Đăng nhập với Zalo
Đăng nhập qua Google
- Cộng đồng
-
Tin Vui Mỗi Ngày6 Thành viên · 7.835 Bài viết -
Người Truyền Cảm Hứng7 Thành viên · 2.382 Bài viết -
Lan Tỏa Yêu Thương6 Thành viên · 752 Bài viết -
Bài Học Cuộc Sống4 Thành viên · 5.071 Bài viết -
Sống An Lành4 Thành viên · 1.021 Bài viết -
Thế Giới Muôn Màu4 Thành viên · 4.343 Bài viết -
Góc Nhìn Tích Cực4 Thành viên · 1.479 Bài viết
Ai là nữ trạng nguyên duy nhất trong lịch sử khoa bảng Việt Nam?
Lịch sử Việt Nam ghi nhận 1 nữ tử cải trang nam đi thi và kết quả đã vượt tất cả các sĩ tử khác, trở thành trạng nguyên đứng đầu khoa thi. Tài năng của bà được vua trọng dụng, dân kính trọng.
Thời xưa "tề gia, trị quốc, bình thiên hạ" là việc của đấng mày râu. Việc của nữ giới là cơm nước, quán xuyến chuyện trong nhà và sinh đẻ. Chính vì thế, nữ nhi thông tỏ Tứ thư Ngũ kinh, chăm chỉ dùi mài kinh sử để vào trường thi chỉ có nước giả nam. Và lịch sử Việt Nam đã có 1 bậc nữ nhi như vậy. Bà là Nguyễn Thị Duệ sinh ngày 14/3/1574 ở Kiệt Đặc, nay là phường Văn An, thị xã Chí Linh, tỉnh Hải Dương.
Thuở nhỏ, bà nổi tiếng xinh đẹp, tài hoa. Tương truyền, bà biết viết văn, làm thơ khi mới lên 4 tuổi. Danh tiếng lan xa khiến nhiều người ngưỡng mộ tài sắc. Đến tuổi cưới hỏi bà nhất quyết không đồng ý. Dù bà rất hiếu học nhưng thời phong kiến trọng nam khinh nữ khiến Nguyễn Thị Duệ buộc phải giả nam để có thể theo nghiệp đèn sách.
Nhắc đến việc này, Đại Nam dư địa chí ước biên viết "Am Đàm Hoa, Tiến sĩ gái" (ở am Đàm Hoa có một nữ tiến sĩ). Đại Nam nhất thống chí gọi thẳng tên bà.
Những năm cuối thế kỷ 16, cuộc chiến Nam Bắc triều giữa nhà Mạc và Lê - Trịnh đi đến hồi kết thúc. Theo cuốn Nhà Mạc và thời đại nhà Mạc - Hơn hai mươi năm nghiên cứu và nhận thức, khi triều Mạc gặp lâm nguy, vua sai người đến hỏi Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm và được ông đưa ra lời sấm "Cao Bằng tàng tại, tam đại tồn cô" (nghĩa là nếu nhà Mạc chạy lên Cao Bằng thì sẽ tồn tại được thêm ba đời).
Năm 1592, Trịnh Tùng kéo quân ồ ạt ra Bắc, quân nhà Mạc thua tan tác. Nghe theo lời Trạng Trình, tướng nhà Mạc là Mạc Kính Chỉ đã tập hợp con cháu họ Mạc kéo lên Cao Bằng lánh nạn. Ở làng Kiệt Đặc, gia đình bà Nguyễn Thị Duệ cũng phải đi lánh nạn. Nhớ đến những tháng ngày bình yên dưới triều Mạc, gia đình bà tìm lên Cao Bằng.
Vốn thông minh lại có nhan sắc nên 10 tuổi, bà Nguyễn Thị Duệ đã được nhiều nhà quyền quý đến hỏi xin cưới nhưng gia đình không chấp thuận. Khi cuộc sống trên Cao Bằng ổn định, bà Duệ tiếp tục việc đèn sách.
Thời còn thịnh trị ở Thăng Long, nhà Mạc rất chú trọng đến việc học hành, thi cử để tìm kiếm nhân tài. Khi lên Cao Bằng, triều đại này vẫn giữ nề nếp ấy để tính kế lâu dài. Lúc ấy triều đình đã suy yếu nhưng lòng dân vẫn theo nên kỳ thi vẫn được tổ chức.
Nguyễn Thị Duệ đã giả trai, lấy tên Nguyễn Ngọc Du đi thi rồi vượt qua kỳ thu Hương, Hội và Đình để trở thành người đỗ đầu. Khi ấy, bà mới khoảng 17 - 20 tuổi.
Khi triều đình mở yến tiệc thiết đãi, vua Mạc Kính Cung rất bất ngờ khi tân trạng nguyên là nữ. Vua quý mến hiền tài, không trách tội nhưng theo phép tắc, bà không được tiếp tục mang danh trạng nguyên. Tiếc cho tài năng trẻ, vua cho phép bà ở lại trong triều.
Bà Duệ được vời vào cung, phụ trách việc dạy học cho các phi tần. Một thời gian sau, Mạc Kính Cung lập bà làm phi, ban hiệu Tịnh Phi. Vì thế mà dân gian gọi bà là bà chúa Sao.
Năm 1625, quân Trịnh tấn công Cao Bằng đánh nhà Mạc. Khi bị bắt, nữ trạng vương rất trấn định. Bà dùng gươm kề cổ, uy hiếp quan lính phải giải bà đến trước mặt chúa Trịnh. Nhờ tài ứng đối xuất sắc, bà thoát tử tội.
Mến mộ tài năng của bà, vua Trịnh đã giao cho bà trông coi việc học của phủ chúa. Sau này bà được phong làm Nghi ái quan.
Khi làm quan, bà Duệ coi trọng việc học và bồi dưỡng nhân tài. Bà xin triều đình cấp nhiều mẫu ruộng cho canh tác lấy huê lợi, giúp đỡ học trò nghèo.
Tương truyền, để thúc đẩy phong trào học tập tại địa phương, cách một khoảng thời gian, bà cùng các bậc túc nho giảng dạy ở các khu vực ấn định rồi soạn đề, tổ chức thi. Bài thi được gửi lên cho bà chấm, có kết quả thì trả lại địa phương. Cách làm này đã nâng cao chất lượng giáo dục ở vùng xa kinh kỳ. Được biết, phần lớn các bài thi Đình, thi Hội thời đó đều qua tay bà chấm.
Theo dân gian, khi còn nghèo khó, anh trai bà bị người trong làng hãm hại. Nhưng khi vinh hiển, bà không hề trả thù riêng. Khi cao tuổi, bà cáo quan về quê, mở am Đào Hoa, tiếp tục dạy học cho sĩ tử trong làng.
Bà Nguyễn Thị Duệ cũng nổi tiếng là người sống cần kiệm. Bà dành phần lớn bổng lộc để giúp người dân, nhất là các sĩ tử nghèo.
Sau khi Nguyễn Thị Duệ mất, người dân làng Kiệt Đặc lập đền thờ bà chúa Sao. Bà còn được thờ tại Văn miếu Mao Điền cùng nhiều danh nhân, học sĩ danh tiếng khác.
Xem thêm: Giải mã những lời tiên tri ứng nghiệm sau mấy trăm năm của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm
Đọc thêm
Quân Nguyên Mông từng thống trị vùng đất rộng hơn 24 triệu trải dài từ châu Á sang Đông Âu. Thế nhưng cả 3 lần xâm lược nước ta đều bị quân dân nhà Trần đánh bại, vì sao vậy?
Vị hoàng tử này đam mê Phật pháp đến nỗi đã nhiều lần muốn nhường ngôi báu cho em trai nhưng vua cha không chấp. Khi ông đến chùa Yên Tử tu, hoàng hậu phải khuyên mãi mới chịu quay về. Vậy vị vua này là ai?
Chùa Sùng Bảo chính là cổ tự có truyền thuyết "tượng đất hóa vàng". Sát chùa còn có giếng thiêng bị Cao Biền trấn yểm hòng chặn long mạch nước Việt ta.
Bài mới
Thấy các cán bộ Kon Tim mới chuyển về chưa có chỗ ở, người dẫn Quảng Ngãi đã mở rộng vòng tay giúp đỡ, chào đón, giúp họ nhanh chóng ổn định cuộc sống và công việc.
Phát hiện cháu bé bị tai nạn giao thông khi đang trên đường làm nhiệm vụ, chiến sĩ đội CSGT số 6 (CATP Hà Nội) đã kịp thời đưa nạn nhân đi cấp cứu và hỗ trợ một phần viện phí.
Giao hàng gặp trời mưa, thấy nhà chỉ có người già và trẻ nhỏ, nam shipper liền nhanh tay gom đậu phộng giúp. Hành động ấm lòng khiến dân mạng tấm tắc khen ngợi.
“Những lúc này, tôi chỉ mong xe mình to hơn để che được nhiều người hơn”, chia sẻ của tài xế xe tải khiến nhiều người xúc động.
Vào khoảng 4h50 ngày 1/7, trong lúc tuần tra giao thông, CSGT Lâm Đồng đã kịp thời phát hiện và hỗ trợ một sản phụ chuyển dạ sinh con ngay trên xe đặc chủng.
Sau tai nạn giao thông, một người phụ nữ ở TP.HCM được xác định chết não, gia đình đã quyết định hiến tạng, đem lại sự sống cho 3 bệnh nhân đang nguy kịch.
Trên chuyến bay từ TP.HCM đến Hà Nội, một bé gái xuất hiện tình trạng co giật do hạ canxi máu - một rối loạn điện giải nguy hiểm, đã được các bác sĩ có mặt tái đó hỗ trợ cấp cứu thành công.
Cứ vào dịp hè các bạn học sinh có hoàn cảnh khó khăn tại Cần Thơ lại rủ nhau đến lớp học bơi miễn phí của cô Quý tại hồ bơi Nhiệt điện Trà Nóc.
Hội phụ nữ xã Trung Giã, Xuân Giang, huyện Sóc Sơn, Hà Nội đã nấu gần 900 suất ăn miễn phí để mời thí sinh và phụ huynh trong ngày diễn ra kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025.
Trong những diễn ra kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025, anh Trương Nguyễn Minh Tuấn (50 tuổi, TP.Bạc Liêu) – chủ quán chay đã miễn phí bữa sáng, trưa kèm chè đậu đỏ để tiếp sức các thí sinh.
Vì muốn đảm bảo an toàn cho hơn 500 sĩ tử tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025, một trường học ở Hà Nội đã thuê 12 xe khách 16 chỗ đưa đến điểm thi. Bên cạnh đó trường còn bố trí cho các bữa ăn sáng, ăn trưa cho các thí sinh tại điểm thi.
Sau khi đăng tải bức tâm thư với tiêu đề “Lời cảm ơn đến những người tốt lặng lẽ” lên mạng xã hội, bài viết của người cha vừa có con thi lớp 10 đã nhận về hàng ngàn lượt tương tác.
Bị lừa hết tiền trong túi khi xuống Hà Nội khám bệnh bởi một người phụ nữ tự xưng là “quen người nhà của chị”, may mắn thay chị H.T.Trang (41 tuổi, dân tộc Tày, quê Bắc Kạn) đã được bệnh viện và nhiều người giúp đỡ.
Trong cái nắng chói chang của Hà Nội, tại một góc phố nhỏ tình người được lan tỏa từ nồi cháo thiện nguyện, từ những tấm lòng thảo thơm.
Tấm bảng với những lời nhắn nhủ được các cụ ông, cụ bà nhắn gửi đến giới trẻ không chỉ đáng yêu mà còn vô cùng cảm động. Những lời nhắn ngủ ấy tuy đơn giản nhưng hàm chứa rất nhiều sự yêu thương và trao gửi.
Ngay từ những ngày đầu nhắn tin trò chuyện, chàng trai ở Gia Lai và cô gái ở Đồng Nai đã có sự đồng cảm, thấu hiểu kỳ lạ. Họ chia sẻ mọi thứ với nhau, về hoàn cảnh gia đình và cả những khiếm khuyết trên cơ thể.