiền lẻ rơi đầy bệ tượng, chân tượng, cá biệt có người vơ tiền rồi lẩm nhẩm "con xin lộc ạ". Tất cả những hiện tượng đó tạo ra hình ảnh không đẹp.
Nhiều đền, chùa đã để sẵn hòm tiền công đức nhưng hầu như mọi người cứ thích phải “nhét" tận tay Phật chứ không ai muốn âm thầm cúng tiến. Người ta nhét tiền vào tay Phật như một sự đảm bảo: “Đây, con cúng cho Ngài tiền, Ngài phải bảo hộ con tai qua nạn khỏi, làm ăn phát tài nhé, Ngài nhận tiền rồi nhé”.
Ở nhiều chốn tâm linh, người ta còn nhét tiền lẻ vào tay La Hán, xoa tiền vào bụng Phật Di Lặc mong được nhiều lộc. Nhưng thực chất, "hối lộ" Phật là hành vi “mê tín, dị đoan”.
Phật là đấng giác ngộ, đã ra khỏi vòng danh lợi, liệu có thể động lòng trước đống tiền lẻ kia không? Chẳng lẽ cúng tiến chút tiền ấy có thể sai khiến được Phật?
Chỉ có những thứ tà linh, loại quỷ bát nháo mới giúp họ thôi. Vì những thứ ấy vốn cũng thường đi lại, ẩn nấp trong chùa, nhiều vô kể. Chỉ có chúng mới động lòng tham trước lễ vật kia.
Đức Phật Thích Ca Mâu Ni từng giảng về thời mạt Pháp. Đó là thời mà các ngôi đền, nhà chùa đều không còn giữ được sự thanh tịnh nữa. Các loại ma quỷ sẽ chiếm cứ đền chùa và tăng ni thì hầu như chẳng còn biết đến thực tu.
Đó cũng là thời kỳ mà con người mê loạn, chạy theo vật chất, đánh mất hết lòng tin chân chính. Chuyện “hối lộ” Thần Phật kia chẳng phải chính là biểu hiện rõ nhất của sự khủng hoảng tín ngưỡng.
"Đi lễ chùa mà đặt tiền vào tay tượng Phật, trên Tam bảo... là không đúng với văn hóa truyền thống", TS Trần Trọng Dương, Viện Nghiên cứu Hán Nôm cho biết.
Tóm lại, khi đi chùa hãy mang tâm thành kính, đừng cố dùng vật chất tầm thường để làm ô uế nơi cửa phật. "Phật tại tâm" chứ không phải cứ mâm cao cỗ đầy, nhét tiền vào tay tượng phật hay hóa nhiều vàng mã thì mới là tốt, thực sự đó là sai lầm rất lớn mà mọi người đi lễ hiện nay đều mắc phải.
Xem thêm: Hóa giải hận thù theo lời Phật dạy: Thấu hiểu được rồi sẽ trút bỏ được mọi gánh nặng ở đời