Sự nghiệp đền nợ nước, báo thù nhà vĩ đại của Nguyễn Trãi - vị quân sư lỗi lạc nhất sử Việt

Ngược dòng thời gian quay về lịch sử, nước Việt chúng ta cũng sở hữu những nhân tài hiếm có khó tìm. Đó là Nguyễn Trãi - vị quân sư lỗi lạc nhất lịch sử Việt Nam.

Đỗ Thu Nga Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Nguyễn Trãi (1380-1442), hiệu là Ức Trai, quê ở huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương sau đó chuyển đến làng Nhị Khê, huyện Thượng Phúc, tỉnh Hà Đông (cũ). 

Ông là con thứ trong gia đình tri thức. Cha là Nguyễn Phi Khanh, mẹ là Trần Thị Thái (con gái Trần Nguyên Đán - quý tộc đời Trần). Mẹ ông không may mất sớm nên phải sống nương nhờ ông ngoại. Đến năm 1390, Trần Nguyên Đán qua đời, Nguyễn Phu Khanh phải vất vả 1 mình nuôi các con ăn học.

Nguyễn Trãi là nhân tài hiếm có khó tìm trong sử Việt. Ông từng được UNESCO vinh danh là "Danh nhân văn hóa thế giới" và là 1 trong 14 vị anh hùng tiêu biểu của dân tộc Việt Nam. 

Cuộc đời quân sư của ông phải kể đến những sự kiện sau:

Duyên nợ với non sông

Ông vốn là người ham học, lại được cha là Nguyễn Phi Khanh ra sức kèm cặp theo khuôn khổ Nho giáo Khổng Mạnh nên nhanh chóng tiếp thu được nhiều kiến thức uyên thâm. Năm 1400, nhà Hồ mở khoa thi Nho học, Nguyễn Trãi tham gia và đỗ Thái học sinh rồi sau làm quan cùng cha dưới triều nhà Hồ.

Năm 1407, triều Minh cho quân sang xâm lăng, nhà Hồ kháng chiến thất bại, Hồ Quý Ly cùng nhiều chư thần bị áp giải sang Trung Quốc, trong đó có Nguyễn Phi Khanh. Nguyễn Trãi đi theo khóc đến tận cửa Nam Quang vẫn không chịu về. Khi ấy, cha nói với ông: "Con phải trở về tìm cách cứu cha, rửa thù cho nước nhà chứ đi theo khóc lóc làm gì“.

Chuyen-den-no-nuoc-bao-thu-nha-cua-Nguyen-Trai-0
Nguyễn Trãi từ biệt cha

Nghe cha dặn vậy, Nguyễn Trãi trở về nuôi chí báo thù cho nước nhà đang bị nhà Minh đô hộ. Cuộc đời kẻ nghĩa sĩ trong 1 thập niên sau đó được nói đến với những áng văn về sự phiêu bạt lênh đênh nơi chân trời góc bể.

Phan Huy Chú trong Lịch triều hiến chương loạn chí đã chép về Nguyễn Trãi như sau: Sau khi ra hàng nhà Minh, vua Minh là Trương Phụ muốn trọng người tài nên dụ dỗ0 ông nhưng Nguyễn Trãi không đồng ý, suýt bị chém đồng. Tuy nhiên, ông vẫn may mắn thoát chết vì được Thượng thư Hoàng Phú mến tài.

Nhưng sau đó, ông bị giam lỏng ở Đông Quan. Lòng hận thù nhà Minh thâm độc, muốn tìm vị chân chúa để thờ nhưng chia biết tìm đâu, ông bèn đi trốn. Trong đêm trú ngụ ở quán Trấn Vũ, được Thần báo mộng cho tên họ Lê Thái Tổ, ông lòng vui mừng bèn vào yết kiến Bình Định Vương ở Lỗi Giang xin được góp sức tham gia khởi nghĩa Lam Sơn. Kể từ ấy duyên nợ dân tộc của ông khởi sắc vẹn toàn sau một thập kỷ mong mỏi cháy lòng.

Vị quân sư góp công lớn làm nên chiến thắng của nghĩa quân Lam Sơn

Ra mắt Lê Lợi, Nguyễn Trãi còn trao cho vị thủ lĩnh nghĩa quân bản "Bình Ngô sách". Trong đó Nguyễn Trãi vạch ra ba kế sách đánh quân minh mà chủ yếu là "tâm công", tức là đánh vào lòng người để dễ đến chiến thắng.  Sau khi xem “Bình Ngô sách” , Nguyễn Trãi được Lê Lợi phong cho chức Tuyên phong đại phu – Thừa chỉ Hàn Lâm viện, ngày đêm dự bàn việc quân, trù hoạch mưu lược, viết thư thảo hịch.

Năm 1423, Lê Vận và Lê  Trăn được Bình Định Vương cử sang làm sứ giả, mang lễ vật là 5 đôi ngà voi cùng thư của Nguyễn Trãi đi cầu hòa. Lời lẽ trong thư mềm dẻo, khôn khéo, tổng binh nhà Minh là  Trần Trí chấp thuận ngay. Từ đây, mọi thư từ giao thiệp giữa quân Lam Sơn và quân Minh cũng như văn thư hiểu dụ các thành trì đều do một tay Nguyễn Trãi soạn thảo.

Chuyen-den-no-nuoc-bao-thu-nha-cua-Nguyen-Trai-8
Nguyễn Trãi tìm được con đường đền nợ nước, báo thù nhà

Tranh thủ thời gian hòa hoãn này, Lê Lợi dẫn quân về Lam Sơn, nhanh chóng củng cố lực lượng. 1424, nhà Minh biết rằng không thể chiêu dụ Lam Sơn đầu hàng, bèn bắt giữ sứ giả Lê Trăn, tuyệt giao với Lê Lợi, làm cho cuộc khởi nghĩa bước vào một giai đoạn mới. Sau đó nghĩa quân liên tiếp giành thắng lợi tại Tân Bình, Thuận Hóa, Nghệ An, quân Minh chỉ còn cố thủ chờ cứu viện.

Lúc này, Nguyễn Trãi lại viết thư gửi vào Đông Quan chiêu dụ Vương Thông, gửi đi Nghệ An chiêu dụ Thái Phúc cũng như dụ hàng tướng lĩnh nhà Minh ở Tân Bình, Thuận Hóa và một số thành trì khác. 

Với lời lẽ uyên bác, hợp tình hợp lý đã thành công dụ tướng Việt quay đầu lại với chính gia. Nghĩa quân Lam sơn đại thắng, lấy lại thành Đông Quan, diệt hết quân Minh, Đại Việt nước nhà đầy khí thế, nhà Lê được thành lập từ đó.

Để bố cáo với cả nước về chiến thắng quân Minh, vua Lê giao cho Nguyễn Trãi viết lên Bình ngô đại cáo. Bài viết được người đời ví như tuyên ngôn độc lập thời bấy giờ, làm bàn dân trăm họ Việt hạnh phúc và tự hào vô cùng. Nguyễn Trãi sau đó tâm huyết phục sự triều Lê rồi xin về ở ẩn tại quê hương Chí Linh.

Tìm về với cội nguồn

Nguyễn Trãi sống đời thanh đạm của kẻ Nho gia cùng với cội nguồn tư tưởng của Phật và Đạo ở đất Chí Linh. Chính nơi đây đã giúp ông tạo ra những áng thơ ca hùng vĩ, được ngợi ca ngàn năm. 

Nhưng những năm tháng đó lại gắn liền với vụ án Lệ Chi Viên thảm khốc và oan trái, làm gia đình ông bị chu di tam tộc. Con người trung nghĩa ấy đã phải chôn mình trong cát bụi vì bị khép tội giết vua trong một lần Lê Thái Tông về miền đông đi tuần năm 1442.

Mãi tới 22 năm sau, vào tháng 8 năm 1464, vua Lê Thánh Tông đã xuống chiếu giải oan cho ông, bãi bỏ lệnh truy sát của triều đình với gia quyến Nguyễn Trãi và ra lệnh bổ dụng con cháu ông làm quan.

Xem thêm: Tướng nhà Minh và lời "sấm truyền" về mệnh đế vương của Lê Lợi: "Ông ấy sẽ là hoàng đế..."

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Thuở xưa, bậc hiền nhân Nguyễn Trãi dạy con phải sống tiết kiệm đạm bạc khác hẳn với quan niệm dạy con "ăn ngon mặc đẹp" thời nay. Vì sao vậy?

Danh nhân văn hoá thế giới Nguyễn Trãi dạy con: 'Áo mặc miễn là cho cật ấm - Cơm ăn chẳng lọ kén mùi ngon'
0 Bình luận

Thay vì tàn sát kẻ thù trên sa trường, Nguyễn Trãi đánh giặc bằng nghệ thuật "tâm công" - đem nhân nghĩa để thắng hung tàn. 

Nghệ thuật quân sự “tâm công kế” của Nguyễn Trãi: Lấy nhân nghĩa để thắng hung tàn
0 Bình luận

Bằng khả năng văn chương hơn người cùng tài năng quân sự, Nguyễn Trãi đã nhiều lần đánh giặc bằng bút, viết thư dụ địch hàng.

Nể tài 'đánh giặc' bằng bút của Nguyễn Trãi, từng 5 lần thân chinh vào thành dụ địch hàng
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Hỗ trợ người khiếm thị “chạm” nghệ thuật kịch sân khấu bằng mô hình 3D

Từ trăn trở “nghệ thuật dành cho rất cả mọi người”, một hành trình ý nghĩa hỗ trợ người khiếm thị tận hưởng trọn vẹn những vở kịch sân khấu đã được bắt đầu từ dự án “Từ tai đến mắt”.

Hải An
Hải An 21 giờ trước
Đội tuyển Việt Nam giành 4 huy chương vàng Olympic Hóa quốc tế 2025

Trong cuộc thi vàng Olympic Hóa quốc tế 2025, cả 4 học sinh Việt Nam đều giành huy chương vàng, trong đó có 2 em lọt top 10.

Hải An
Hải An 23 giờ trước
Danh sách 39 trường đại học miễn hoàn toàn học phí cho sinh viên

Dưới đây là danh sách 39 trường đại học miễn phí học phí cho mọi sinh viên theo học. Quý phụ huynh và học sinh có thể tham khảo.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
Bé gái 2 tuổi bị bỏng 60% được cứu sống nhờ ghép da từ mẹ

Bé gái 2 tuổi bị bỏng nặng đến 60%, nhập viện trong tình trạng nguy kịch đã được Bệnh viện Nhi Đồng 2 ghép da cứu sống từ chính da của mẹ ruột.

Đăng Dương
Đăng Dương 2 ngày trước
Xúc động khoảnh khắc con trai gả mẹ 53 tuổi đi lấy chồng: “Dù ở độ tuổi nào, ai cũng xứng đáng có được những hạnh phúc riêng của mình”

Trong ngày cưới, người con trai đã chủ động trao tặng nhẫn vàng, kiềng vàng và bày tỏ lời cảm ơn, biết ơn vì công sinh thành, nuôi dưỡng, cũng như chúc phúc cho mẹ.

Thanh Tú
Thanh Tú 5 ngày trước
Mùa hè tình nguyện đặc biệt của những bạn trẻ Mỹ tại Việt Nam

Dù chỉ mới 16,17 tuổi và không phải là những thợ xây chuyên nghiệp nhưng nhóm bạn trẻ đến từ Mỹ đã không ngại ngần xắn tay áo, khiêng gạch, trộn xi măng giúp người dân Quảng Ngãi xây nhà tình nghĩa.

Hải An
Hải An 5 ngày trước
Hà Nội chi 3.000 tỷ hỗ trợ bữa trưa cho học sinh tiểu học

Từ năm học 2025-2026 tới đây, 768.000 học sinh tiểu học ở Hà Nội, gồm cả công lập và tư thục, sẽ được hỗ trợ 20.000-30.000 đồng bữa ăn trưa mỗi ngày.

Hải An
Hải An 5 ngày trước
Nam sinh đưa em đến điểm thi nhờ người trông hộ đã trúng tuyển vào trường THPT top đầu Hà Nội

Nam sinh Nguyễn Mạnh Đức từng được biết đến với khoảnh khắc đưa em gái đến điểm thi nhờ anh chị tình nguyện viên trong hộ để vào thi lớp 10 đã trúng tuyển vào trường THPT top đầu Hà Nội.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
Tin vui: Toàn dân được khám sức khỏe định kỳ miễn phí từ năm 2026

Từ năm 2026, người dân sẽ được khám sức khỏe định kỳ miễn phí ít nhất một lần mỗi năm, theo dự thảo Nghị quyết của Bộ Chính trị đang được xây dựng.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
Ông ngoại Hà Nội một tay chăm cháu 7 tháng tuổi từ A đến Z khiến cộng đồng mạng trầm trồ

Nhìn khoảnh khắc ông ngoại U70 chăm sóc cháu nhỏ từ bế ru, cho ăn, quấy cháu,… đến chơi cùng cháu cả ngày với thái độ ân cần, yêu thương khiến ai cũng xúc động và ngưỡng mộ.

Hải An
Hải An 08/07
Cảnh sát Hà Nội huy động ca nô giải cứu nữ sinh viên chới với dưới sông Hồng

Nhận được thông tin một nữ sinh viên nhảy cầu Vĩnh Tuy, chới với dưới dòng nước xiết ở sông Hồng, Cảnh sát PCCC&CNCH đã kịp thời huy động ca nô để giải cứu.

Khoảnh khắc ấm lòng: CSGT kịp thời hỗ đưa tài xế đột quỵ trên cao tốc đi cấp cứu

Phát hiện tài xế xe cẩu bất tỉnh trong cabin trên cao tốc Pháp Vân – Cầu GIẽ, CSGT đã ngay lập tức mở đường, hỗ trợ đưa nạn nhân tới bệnh viện cấp cứu.

Không chờ đủ thủ tục, bác sĩ quyết định phẫu thuật khẩn cấp cho chàng trai “vô danh, ví rỗng”

Chàng trai 20 tuổi nhập viện trong tình trạng hôn mê sâu, không giấy tờ, không người thân. Không chờ đủ thủ tục, các bác sĩ quyết định mổ khẩn cầu để cứu người trong thời gian vàng.

Hải An
Hải An 05/07
Người dân Quảng Ngãi mở rộng vòng tay san sẻ chỗ ở với cán bộ từ Kon Tum chuyển về

Thấy các cán bộ Kon Tum mới chuyển về chưa có chỗ ở, người dẫn Quảng Ngãi đã mở rộng vòng tay giúp đỡ, chào đón, giúp họ nhanh chóng ổn định cuộc sống và công việc.

Thanh Tú
Thanh Tú 04/07
Không chỉ kịp thời đưa cháu bé tai nạn đi cấp cứu chiến sĩ CSGT còn hỗ trợ viện phí

Phát hiện cháu bé bị tai nạn giao thông khi đang trên đường làm nhiệm vụ, chiến sĩ đội CSGT số 6 (CATP Hà Nội) đã kịp thời đưa nạn nhân đi cấp cứu và hỗ trợ một phần viện phí.

Hải An
Hải An 03/07
PC Right 1 GIF
Đề xuất