Mách 2k5 cách đặt nhận định văn học vào phân tích tác phẩm Vợ nhặt

PHẦN MỞ BÀI

Ngay từ phần mở bài, chúng ta có thể đặt nhận định văn học như một cách dẫn dắt để đi vào phân tích tác phẩm. Đối với truyện ngắn "Vợ nhặt", một số vấn đề lý luận có thể sử dụng nhận định như: Mối quan hệ giữa văn học và hiện thực, nhà văn, hình tượng nghệ thuật... hoặc các nhận định liên quan trực tiếp đến tác phẩm.

Ví dụ: Cái đói, miếng ăn là vấn đề nhức nhối của dân tộc ta những năm trước Cách mạng tháng Tám 1945, và khi viết về hiện thực ấy có rất nhiều ngòi bút tiêu biểu như Thạch Lam, Ngô Tất Tố, Nguyễn Công Hoan và trong đó không thể không nhắc đến nhà văn Kim Lân. Có lần, ông từng tâm sự "Khi viết về nạn đói ta thường viết về sự khốn cùng và bi thảm. Khi viết về con người năm đói, người ta hay nghĩ đến những con người chỉ nghĩ đến cái chết. Tôi muốn viết một truyện ngắn với ý khác. Trong hoàn cảnh khốn cùng, dù cận kề bên cái chết nhưng những con người ấy không nghĩ đến cái chết mà vẫn hướng tới sự sống, vẫn hi vọng, tin tưởng ở tương lai. Họ vẫn muốn sống, sống cho ra con người". Và qua truyện ngắn "Vợ nhặt", đặc biệt là nhân vật vợ nhặt, tác giả đã khắc họa một cách sâu sắc, ấn tượng về niềm tin, sự sống cùng khát khao hạnh phúc, sống cho ra "người" của con người.

PHẦN DẪN DẮT, CHUYỂN Ý GIỮA CÁC ĐOẠN

Ngay phần mở bài, chúng ta có thể đặt nhận định văn học như một cách dẫn dắt để đi vào phân tích tác phẩm. Đối với truyện ngắn "Vợ nhặt", một số vấn đề lý luận có thể sử dụng như: Mối quan hệ giữa văn học và hiện thực, nhà văn, hình tượng nghệ thuật... hoặc các nhận định liên quan trực tiếp đến tác phẩm.

Ví dụ: Nếu như trong buổi chiều tối hôm trước, bà cụ Tứ mang nhiều tâm trạng, cảm xúc từ ngạc nhiên, bất ngờ đến sự buồn tủi cùng nỗi lo lắng, xót thương các con thì đến buổi sáng hôm sau trong tâm trạng nhân vật đã mang màu chủ đạo của sự phấn chấn, lạc quan cùng niềm tin vào cuộc sống. Bởi vì "Nội tâm nhân vật thường có nét riêng cho thấy những bí ẩn của tâm hồn, phẩm chất, lý tưởng của nhân vật. Đặc biệt là những thay đổi trong ý thức, thái độ sống và tâm lý của nhân vật qua các giai đoạn".

PHÂN TÍCH CÁC CHI TIẾT, HÌNH ẢNH

Không chỉ ở những đoạn dẫn dắt, chuyển ý mới có thể đặt nhận định mà ngay cả khi phân tích tác phẩm, nhân vật thông qua chi tiết, hình ảnh thì chúng ta hoàn toàn có thể đan xen nhận định văn học như một cách thay thế cho diễn đạt của mình.

Ví dụ: Trong lần thứ hai gặp Tràng và theo Tràng về làm vợ, Thị đã có sự thay đổi ngoạn mục trong suy nghĩ, hành động. Ở người vợ nhặt ấy không chỉ có khát vọng sống mãnh liệt cùng lòng tự trọng sâu sắc của một người mà ở Thị còn hiện lên hình ảnh một cô gái đầy tinh tế, nhạy cảm và sâu sắc. Đúng như Thạch Lam quan niệm "Cái đẹp man mác khắp vũ trụ, len lỏi khắp hang cùng ngõ hẻm, tiềm tàng ở mọi vật tầm thường. Công việc của nhà văn là phát hiện cái đẹp chỉnh ở chẽ mà không ai ngờ tới, tìm cái đẹp kín đáo và che lấp sự vật, cho người khác một bài học trông nhìn và thưởng thức". Nhà văn KIm Lân đã khám phá vẻ đẹp khuất lấp của nhân vật vợ nhặt trước hết thông qua chi tiết khi Thị về đến nhà Tràng, nhìn quang cảnh ngôi nhà nghèo nàn, rúm ró, bừa bộn và cô "ném một tiếng thở dài"...

PHẦN KHẲNG ĐỊNH, ĐÁNH GIÁ, KẾT BÀI

Đặt nhận định vào phần khẳng định, đánh giá hay kết bài là một cách để kết thúc bài văn phân tích tác phẩm cảm xúc hơn, lắng đọng và ấn tượng hơn.

Ví dụ: Nếu tương lai của một nhà văn chân chính được đánh giá thông qua những sáng tác mà anh ta để lại thì chúng ta hoàn toàn có thể tự hào về những "đứa con tinh thần" được thai nghén bởi nhà văn Kim Lân. Người nghệ sĩ ấy đã thực hiện đúng thiên chức của một người "nâng giấc cho những kẻ cùng đường, tuyệt lộ, bị cái ác và số phận đen đủi dồn đến chân tường... để bênh vực cho những người không còn có ai để bênh vực" (Nguyễn Minh Châu). Và tác phẩm "Vợ nhặt" sẽ còn tồn tại với thời gian bởi những giá trị nhân sinh, đạo đức và bài học về lẽ sống, cách đối nhân xử thế của con người vẫn còn khắc sâu trong tâm trí mỗi độc giả.

Xem thêm: Phỏng vấn nhà văn Kim Lân về tác phẩm "Vợ nhặt": Dân chuyên văn nên đọc kỹ để cóp nhặt tư liệu