"Mộ bất xuất ngũ phục, nhân cùng đoạn lục thân" - ẩn ý của cổ nhân là gì?

Liên quan đến "lục thân" và "ngũ phục", cổ nhân có câu: "Mộ bất xuất ngũ phục, nhân cùng đoạn lục thân".

Đỗ Thu Nga Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Mộ bất xuất ngũ phục

Người xưa cho rằng, trong ngũ phục mới tính là người nhà mình chân chính, ngoài ngũ phục cho dù là thân nhân cũng chỉ có thể xem như người ngoài, vậy ngũ phục này cụ thể tính như thế nào? Có người nói ngũ phục là ngũ hệ, cách nói này cũng không hẳn chính xác. Dựa theo quan niệm dòng tộc của xã hội phụ hệ truyền thống, ngũ phục bao gồm 9 thế hệ trong mối quan hệ phụ hệ, nghĩa là kể từ thế hệ của Cao tổ đến thế hệ Huyền tôn của Cao tổ, tất cả hậu duệ nam hệ đều nằm trong ngũ phục.

Giả sử lấy chính mình làm trung tâm, hướng lên trên là cha mẹ, tổ tiên, tổ tiên, còn có tổ tiên cao; bên dưới là thế hệ con cháu, cháu chắt, chắt tằng và cháu huyền cộng với thế hệ của mình tổng cộng là chín thế hệ. Triều đình trước đây, đại thần phạm trọng tội, bị tru cửu tộc, chính là đến người thân đời thứ 9 trong ngũ phục này.

Sau khi một người qua đời, hậu bối trong ngũ phục đều cần phải mặc quần áo hiếu, nhưng căn cứ vào quan hệ đời đời xa cách gần gũi, quần áo hiếu lại chia làm năm kiểu dáng khác nhau. Thế hệ trẻ mặc hiếu phục và tiến hàng tang lễ cho người lớn tuổi đã qua đời, đó được gọi là để tang; còn những người khác ngoài ngũ phục thì không cần tham dự tang lễ, và tiết Thanh Minh tảo mộ càng không liên quan gì đến họ, cho nên gọi “mộ bất xuất ngũ phục”, đây chính là nguồn gốc của ngũ phục.

mo-bat-xuat-ngu-phuc-nhan-cung-doan-luc-than-0

Nhân cùng đoạn lục thân

“Nhân cùng đoạn lục thân” có thể hiểu là người nghèo thì mất lục thân. “Nghèo thì mất người thân” là một hiện tượng có thật trong xã hội, có câu “chó không chê nhà nghèo”, nhưng nếu một người trở nên nghèo khó thì có thể ngay cả thân nhân của mình cũng ghét bỏ.

Trong quan niệm truyền thống, lục thân là sáu mối quan hệ thân thiết nhất với một người, nhưng trong các kinh điển khác nhau lại có những cách hiểu khác nhau về lục thân. Ví dụ, trong “Tả truyện”, lục thân là cha con, anh em, chị em, cháu, vợ, thông gia. Trong đó, vợ và thông gia có lẽ đề cập đến vợ và thê thiếp và họ hàng ruột thịt của họ. Trong Hán thư, lục thân được đề cập đến gồm cha mẹ, anh em và vợ con.

Sau đó, cách hiểu của người hiện đại về lục thân thường là cha mẹ, anh chị em, vợ chồng, con cái, cha mẹ vợ và anh chị em của vợ. Bởi vì, trong xã hội hiện đại, sáu loại liên hệ này thường là thân thiết nhất, quan hệ hòa hợp nhất. Trước kia đại gia đình ngũ phục cùng tụ họp đã phi thường hiếm thấy, đến ngày nay phạm vi lục thân cũng bởi vậy càng ngày càng nhỏ.

Tuy rằng người xưa nói: “Người nghèo mất lục thân” nhưng nguyên nhân căn bản có lẽ cũng không ở chữ “nghèo”, tựa như đạo lý “người đáng thương tất có chỗ đáng hận”. Người mà khiến lục thân đều xa lánh mình thì ắt hẳn là một tay vô lại không biết đạo lý, nên mới bị người thân bởi vì “hận sắt không thành thép” mà giận dữ. Cho nên, người ta nghèo không có gì đáng sợ, cái đáng sợ là không biết đạo lý.

Xem thêm: Cổ nhân dạy: "Dâu hiền còn quý hơn con gái, nhà có dâu thảo thì hưng thịnh ba đời"

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Ở xã hội xưa, lễ nghi là quy phạm điều chỉnh đạo đức và hành vi của con người. Bên cạnh đó nó cũng là biểu tượng xã hội văn minh, của truyền thống tốt đẹp.

'Người thiếu lễ sẽ ngang ngược, xã hội thiếu lễ sẽ rối ren' - vì sao cổ nhân nói vậy?
0 Bình luận

Sống ở đời, dù bạn có thiết lập được mối quan hệ tốt đến đâu thì cũng phải nhớ nguyên tắc này: "3 mặc kệ, 4 không nói, 5 không giúp".

Vì sao cổ nhân nói '3 mặc kệ, 4 không nói, 5 không giúp'?
0 Bình luận

Đồng tiền ảnh hưởng lớn đến quan hệ trong cuộc sống. Khi nghèo, bạn bị người đời xem thường, nói chẳng ai nghe, đe chẳng ai sợ, làm gì cũng bị soi mói.

Cổ nhân dạy: 'Đừng thăm họ hàng khi nghèo khó, chớ kết bạn khi giàu có'
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

CSGT Lâm Đồng kịp thời hỗ trợ sản phụ sinh con an toàn trên đường

Vào khoảng 4h50 ngày 1/7, trong lúc tuần tra giao thông, CSGT Lâm Đồng đã kịp thời phát hiện và hỗ trợ một sản phụ chuyển dạ sinh con ngay trên xe đặc chủng.

Hải An
Hải An 2 giờ trước
3 cuộc đời được hồi sinh nhờ nghĩa cử hiến tạng cao đẹp

Sau tai nạn giao thông, một người phụ nữ ở TP.HCM được xác định chết não, gia đình đã quyết định hiến tạng, đem lại sự sống cho 3 bệnh nhân đang nguy kịch.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
Bé gái bị co giật trên chuyến bay được bác sĩ cấp cứu kịp thời

Trên chuyến bay từ TP.HCM đến Hà Nội, một bé gái xuất hiện tình trạng co giật do hạ canxi máu - một rối loạn điện giải nguy hiểm, đã được các bác sĩ có mặt tái đó hỗ trợ cấp cứu thành công.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
Lớp học bơi miễn phí suốt gần một thập kỷ giữa lòng Cần Thơ

Cứ vào dịp hè các bạn học sinh có hoàn cảnh khó khăn tại Cần Thơ lại rủ nhau đến lớp học bơi miễn phí của cô Quý tại hồ bơi Nhiệt điện Trà Nóc.

Đăng Dương
Đăng Dương 3 ngày trước
Ấm lòng 900 suất ăn mời thí sinh, phụ huynh trong kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025

Hội phụ nữ xã Trung Giã, Xuân Giang, huyện Sóc Sơn, Hà Nội đã nấu gần 900 suất ăn miễn phí để mời thí sinh và phụ huynh trong ngày diễn ra kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025.

Hải An
Hải An 5 ngày trước
Chủ quán Bạc Liêu miễn phí bữa sáng và trưa cho các sĩ tử thi tốt nghiệp THPT

Trong những diễn ra kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025, anh Trương Nguyễn Minh Tuấn (50 tuổi, TP.Bạc Liêu) – chủ quán chay đã miễn phí bữa sáng, trưa kèm chè đậu đỏ để tiếp sức các thí sinh.

Hải An
Hải An 5 ngày trước
Trường học ở Hà Nội thuê xe khách đưa hơn 500 thí sinh đến điểm thi tốt nghiệp THPT 2025

Vì muốn đảm bảo an toàn cho hơn 500 sĩ tử tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025, một trường học ở Hà Nội đã thuê 12 xe khách 16 chỗ đưa đến điểm thi. Bên cạnh đó trường còn bố trí cho các bữa ăn sáng, ăn trưa cho các thí sinh tại điểm thi.

Hải An
Hải An 6 ngày trước
Bức tâm thư xúc động người cha viết gửi 2 ân nhân ngày con gái đậu trường chuyên

Sau khi đăng tải bức tâm thư với tiêu đề “Lời cảm ơn đến những người tốt lặng lẽ” lên mạng xã hội, bài viết của người cha vừa có con thi lớp 10 đã nhận về hàng ngàn lượt tương tác.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
Xuống Hà Nội khám bệnh, người phụ nữ bị lừa nhẵn túi bởi “người quen” may thay lại nhận được phép màu từ những người xa lạ

Bị lừa hết tiền trong túi khi xuống Hà Nội khám bệnh bởi một người phụ nữ tự xưng là “quen người nhà của chị”, may mắn thay chị H.T.Trang (41 tuổi, dân tộc Tày, quê Bắc Kạn) đã được bệnh viện và nhiều người giúp đỡ.

Hải An
Hải An 25/06
Mát lòng “bát cháo hành” tại góc phố nghĩa tình giữa mùa hè Hà Nội

Trong cái nắng chói chang của Hà Nội, tại một góc phố nhỏ tình người được lan tỏa từ nồi cháo thiện nguyện, từ những tấm lòng thảo thơm.

Hải An
Hải An 24/06
Những lời nhắn nhủ “đáng yêu” từ các cụ ông, cụ bà gửi đến giới trẻ: “Sống cho tốt, giúp đỡ mọi người”

Tấm bảng với những lời nhắn nhủ được các cụ ông, cụ bà nhắn gửi đến giới trẻ không chỉ đáng yêu mà còn vô cùng cảm động. Những lời nhắn ngủ ấy tuy đơn giản nhưng hàm chứa rất nhiều sự yêu thương và trao gửi.

Hải An
Hải An 24/06
Chàng trai Gia Lai vượt 500km về ở rể, cưới cô gái khiếm khuyết sau 3 lần gặp gỡ

Ngay từ những ngày đầu nhắn tin trò chuyện, chàng trai ở Gia Lai và cô gái ở Đồng Nai đã có sự đồng cảm, thấu hiểu kỳ lạ. Họ chia sẻ mọi thứ với nhau, về hoàn cảnh gia đình và cả những khiếm khuyết trên cơ thể.

Hải An
Hải An 23/06
Câu chuyện cảm động sau bức ảnh kỷ yếu chụp cả gia đình ở Hòa Bình

“Bố mẹ không hoàn hảo nhưng nuôi con lớn lên với dáng vẻ rất hạnh phúc”, dòng chú thích được đăng kèm bức ảnh kỷ yếu khiến nhiều người xúc động.

Thanh Tú
Thanh Tú 22/06
Xúc động khoảnh khắc người dân hợp sức phá cửa cứu 13 nạn nhân trong ô tô bị rơi xuống mương

Thấy ô tô chở 13 người rơi xuống mương nước, người dân ở huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên đã nhanh chóng hợp sức phá cửa, cứu các nạn nhân đưa lên bờ an toàn.

Thanh Tú
Thanh Tú 20/06
CSGT giúp đỡ bé trai 6 tuổi đi lạc ở bến xe Mỹ Đình đoàn tụ với gia đình

Trong quá trình làm nhiệm vụ, tổ công tác Đội CSGT đường bộ số 6 (Công an Hà Nội) đã kịp thời hỗ trợ một bé trai 6 tuổi bị đi lạc trở về an toàn với bố mẹ.

Hải An
Hải An 19/06
Tài xế vượt đèn đỏ nhưng không phải nộp phạt vì chở người đi cấp cứu

Mới đây, Phòng CSGT Công an tỉnh Lâm Đồng đã quyết định thực hiện các thủ tục miễn trừ cho tài xế vượt đèn đỏ 2 lần để cấp cứu người bị tai nạn giao thông.

PC Right 1 GIF
Đề xuất