"Mộ bất xuất ngũ phục, nhân cùng đoạn lục thân" - ẩn ý của cổ nhân là gì?

Liên quan đến "lục thân" và "ngũ phục", cổ nhân có câu: "Mộ bất xuất ngũ phục, nhân cùng đoạn lục thân".

Đỗ Thu Nga
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Mộ bất xuất ngũ phục

Người xưa cho rằng, trong ngũ phục mới tính là người nhà mình chân chính, ngoài ngũ phục cho dù là thân nhân cũng chỉ có thể xem như người ngoài, vậy ngũ phục này cụ thể tính như thế nào? Có người nói ngũ phục là ngũ hệ, cách nói này cũng không hẳn chính xác. Dựa theo quan niệm dòng tộc của xã hội phụ hệ truyền thống, ngũ phục bao gồm 9 thế hệ trong mối quan hệ phụ hệ, nghĩa là kể từ thế hệ của Cao tổ đến thế hệ Huyền tôn của Cao tổ, tất cả hậu duệ nam hệ đều nằm trong ngũ phục.

Giả sử lấy chính mình làm trung tâm, hướng lên trên là cha mẹ, tổ tiên, tổ tiên, còn có tổ tiên cao; bên dưới là thế hệ con cháu, cháu chắt, chắt tằng và cháu huyền cộng với thế hệ của mình tổng cộng là chín thế hệ. Triều đình trước đây, đại thần phạm trọng tội, bị tru cửu tộc, chính là đến người thân đời thứ 9 trong ngũ phục này.

Sau khi một người qua đời, hậu bối trong ngũ phục đều cần phải mặc quần áo hiếu, nhưng căn cứ vào quan hệ đời đời xa cách gần gũi, quần áo hiếu lại chia làm năm kiểu dáng khác nhau. Thế hệ trẻ mặc hiếu phục và tiến hàng tang lễ cho người lớn tuổi đã qua đời, đó được gọi là để tang; còn những người khác ngoài ngũ phục thì không cần tham dự tang lễ, và tiết Thanh Minh tảo mộ càng không liên quan gì đến họ, cho nên gọi “mộ bất xuất ngũ phục”, đây chính là nguồn gốc của ngũ phục.

mo-bat-xuat-ngu-phuc-nhan-cung-doan-luc-than-0

Nhân cùng đoạn lục thân

“Nhân cùng đoạn lục thân” có thể hiểu là người nghèo thì mất lục thân. “Nghèo thì mất người thân” là một hiện tượng có thật trong xã hội, có câu “chó không chê nhà nghèo”, nhưng nếu một người trở nên nghèo khó thì có thể ngay cả thân nhân của mình cũng ghét bỏ.

Trong quan niệm truyền thống, lục thân là sáu mối quan hệ thân thiết nhất với một người, nhưng trong các kinh điển khác nhau lại có những cách hiểu khác nhau về lục thân. Ví dụ, trong “Tả truyện”, lục thân là cha con, anh em, chị em, cháu, vợ, thông gia. Trong đó, vợ và thông gia có lẽ đề cập đến vợ và thê thiếp và họ hàng ruột thịt của họ. Trong Hán thư, lục thân được đề cập đến gồm cha mẹ, anh em và vợ con.

Sau đó, cách hiểu của người hiện đại về lục thân thường là cha mẹ, anh chị em, vợ chồng, con cái, cha mẹ vợ và anh chị em của vợ. Bởi vì, trong xã hội hiện đại, sáu loại liên hệ này thường là thân thiết nhất, quan hệ hòa hợp nhất. Trước kia đại gia đình ngũ phục cùng tụ họp đã phi thường hiếm thấy, đến ngày nay phạm vi lục thân cũng bởi vậy càng ngày càng nhỏ.

Tuy rằng người xưa nói: “Người nghèo mất lục thân” nhưng nguyên nhân căn bản có lẽ cũng không ở chữ “nghèo”, tựa như đạo lý “người đáng thương tất có chỗ đáng hận”. Người mà khiến lục thân đều xa lánh mình thì ắt hẳn là một tay vô lại không biết đạo lý, nên mới bị người thân bởi vì “hận sắt không thành thép” mà giận dữ. Cho nên, người ta nghèo không có gì đáng sợ, cái đáng sợ là không biết đạo lý.

Xem thêm: Cổ nhân dạy: "Dâu hiền còn quý hơn con gái, nhà có dâu thảo thì hưng thịnh ba đời"

Đang tải bình luận...

Đọc thêm

Ở xã hội xưa, lễ nghi là quy phạm điều chỉnh đạo đức và hành vi của con người. Bên cạnh đó nó cũng là biểu tượng xã hội văn minh, của truyền thống tốt đẹp.

'Người thiếu lễ sẽ ngang ngược, xã hội thiếu lễ sẽ rối ren' - vì sao cổ nhân nói vậy?
0 Bình luận

Sống ở đời, dù bạn có thiết lập được mối quan hệ tốt đến đâu thì cũng phải nhớ nguyên tắc này: "3 mặc kệ, 4 không nói, 5 không giúp".

Vì sao cổ nhân nói '3 mặc kệ, 4 không nói, 5 không giúp'?
0 Bình luận

Đồng tiền ảnh hưởng lớn đến quan hệ trong cuộc sống. Khi nghèo, bạn bị người đời xem thường, nói chẳng ai nghe, đe chẳng ai sợ, làm gì cũng bị soi mói.

Cổ nhân dạy: 'Đừng thăm họ hàng khi nghèo khó, chớ kết bạn khi giàu có'
0 Bình luận

img

Bài mới

MTTQ Việt Nam tặng 30.000 suất quà cho người nghèo, người khó khăn dịp tết 2026

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam sẽ trao 30.000 suất quà tới người nghèo, công nhân lao động và người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn trên cả nước nhân dịp tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
Công an Đà Nẵng lội xuống cống sâu, giúp du khách lấy lại điện thoại

Du khách Hồng Kông (Trung Quốc) làm rơi điện thoại xuống cống thoát nước khi du lịch và đã được công an hỗ trợ, lấy lại tài sản.

Hải An
Hải An 4 ngày trước
'Xóm trọ 0 đồng' của bệnh nhân chạy thận ở Quảng Ninh

Xóm trọ 0 đồng ở phường Hồng Gai đã giúp nhiều bệnh nhân chạy thận bớt gánh nặng chi phí và có thêm động lực vượt qua bệnh tật.

Hải An
Hải An 5 ngày trước
Ca sĩ Đức Phúc gây 'sốt' vì muốn tặng xe mới cho một bác xe ôm lớn tuổi

Ca sĩ Đức Phúc đang nỗ lực tìm kiếm bác xe ôm lớn tuổi bị hủy chuyến vì xe Wave cũ, mong muốn tặng xe mới giúp ông mưu sinh dễ dàng hơn.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
Chuyên gia Viện đào tạo và Phát triển nhân lực trang bị kỹ năng mềm cho sinh viên trường Cao đẳng

Vừa qua, Sở Giáo dục và Đào tạo Cà Mau đã phối hợp cùng Viện Đào tạo và Phát triển nhân lực (itd) tổ chức Chương trình tập huấn kiến thức, kỹ năng mềm dành cho sinh viên các trường cao đẳng trên địa bàn tỉnh.

MỌT 2025: VỌNG MIÊN - NGÀY HỘI MUA BÁN VÀ TRAO ĐỔI SÁCH LAN TỎA TRÁI TIM ẤM ÁP CỦA THẾ HỆ TRẺ

The 1% Fund là một dự án thiện nguyện được thành lập bởi học sinh trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam và THPT Chuyên Nguyễn Huệ với châm ngôn “One percent. One change” - một phần trăm tấm lòng của mỗi người cũng có thể kiến tạo một sức ảnh hưởng nhất định đến cộng đồng. Cho đến nay, dự án đã đi được hơn nửa chặng đường của mùa 10, cùng với thật nhiều hoạt động sôi nổi qua những dấu mốc thành công đáng tự hào qua các mùa sự kiện chính MỌT - GOM và tiền sự kiện SAN.

Nữ shipper Nghệ An được nhà hảo tâm giấu tên tặng 20 triệu đồng sau khi đánh rơi trong lúc đi giao hàng

Chị Vũ Thị Hoài (33 tuổi, Nghệ An) mới đây đã được một nhà hảo tâm giấu tên tặng 20 triệu đồng sau khi đánh rơi túi tiền trong lúc chở con gái 10 tháng tuổi đi giao hàng.

Cô gái Việt và mối nhân duyên đặc biệt với 'bà ngoại' ở Pháp

Từ khi gặp cụ bà 86 tuổi tại Pháp, cuộc sống của cô gái Việt - Nguyễn Trang đã thay đổi rất nhiều. Bà dành tình thương, chăm sóc Trang như bà ngoại chăm sóc cháu gái, khiến cô vô cùng cảm động và hạnh phúc.

Hải An
Hải An 15/12
78win lan tỏa hơi ấm nghĩa tình

Nghệ An những ngày cuối năm vẫn còn ngổn ngang dấu vết của những  cơn bão vừa đi qua. Con đường làng bị bùn đất phủ loang lổ, những hàng rào đổ nghiêng, mái tôn nhà dân bị gió cuốn bật tung từng mảng. Mùi ẩm lạnh của mưa và những đêm mất ngủ vì gió rít như vẫn còn đọng lại trên đôi mắt của người dân nơi đây. Cả vùng quê hiền lành vốn bình yên lại phải trải qua thêm một lần thử thách nghiệt ngã của thiên nhiên.

Hải An
Hải An 12/12
Phép màu của sự tử tế: Cô gái trẻ ở Phú Thọ giữ được mạng sống nhờ 1 bình luận vu vơ trên mạng xã hội trong lúc tuyệt vọng

Chỉ một dòng bình luận vô thức trong lúc tuyệt vọng: “Ước gì Vingroup có thể hỗ trợ cho mình 1 chiếc máy thở nho nhỏ thôi, mình rất cần sự sống từ nó”, cô gái sinh năm 1994 đã có cơ hội được sống tiếp.

Ra mắt Ngôi nhà cựu lưu học sinh Việt Nam trường Đại học Sư phạm Nam Ninh (Trung Quốc)

Chiều 9/12, tại Hà Nội đã diễn ra buổi ra mắt Ngôi nhà cựu lưu học sinh Việt Nam trường Đại học Sư phạm Nam Ninh (Trung Quốc), nhằm kết nối cộng đồng cựu sinh viên, thúc đẩy hợp tác giáo dục giữa hai nước Việt – Trung.

Thanh Tú
Thanh Tú 09/12
Trúng số 18 tỷ, người đàn ông TP.HCM gửi 100 triệu mua gạo từ thiện tặng cho bà con khó khăn

Nhận 100 triệu đồng từ vị khách trúng số 18 tỷ, bà Thùy Dương góp thêm 38 triệu để mua 8 tấn gạo tặng cho bà con khó khăn.

Hải An
Hải An 08/12
Ấm lòng trước “núi gạo” của người dân Ninh Bình ủng hộ bà con vùng lũ miền Trung

Những ngày này, tại điểm tiếp nhận hàng hoá cứu trợ đồng bào vùng lũ miền Trung ở phường Nam Định (tỉnh Ninh Bình), người dân liên tục mang gạo cùng nhiều nhu yếu phẩm tới ủng hộ.

Xúc động khoảnh khắc chú rể đẩy xe lăn đưa cô dâu vào lễ đường

Khoảnh khắc chú rể đẩy xe lăn đưa cô dâu vào lễ đường, không chỉ cô dâu xúc động nghẹn ngào mà người thân, quan khách xung quanh cũng sut sùi lau nước mắt.

Thầy giáo vùng cao lội bùn, vượt sạt lở ôm chặt bó hoa để tặng đồng nghiệp nhân ngày 20/11

Con đường về trường sạt lở, trơn trượt, bùn ngập đến đầu gối nhưng thầy giáo vùng cao ở Đà Nẵng vẫn ôm chặt bó hoa để tặng các đồng nghiệp trong trường.

Hải An
Hải An 22/11
img
Đề xuất