Sự nghiệp đền nợ nước, báo thù nhà vĩ đại của Nguyễn Trãi - vị quân sư lỗi lạc nhất sử Việt

Ngược dòng thời gian quay về lịch sử, nước Việt chúng ta cũng sở hữu những nhân tài hiếm có khó tìm. Đó là Nguyễn Trãi - vị quân sư lỗi lạc nhất lịch sử Việt Nam.

Đỗ Thu Nga Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Nguyễn Trãi (1380-1442), hiệu là Ức Trai, quê ở huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương sau đó chuyển đến làng Nhị Khê, huyện Thượng Phúc, tỉnh Hà Đông (cũ). 

Ông là con thứ trong gia đình tri thức. Cha là Nguyễn Phi Khanh, mẹ là Trần Thị Thái (con gái Trần Nguyên Đán - quý tộc đời Trần). Mẹ ông không may mất sớm nên phải sống nương nhờ ông ngoại. Đến năm 1390, Trần Nguyên Đán qua đời, Nguyễn Phu Khanh phải vất vả 1 mình nuôi các con ăn học.

Nguyễn Trãi là nhân tài hiếm có khó tìm trong sử Việt. Ông từng được UNESCO vinh danh là "Danh nhân văn hóa thế giới" và là 1 trong 14 vị anh hùng tiêu biểu của dân tộc Việt Nam. 

Cuộc đời quân sư của ông phải kể đến những sự kiện sau:

Duyên nợ với non sông

Ông vốn là người ham học, lại được cha là Nguyễn Phi Khanh ra sức kèm cặp theo khuôn khổ Nho giáo Khổng Mạnh nên nhanh chóng tiếp thu được nhiều kiến thức uyên thâm. Năm 1400, nhà Hồ mở khoa thi Nho học, Nguyễn Trãi tham gia và đỗ Thái học sinh rồi sau làm quan cùng cha dưới triều nhà Hồ.

Năm 1407, triều Minh cho quân sang xâm lăng, nhà Hồ kháng chiến thất bại, Hồ Quý Ly cùng nhiều chư thần bị áp giải sang Trung Quốc, trong đó có Nguyễn Phi Khanh. Nguyễn Trãi đi theo khóc đến tận cửa Nam Quang vẫn không chịu về. Khi ấy, cha nói với ông: "Con phải trở về tìm cách cứu cha, rửa thù cho nước nhà chứ đi theo khóc lóc làm gì“.

Chuyen-den-no-nuoc-bao-thu-nha-cua-Nguyen-Trai-0
Nguyễn Trãi từ biệt cha

Nghe cha dặn vậy, Nguyễn Trãi trở về nuôi chí báo thù cho nước nhà đang bị nhà Minh đô hộ. Cuộc đời kẻ nghĩa sĩ trong 1 thập niên sau đó được nói đến với những áng văn về sự phiêu bạt lênh đênh nơi chân trời góc bể.

Phan Huy Chú trong Lịch triều hiến chương loạn chí đã chép về Nguyễn Trãi như sau: Sau khi ra hàng nhà Minh, vua Minh là Trương Phụ muốn trọng người tài nên dụ dỗ0 ông nhưng Nguyễn Trãi không đồng ý, suýt bị chém đồng. Tuy nhiên, ông vẫn may mắn thoát chết vì được Thượng thư Hoàng Phú mến tài.

Nhưng sau đó, ông bị giam lỏng ở Đông Quan. Lòng hận thù nhà Minh thâm độc, muốn tìm vị chân chúa để thờ nhưng chia biết tìm đâu, ông bèn đi trốn. Trong đêm trú ngụ ở quán Trấn Vũ, được Thần báo mộng cho tên họ Lê Thái Tổ, ông lòng vui mừng bèn vào yết kiến Bình Định Vương ở Lỗi Giang xin được góp sức tham gia khởi nghĩa Lam Sơn. Kể từ ấy duyên nợ dân tộc của ông khởi sắc vẹn toàn sau một thập kỷ mong mỏi cháy lòng.

Vị quân sư góp công lớn làm nên chiến thắng của nghĩa quân Lam Sơn

Ra mắt Lê Lợi, Nguyễn Trãi còn trao cho vị thủ lĩnh nghĩa quân bản "Bình Ngô sách". Trong đó Nguyễn Trãi vạch ra ba kế sách đánh quân minh mà chủ yếu là "tâm công", tức là đánh vào lòng người để dễ đến chiến thắng.  Sau khi xem “Bình Ngô sách” , Nguyễn Trãi được Lê Lợi phong cho chức Tuyên phong đại phu – Thừa chỉ Hàn Lâm viện, ngày đêm dự bàn việc quân, trù hoạch mưu lược, viết thư thảo hịch.

Năm 1423, Lê Vận và Lê  Trăn được Bình Định Vương cử sang làm sứ giả, mang lễ vật là 5 đôi ngà voi cùng thư của Nguyễn Trãi đi cầu hòa. Lời lẽ trong thư mềm dẻo, khôn khéo, tổng binh nhà Minh là  Trần Trí chấp thuận ngay. Từ đây, mọi thư từ giao thiệp giữa quân Lam Sơn và quân Minh cũng như văn thư hiểu dụ các thành trì đều do một tay Nguyễn Trãi soạn thảo.

Chuyen-den-no-nuoc-bao-thu-nha-cua-Nguyen-Trai-8
Nguyễn Trãi tìm được con đường đền nợ nước, báo thù nhà

Tranh thủ thời gian hòa hoãn này, Lê Lợi dẫn quân về Lam Sơn, nhanh chóng củng cố lực lượng. 1424, nhà Minh biết rằng không thể chiêu dụ Lam Sơn đầu hàng, bèn bắt giữ sứ giả Lê Trăn, tuyệt giao với Lê Lợi, làm cho cuộc khởi nghĩa bước vào một giai đoạn mới. Sau đó nghĩa quân liên tiếp giành thắng lợi tại Tân Bình, Thuận Hóa, Nghệ An, quân Minh chỉ còn cố thủ chờ cứu viện.

Lúc này, Nguyễn Trãi lại viết thư gửi vào Đông Quan chiêu dụ Vương Thông, gửi đi Nghệ An chiêu dụ Thái Phúc cũng như dụ hàng tướng lĩnh nhà Minh ở Tân Bình, Thuận Hóa và một số thành trì khác. 

Với lời lẽ uyên bác, hợp tình hợp lý đã thành công dụ tướng Việt quay đầu lại với chính gia. Nghĩa quân Lam sơn đại thắng, lấy lại thành Đông Quan, diệt hết quân Minh, Đại Việt nước nhà đầy khí thế, nhà Lê được thành lập từ đó.

Để bố cáo với cả nước về chiến thắng quân Minh, vua Lê giao cho Nguyễn Trãi viết lên Bình ngô đại cáo. Bài viết được người đời ví như tuyên ngôn độc lập thời bấy giờ, làm bàn dân trăm họ Việt hạnh phúc và tự hào vô cùng. Nguyễn Trãi sau đó tâm huyết phục sự triều Lê rồi xin về ở ẩn tại quê hương Chí Linh.

Tìm về với cội nguồn

Nguyễn Trãi sống đời thanh đạm của kẻ Nho gia cùng với cội nguồn tư tưởng của Phật và Đạo ở đất Chí Linh. Chính nơi đây đã giúp ông tạo ra những áng thơ ca hùng vĩ, được ngợi ca ngàn năm. 

Nhưng những năm tháng đó lại gắn liền với vụ án Lệ Chi Viên thảm khốc và oan trái, làm gia đình ông bị chu di tam tộc. Con người trung nghĩa ấy đã phải chôn mình trong cát bụi vì bị khép tội giết vua trong một lần Lê Thái Tông về miền đông đi tuần năm 1442.

Mãi tới 22 năm sau, vào tháng 8 năm 1464, vua Lê Thánh Tông đã xuống chiếu giải oan cho ông, bãi bỏ lệnh truy sát của triều đình với gia quyến Nguyễn Trãi và ra lệnh bổ dụng con cháu ông làm quan.

Xem thêm: Tướng nhà Minh và lời "sấm truyền" về mệnh đế vương của Lê Lợi: "Ông ấy sẽ là hoàng đế..."

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Thuở xưa, bậc hiền nhân Nguyễn Trãi dạy con phải sống tiết kiệm đạm bạc khác hẳn với quan niệm dạy con "ăn ngon mặc đẹp" thời nay. Vì sao vậy?

Danh nhân văn hoá thế giới Nguyễn Trãi dạy con: 'Áo mặc miễn là cho cật ấm - Cơm ăn chẳng lọ kén mùi ngon'
0 Bình luận

Thay vì tàn sát kẻ thù trên sa trường, Nguyễn Trãi đánh giặc bằng nghệ thuật "tâm công" - đem nhân nghĩa để thắng hung tàn. 

Nghệ thuật quân sự “tâm công kế” của Nguyễn Trãi: Lấy nhân nghĩa để thắng hung tàn
0 Bình luận

Bằng khả năng văn chương hơn người cùng tài năng quân sự, Nguyễn Trãi đã nhiều lần đánh giặc bằng bút, viết thư dụ địch hàng.

Nể tài 'đánh giặc' bằng bút của Nguyễn Trãi, từng 5 lần thân chinh vào thành dụ địch hàng
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Người dân Quảng Ngãi mở rộng vòng tay san sẻ chỗ ở với cán bộ từ Kon Tum chuyển về

Thấy các cán bộ Kon Tum mới chuyển về chưa có chỗ ở, người dẫn Quảng Ngãi đã mở rộng vòng tay giúp đỡ, chào đón, giúp họ nhanh chóng ổn định cuộc sống và công việc.

Thanh Tú
Thanh Tú 17 giờ trước
Không chỉ kịp thời đưa cháu bé tai nạn đi cấp cứu chiến sĩ CSGT còn hỗ trợ viện phí

Phát hiện cháu bé bị tai nạn giao thông khi đang trên đường làm nhiệm vụ, chiến sĩ đội CSGT số 6 (CATP Hà Nội) đã kịp thời đưa nạn nhân đi cấp cứu và hỗ trợ một phần viện phí.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
Giao hàng gặp trời mưa, nam shipper nhanh tay dọn đậu phộng giúp chủ nhà

Giao hàng gặp trời mưa, thấy nhà chỉ có người già và trẻ nhỏ, nam shipper liền nhanh tay gom đậu phộng giúp. Hành động ấm lòng khiến dân mạng tấm tắc khen ngợi.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
Ấm lòng trước khoảnh khắc loạt ô tô che chắn cho xe máy qua cầu lúc mưa to gió lớn ở Hà Nội

“Những lúc này, tôi chỉ mong xe mình to hơn để che được nhiều người hơn”, chia sẻ của tài xế xe tải khiến nhiều người xúc động.

Hải An
Hải An 3 ngày trước
CSGT Lâm Đồng kịp thời hỗ trợ sản phụ sinh con an toàn trên đường

Vào khoảng 4h50 ngày 1/7, trong lúc tuần tra giao thông, CSGT Lâm Đồng đã kịp thời phát hiện và hỗ trợ một sản phụ chuyển dạ sinh con ngay trên xe đặc chủng.

Hải An
Hải An 3 ngày trước
3 cuộc đời được hồi sinh nhờ nghĩa cử hiến tạng cao đẹp

Sau tai nạn giao thông, một người phụ nữ ở TP.HCM được xác định chết não, gia đình đã quyết định hiến tạng, đem lại sự sống cho 3 bệnh nhân đang nguy kịch.

Hải An
Hải An 4 ngày trước
Bé gái bị co giật trên chuyến bay được bác sĩ cấp cứu kịp thời

Trên chuyến bay từ TP.HCM đến Hà Nội, một bé gái xuất hiện tình trạng co giật do hạ canxi máu - một rối loạn điện giải nguy hiểm, đã được các bác sĩ có mặt tái đó hỗ trợ cấp cứu thành công.

Hải An
Hải An 5 ngày trước
Lớp học bơi miễn phí suốt gần một thập kỷ giữa lòng Cần Thơ

Cứ vào dịp hè các bạn học sinh có hoàn cảnh khó khăn tại Cần Thơ lại rủ nhau đến lớp học bơi miễn phí của cô Quý tại hồ bơi Nhiệt điện Trà Nóc.

Đăng Dương
Đăng Dương 5 ngày trước
Ấm lòng 900 suất ăn mời thí sinh, phụ huynh trong kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025

Hội phụ nữ xã Trung Giã, Xuân Giang, huyện Sóc Sơn, Hà Nội đã nấu gần 900 suất ăn miễn phí để mời thí sinh và phụ huynh trong ngày diễn ra kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025.

Hải An
Hải An 27/06
Chủ quán Bạc Liêu miễn phí bữa sáng và trưa cho các sĩ tử thi tốt nghiệp THPT

Trong những diễn ra kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025, anh Trương Nguyễn Minh Tuấn (50 tuổi, TP.Bạc Liêu) – chủ quán chay đã miễn phí bữa sáng, trưa kèm chè đậu đỏ để tiếp sức các thí sinh.

Hải An
Hải An 27/06
Trường học ở Hà Nội thuê xe khách đưa hơn 500 thí sinh đến điểm thi tốt nghiệp THPT 2025

Vì muốn đảm bảo an toàn cho hơn 500 sĩ tử tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025, một trường học ở Hà Nội đã thuê 12 xe khách 16 chỗ đưa đến điểm thi. Bên cạnh đó trường còn bố trí cho các bữa ăn sáng, ăn trưa cho các thí sinh tại điểm thi.

Hải An
Hải An 26/06
Bức tâm thư xúc động người cha viết gửi 2 ân nhân ngày con gái đậu trường chuyên

Sau khi đăng tải bức tâm thư với tiêu đề “Lời cảm ơn đến những người tốt lặng lẽ” lên mạng xã hội, bài viết của người cha vừa có con thi lớp 10 đã nhận về hàng ngàn lượt tương tác.

Hải An
Hải An 25/06
Xuống Hà Nội khám bệnh, người phụ nữ bị lừa nhẵn túi bởi “người quen” may thay lại nhận được phép màu từ những người xa lạ

Bị lừa hết tiền trong túi khi xuống Hà Nội khám bệnh bởi một người phụ nữ tự xưng là “quen người nhà của chị”, may mắn thay chị H.T.Trang (41 tuổi, dân tộc Tày, quê Bắc Kạn) đã được bệnh viện và nhiều người giúp đỡ.

Hải An
Hải An 25/06
Mát lòng “bát cháo hành” tại góc phố nghĩa tình giữa mùa hè Hà Nội

Trong cái nắng chói chang của Hà Nội, tại một góc phố nhỏ tình người được lan tỏa từ nồi cháo thiện nguyện, từ những tấm lòng thảo thơm.

Hải An
Hải An 24/06
Những lời nhắn nhủ “đáng yêu” từ các cụ ông, cụ bà gửi đến giới trẻ: “Sống cho tốt, giúp đỡ mọi người”

Tấm bảng với những lời nhắn nhủ được các cụ ông, cụ bà nhắn gửi đến giới trẻ không chỉ đáng yêu mà còn vô cùng cảm động. Những lời nhắn ngủ ấy tuy đơn giản nhưng hàm chứa rất nhiều sự yêu thương và trao gửi.

Hải An
Hải An 24/06
Chàng trai Gia Lai vượt 500km về ở rể, cưới cô gái khiếm khuyết sau 3 lần gặp gỡ

Ngay từ những ngày đầu nhắn tin trò chuyện, chàng trai ở Gia Lai và cô gái ở Đồng Nai đã có sự đồng cảm, thấu hiểu kỳ lạ. Họ chia sẻ mọi thứ với nhau, về hoàn cảnh gia đình và cả những khiếm khuyết trên cơ thể.

Hải An
Hải An 23/06
PC Right 1 GIF
Đề xuất