"Mộ bất xuất ngũ phục, nhân cùng đoạn lục thân" - ẩn ý của cổ nhân là gì?

Liên quan đến "lục thân" và "ngũ phục", cổ nhân có câu: "Mộ bất xuất ngũ phục, nhân cùng đoạn lục thân".

Đỗ Thu Nga Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Mộ bất xuất ngũ phục

Người xưa cho rằng, trong ngũ phục mới tính là người nhà mình chân chính, ngoài ngũ phục cho dù là thân nhân cũng chỉ có thể xem như người ngoài, vậy ngũ phục này cụ thể tính như thế nào? Có người nói ngũ phục là ngũ hệ, cách nói này cũng không hẳn chính xác. Dựa theo quan niệm dòng tộc của xã hội phụ hệ truyền thống, ngũ phục bao gồm 9 thế hệ trong mối quan hệ phụ hệ, nghĩa là kể từ thế hệ của Cao tổ đến thế hệ Huyền tôn của Cao tổ, tất cả hậu duệ nam hệ đều nằm trong ngũ phục.

Giả sử lấy chính mình làm trung tâm, hướng lên trên là cha mẹ, tổ tiên, tổ tiên, còn có tổ tiên cao; bên dưới là thế hệ con cháu, cháu chắt, chắt tằng và cháu huyền cộng với thế hệ của mình tổng cộng là chín thế hệ. Triều đình trước đây, đại thần phạm trọng tội, bị tru cửu tộc, chính là đến người thân đời thứ 9 trong ngũ phục này.

Sau khi một người qua đời, hậu bối trong ngũ phục đều cần phải mặc quần áo hiếu, nhưng căn cứ vào quan hệ đời đời xa cách gần gũi, quần áo hiếu lại chia làm năm kiểu dáng khác nhau. Thế hệ trẻ mặc hiếu phục và tiến hàng tang lễ cho người lớn tuổi đã qua đời, đó được gọi là để tang; còn những người khác ngoài ngũ phục thì không cần tham dự tang lễ, và tiết Thanh Minh tảo mộ càng không liên quan gì đến họ, cho nên gọi “mộ bất xuất ngũ phục”, đây chính là nguồn gốc của ngũ phục.

mo-bat-xuat-ngu-phuc-nhan-cung-doan-luc-than-0

Nhân cùng đoạn lục thân

“Nhân cùng đoạn lục thân” có thể hiểu là người nghèo thì mất lục thân. “Nghèo thì mất người thân” là một hiện tượng có thật trong xã hội, có câu “chó không chê nhà nghèo”, nhưng nếu một người trở nên nghèo khó thì có thể ngay cả thân nhân của mình cũng ghét bỏ.

Trong quan niệm truyền thống, lục thân là sáu mối quan hệ thân thiết nhất với một người, nhưng trong các kinh điển khác nhau lại có những cách hiểu khác nhau về lục thân. Ví dụ, trong “Tả truyện”, lục thân là cha con, anh em, chị em, cháu, vợ, thông gia. Trong đó, vợ và thông gia có lẽ đề cập đến vợ và thê thiếp và họ hàng ruột thịt của họ. Trong Hán thư, lục thân được đề cập đến gồm cha mẹ, anh em và vợ con.

Sau đó, cách hiểu của người hiện đại về lục thân thường là cha mẹ, anh chị em, vợ chồng, con cái, cha mẹ vợ và anh chị em của vợ. Bởi vì, trong xã hội hiện đại, sáu loại liên hệ này thường là thân thiết nhất, quan hệ hòa hợp nhất. Trước kia đại gia đình ngũ phục cùng tụ họp đã phi thường hiếm thấy, đến ngày nay phạm vi lục thân cũng bởi vậy càng ngày càng nhỏ.

Tuy rằng người xưa nói: “Người nghèo mất lục thân” nhưng nguyên nhân căn bản có lẽ cũng không ở chữ “nghèo”, tựa như đạo lý “người đáng thương tất có chỗ đáng hận”. Người mà khiến lục thân đều xa lánh mình thì ắt hẳn là một tay vô lại không biết đạo lý, nên mới bị người thân bởi vì “hận sắt không thành thép” mà giận dữ. Cho nên, người ta nghèo không có gì đáng sợ, cái đáng sợ là không biết đạo lý.

Xem thêm: Cổ nhân dạy: "Dâu hiền còn quý hơn con gái, nhà có dâu thảo thì hưng thịnh ba đời"

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Ở xã hội xưa, lễ nghi là quy phạm điều chỉnh đạo đức và hành vi của con người. Bên cạnh đó nó cũng là biểu tượng xã hội văn minh, của truyền thống tốt đẹp.

'Người thiếu lễ sẽ ngang ngược, xã hội thiếu lễ sẽ rối ren' - vì sao cổ nhân nói vậy?
0 Bình luận

Sống ở đời, dù bạn có thiết lập được mối quan hệ tốt đến đâu thì cũng phải nhớ nguyên tắc này: "3 mặc kệ, 4 không nói, 5 không giúp".

Vì sao cổ nhân nói '3 mặc kệ, 4 không nói, 5 không giúp'?
0 Bình luận

Đồng tiền ảnh hưởng lớn đến quan hệ trong cuộc sống. Khi nghèo, bạn bị người đời xem thường, nói chẳng ai nghe, đe chẳng ai sợ, làm gì cũng bị soi mói.

Cổ nhân dạy: 'Đừng thăm họ hàng khi nghèo khó, chớ kết bạn khi giàu có'
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Huế trở thành đô thị đầu tiên tại Việt Nam thí điểm hệ thống cọc chai nhựa

Huế trở thành đô thị đầu tiên tại Việt Nam thí điểm hệ thống cọc tiền chai nhựa, theo đó người mua trả thêm 1.000 đồng và được nhận lại khi hoàn vỏ.

Đăng Dương
Đăng Dương 17 giờ trước
Tin vui: Toàn dân được miễn viện phí cơ bản từ năm 2030

Bộ Chính trị đặt mục tiêu từ 2026 toàn dân được khám sức khỏe định kỳ miễn phí, đến 2030 miễn viện phí cơ bản theo quyền lợi bảo hiểm y tế.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
Danh sách 14 nhóm học sinh, sinh viên được miễn học phí

Từ ngày 3/9, học sinh phổ thông, học viên giáo dục thường xuyên cấp trung học cơ sở, trung học phổ thông trong trường công lập sẽ được miễn học phí.

Hải An
Hải An 06/09
Lễ khai giảng đặc biệt của những “chiến binh nhí” tại Bệnh viện Ung bướu

Buổi khai giảng đặc biệt tại Bệnh viện Ung bướu TP.HCM đã gây xúc động mạnh cho những người dõi theo các bé. Học sinh trong lớp học là những bệnh nhi đang điều trị tại Bệnh viện Ung bướu. Có nhiều em vừa truyền dịch vừa học.

Hải An
Hải An 05/09
Góp áo cờ đỏ sao vàng gửi tặng trẻ em vùng cao sau Quốc khánh

Chỉ sau vài giờ đăng bài trên mạng xã hội, Hoàng Dũng đã nhận về gần 300 chiếc áo in hình cờ đỏ sao vàng để gửi tặng các bạn nhỏ vùng cao.

Hải An
Hải An 04/09
Cán bộ xã vượt vùng sạt lở trao quà Quốc khánh cho người dân vui Tết Độc lập

Hơn 2.500 người dân xã biên giới Yên Nhân (Thanh Hóa) đang bị cô lập, sơ tán do lũ quét, các cán bộ xã đã nỗ lực vượt sạt lở để phát quà 2/9 đúng hẹn cho bà con vui Tết Độc lập.

Thanh Tú
Thanh Tú 03/09
Lan toả điều tử tế: Ở lại nhặt rác sau buổi tổng duyệt diễu binh

Sáng 30/8, sau buổi tổng duyệt diễu binh, mẹ con chị Thu Hoài cùng nhiều tình nguyện viên ở lại thu gom rác trên phố Kim Mã, Giảng Võ, góp phần giữ gìn môi trường xanh sạch trong ngày lễ lớn.

Ấm lòng khoảnh khắc bà con cùng nhau nấu cháo, tiếp tế cho người dân ở chung cư ngập nước, mất điện

Thấy cư dân toàn Ecohome 1, phường Đông Ngạc (Hà Nội) bị cô lập do ngập nước, mất điện, người dân ở những tòa nhà xung quanh đã tổ chức nấu cháo, tiếp nước, sẻ chia khó khăn với những người hàng xóm.

Hải An
Hải An 28/08
Danh sách 40 điểm phát bánh, nước miễn phí cho người dân xem diễu binh, diễu hành

Người dân theo dõi các buổi hợp luyện và lễ diễu binh, diễu hành 2/9 sẽ được cấp phát bánh, nước và nhu yếu phẩm miễn phí tại 40 điểm dọc các tuyến trung tâm.

Hải An
Hải An 27/08
Công an Hà Tĩnh xuyên đêm giúp dân ứng phó bão số 5, sẵn sàng khắc phục sau bão

Trong khi bão số 5 đổ bộ trực tiếp vào tỉnh Hà Tĩnh với mưa lớn, gió giật dữ dội, lực lượng Công an các địa phương đã không quản hiểm nguy, kịp thời có mặt tại những điểm nóng, cứu giúp người dân trong hoạn nạn.

Thanh Tú
Thanh Tú 26/08
Hà Tĩnh: Nhiều khách sạn mở cửa miễn phí chung tay giúp bà con tránh bão

Để hỗ trợ người dân tránh trú an toàn, nhiều khách sạn, nhà nghỉ, cơ sở lưu trú ở các phường, xã trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh đã mở cửa miễn phí để đón người dân sơ tán. 

Thanh Tú
Thanh Tú 25/08
Ấm lòng Hà Nội: Sẵn sàng cho người lạ ngủ nhờ, mượn “view triệu đô” xem diễu binh 2/9

Hòa cùng bầu không khí hân hoan của ngày hội lớn, nhiều người dân Thủ đô sẵn sàng mở cửa nhà, cho người lạ “mượn view”, ngủ nhờ để được theo dõi lễ diễu binh, diễu hành 2/9.

Hải An
Hải An 22/08
Anh tài xế nhanh trí chặt cây đổ do mưa dông, giải tỏa ùn tắc trên phố Hà Nội

Lúc đi lấy hàng tại phố Lê Trọng Tấn (Hà Nội), nam tài xế bắt gặp một cành cây đổ giữa đường do mưa dông, gây ra ùn tắt nghiêm trọng nên đã nhanh trí mượn dao, một mình chặt cành giải phóng tuyến đường.

Chân dung 2 người Việt nhanh trí dùng săm xe đạp làm phao cứu sống 2 trẻ nhỏ chới với giữa biển ở Nhật

Thấy 2 em nhỏ chới với giữa biển, Mạnh Tuấn và Quốc Đạt (người Việt Nam ở Nhật Bản) đã nhanh trí dùng săm xe đạp làm phao, bơi ra ứng cứu, đưa các em an toàn vào bờ.

Hải An
Hải An 14/08
Phó trưởng công an xã ở Nghệ An quyên tiền xây tặng 2 căn nhà kiên cố giúp gia đình nghèo có chỗ ở ấm cúng

Về nhận nhiệm vụ ở nơi khó khăn, thấy 2 hộ dân phải ở trong căn nhà tạm bợ, phó trưởng công an xã đã đi vận động, quyên tiền xây tặng 2 ngôi nhà kiên cố cho bà con có chỗ ở mới ấm cúng hơn.

Hải An
Hải An 13/08
Đường sạt lở, người dân trong làng dùng võng gánh cụ bà băng rừng đi cấp cứu

Lũ lớn khiến đường đi sạt lở, thấy cụ bà có dấu hiệu kiệt sức, người dân trong làng đã dùng võng gánh, vượt đường rừng để đến Trạm Y tế dã chiến ở trung tâm xã Mỹ Lý để cấp cứu và điều trị.

Hải An
Hải An 12/08
PC Right 1 GIF
Đề xuất