Chuyện về hơn 100 lá thư yêu thương gửi tướng Giáp từ người vợ đầu - liệt sĩ Nguyễn Thị Quang Thái

Hơn 100 lá thư gửi tướng Giáp, liệt sĩ Thái kể những chuyện diễn ra xung quanh mình, nói về tình cảm đôi lứa. Lá thư nào cũng mang âm hưởng buồn, chứa chan đầy sự nhớ nhung, quan tâm...

Đỗ Thu Nga
08:00 17/08/2021 Đỗ Thu Nga
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Mối tình đầu thuở 20 của tướng Giáp

Mối tình đầu thuở 20 trong sáng, lý tưởng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp là với liệt sĩ Nguyễn Thị Quang Thái. Còn tình yêu sau - sâu sắc, bình dị nối dài theo năm tháng đến cuối đời là với vị phó giáo sư Đặng Bích Hà - con gái cụ Đặng Thai Mai. Hai người phụ nữ ấy đã gắn bó, song hành với cuộc đời vì dân, vì nước của tướng Giáp.

Mối tình đầu là liệt sĩ Nguyễn Thị Quang Thái, em liệt sĩ Nguyễn Thị Minh Khai. Ông bà gặp nhau lần đầu năm 1929 trên chuyến tàu Vinh - Huế. Trước đó, tướng Giáp từng nghe các đồng chí cùng chi bộ nhắc đến tên Quang Thái - cô em trẻ trung nhưng hoạt động hăng hái của đồng chí Minh Khai. 

Hai người kết hôn khi bà Quang Thái mới 20 tuổi, nhưng mãi gần chục năm sau họ mới sinh con vì muốn "giữ" để được thoát ly hoạt động cùng nhau. 

chuyen-ve-hon-100-la-thu-gui-tuong-giap-cua-nguoi-vo-dau-8
Liệt sĩ Nguyễn Thị Quang Thái

Vào cuối năm 1939, thực dân Pháp khủng bố mạnh. Lúc này, chiến sĩ cách mạng Võ Nguyên Giáp phải rút vào hoạt động bí mật. Sau đó ông được cử sang Trung Quốc hoạt động. 

Trước sự phân vân, lo lắng vì hai vợ chồng không thể ở bên nhau khi con gái Hồng Anh còn quá nhỏ, bà Quang Thái động viên chồng: “Đây là một thời cơ lớn, trên đã muốn anh thoát ly thì anh nên quyết tâm. Mẹ con em tự lo được mà. Chờ con lớn thêm chút nữa em gửi con cho ông bà nuôi, em sẽ đi sau”. Cả hai vợ chồng bà Quang Thái không ngờ đó là cuộc chia ly vĩnh viễn giữa hai người.

Đến năm 1942, bà Quang Thái bị bắt và kết án 16 năm tù. Trong thời gian bị giam giữ, bà thường xuyên bị tra tấn nhưng vẫn trung kiên không tiết lộ thông tin của tổ chức. Đến năm 1944, bà Quang Thái mất do kiệt sức khi chăm sóc bệnh nhân trong nhà lao Hỏa Lò và bị nhiễm phong hàn.

Do phải hoạt động bí mật nên mọi thông tin bà Quang Thái bị bắt, Đại tướng Võ Nguyên Giáp không hề hay biết. Chỉ đến khi trở về nước và tham dự hội nghị Hội nghị quân sự cách mạng Bắc kỳ họp tại Hiệp Hòa (Bắc Giang) vào tháng 4/1945, Đại tướng Võ Nguyên Giáp mới nhận được tin dữ.

Khi nghe tin người vợ yêu thương đã hy sinh, người Đội trưởng Đội Tuyên truyền Giải phóng quân Võ Nguyên Giáp bàng hoàng đi sang buồng bên, bỏ dở cuộc họp… 

Những cánh thư yêu thương gửi chồng của liệt sĩ Quang Thái

Gần 10 năm tình nghĩa vợ chồng nhưng tướng Giáp và bà Quang Thái luôn sống xã cách. Để vơi đi nỗi buồn, nỗi nhớ nhau, bà Quang Thái thường xuyên viết thư gửi cho Đại tướng. Đó là những lá thư gửi người yêu, gửi chồng được bà Quang Thái viết từ năm 1933 đến năm 1936. 

Đây là giai đoạn hai người bắt đầu yêu rồi kết hôn. Căn cứ vào ngày tháng và những nội dung trong thư cho thấy, hầu như ngày nào hai người cũng có liên lạc. Khi ấy, bà Quang Thái ở Vinh (Nghệ An) còn ông Võ Nguyên Giáp ở Hà Nội.

Gần như toàn bộ số thư được bà Quang Thái xưng hô bằng cách gọi là "Giáp" với "Thái", chỉ một số ít thư bà gọi "người yêu", sau này là chồng thì chuyển sang gọi bằng "anh". Trong thư bà kể những câu chuyện diễn ra xung quanh mình và nói về tình cảm đôi lứa với tư duy khá hiện đại.

Có bức thư bà viết: "Giáp đi phen này, Thái ở nhà nỗi nhớ nhung khó lòng khuây khỏa lắm…”. Hay một thư khác, bà viết: “Nhờ 6 ngày nay mà Thái hiểu Giáp hơn và có ái tình mật thiết hơn xưa. Bây giờ mới đúng là ái tình chứ không phải ái tình 6 tháng trước kia…”.

chuyen-ve-hon-100-la-thu-gui-tuong-giap-cua-nguoi-vo-dau-6
Liệt sĩ Quang Thái và con gái

Có bức thư khi hai người đã kết hôn, bà kể đến cô con gái đầu lòng bằng câu chữ vừa yêu thương vừa có ý hờn trách: “... Con Anh đã ngủ từ lúc 8h. Nó vừa giở mình nằm nghiêng như người lớn… Giáp có biết lúc ở ga về Thái nghĩ gì không?... Nhớ những lần Thái tiễn Giáp ở Vinh ra Hà Nội, vừa đi như đi 'trong mộng'. Thái không biết ai đi chung quanh mình nữa. Về ẵm con, tắm cho con rồi Thái bế nó đi rong trong nhà mãi. Nhà vắng, trời chiều, mẹ bế con rươm rướm nước mắt”.

Bức thư nào của bà Quang Thái cũng thể nỗi nhớ nhung, quan tâm của người vợ trẻ đến chồng ở phương xa. Vì thế, đa phần những bức thư ấy mang âm hưởng buồn mà ai đọc qua cũng có thể dễ dàng nhận ra.

Trong một bức thư khác gửi tướng Giáp, bà Quang Thái viết: "Tối hôm qua viết dài đọc lại thấy không vui Thái lại xé bỏ. Giáp sẽ trách Thái… làm gì cũng không nhất định. Hôm nay không viết dài nữa… Ruột Thái đang rối lên đây. Óc loạn lên đây… Cơn buồn kéo đến!... Sao không bao giờ tôi viết được một bức thư vui? Buồn cười!”.

Tuy nhớ nhung, buồn thương nhưng người vợ trẻ luôn một lòng hướng về chồng. Trong một lá thư hiếm hoi bà gọi chồng bằng "anh": “Anh đã khỏe hơn chưa? Anh có mang theo gương không đấy? Hãy thử soi xem nước da có tốt hơn không?”. Một bức thư bà viết thể hiện rõ tấm lòng son sắt với chồng: “Tương lai với chúng mình khổ ư? Chúng ta có như ai mà mê giàu sang? Tinh thần, lý tưởng thì quyết bền vững, không như những thứ ái tình xốc nổi, yêu vì danh, lợi, tài, sắc”.

Hơn 100 bức thư của liệt sĩ Nguyễn Thị Quang Thai gửi chồng đã được Đại tá Nguyễn Huy Văn (Ban liên lạc Việt Nam Giải phóng quân) lưu giữ cẩn thận. Đại tá Văn tuy không phải là cán bộ trong Văn phòng Đại tướng nhưng ông khá thân cận với tướng Giáp. Những năm Đại tướng còn khỏe mạnh, ông thường qua Văn phòng Đại tướng giúp việc sắp xếp tài liệu và đồ đạc.

chuyen-ve-hon-100-la-thu-gui-tuong-giap-cua-nguoi-vo-dau-5

Nói về những cánh thư này, Đại tá Văn nhận xét: "Tôi thấy thư có lời văn rất hiện đại. Bức nào cũng chan chứa tình yêu đôi lứa. Thế nhưng, tôi đọc kỹ thì hiểu rằng không chỉ có tình yêu đôi lứa trong đó mà hai người còn trao đổi cả công việc. Tôi đã lưu giữ chúng rất cẩn thận trong nhiều năm qua”.

"Họ đã sống trong xa cách. Sau này, Đại tướng đi Trung Quốc, bà Quang Thái hoạt động cách mạng phải gửi cô Hồng Anh về quê. Họ chia tay nhau bên đường Cổ Ngư và xa nhau mãi mãi, vì sau đó bà Thái bị thực dân Pháp bắt giam ở Hỏa Lò rồi hy sinh trong tù. Bà Thái mất, Đại tướng sốc lắm! Khi về nước ông cũng rất vất vả trong việc đi tìm nơi chôn cất của bà, vì thời đó người chết trong tù (có thông tin cho rằng bà mất tại nhà thương) như thế chẳng biết phần mộ ở chỗ nào. Mãi sau Đại tướng mới tìm thấy và đưa hài cốt của bà về nghĩa trang”, Đại tá Văn xúc động khi nói về mối tình với vợ đầu của tướng Giáp.

Cũng theo Đại tá Văn, Đại tướng vốn rất quý những bức thư ấy và ông thường nói chuyện về người vợ đầu trong trăn trở. Đại tướng thi thoảng lại thở dài nói: “Anh thương chị Thái lắm!”. Câu nói ấy, tình cảm ấy với người vợ đầu được Đại tướng nhắc lại nhiều lần trong những năm sau này.

Xem thêm: Đại tướng Võ Nguyên Giáp bật khóc trong lần đầu xa mẹ

Sống Đẹp
songdep.com.vn

5 chủ đề bạn cần biết mỗi tuần

Mỗi thứ Tư, bạn sẽ nhận được email tổng hợp những chủ đề nổi bật tuần qua một cách súc tích, dễ hiểu, và hoàn toàn miễn phí!

Bài Mới

Bình luận