Lý Cao Tông - vị vua mê phượt, lấy bán quan buôn ngục làm chính sự, thấy trộm vờ như không biết

Sử chép, Lý Cao Tông rất ham của cải lợi lộc, lấy việc bán quan buôn ngục làm chính sự. Ông cũng chính là người bắt đầu làm mất triều Lý sau khoảng 160 năm qua 6 đời vua.

Đỗ Thu Nga Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Đăng cơ nhờ may mắn

Lý Cao Tông (6 tháng 7 năm 1173 – 15 tháng 11 năm 1210) là vị hoàng đế thứ bảy của nhà Lý, cai trị từ năm 1175 đến năm 1210. Thời kỳ của ông đánh dấu sự suy tàn không thể vực dậy của nhà Lý hay còn gọi là Cao Tông Trung Suy.

Lý Cao Tông tên thật là Lý Long Trát (hay Lý Long Cán), sinh tại kinh thành Thăng Long. Ông là con thứ 6 của vua Lý Anh Tông, mẹ là bà Đỗ Thụy Châu. 

Lý Cao Tông là người được truyền ngôi một cách may mắn nhất trong các vị vua triều Lý. Chuyện kể rằng, một hôm Lý Anh Tông bế Long Trát, cậu bé 2 tuổi thấy vua cha đội mũ liền khóc đòi, vua chưa kịp tháo mũi ra đưa thì càng khóc to hơn, lúc cầm được mũ thì lại cười....

vi-vua-nao-cua-nha-ly-lay-ban-quan-buon-nguc-lam-chinh-su-7
Lý Cao Tông đăng cơ nhờ sự may mắn

Thế nhưng hành động trẻ con này lại khiến cho Lý Anh Tổng tưởng đó là điềm lạ, xứng đáng ở ngôi vị cao nhất. Vậy nên vào năm 1174, Lý Anh Tông truất ngôi Thái tử vốn thuộc về Lý Long Xưởng trao lại cho Lý Long Trát. Khi ấy, Long Xưởng quả thực mắc nhiều khuyết điểm, bị hạ xuống làm dân thường. Bên cạnh đó, Lý Anh Tông còn dặn dò, ủy thác cho Tô Hiến Thành phải giúp đỡ Long Trát.

Năm 1175, Lý Anh Tông băng hà, Thái tử Long Trát khi ấy mới 3 tuổi. Bà Chiêu Linh Thái hậu vẫn muốn lập con trưởng của mình là Long Xưởng làm hoàng đế bèn đem đút bạc cho vợ Tô Hiến Thành. Nhưng Tô Hiến Thành nhất định không nghe mà cứ thuận theo di chiếu của tiên đế lập Long Trát lên làm vua. Long Xưởng bị đuổi khỏi cung, Chiêu Linh Thái hậu bị giam lỏng. Long Trát đăng cơ lấy niên hiệu là Lý Cao Tông. 

Vì vua mới 7 tuổi nên trước lúc lâm chung, Tô Hiến Thành đã tiến cử Trần Trung Tá với Đỗ Thái hậu để giúp vua. Thái hậu dù khen nhưng vẫn không nghe theo lời, lấy Đỗ An Di là em trai của bà làm phụ chánh. Và có lẽ đó là mầm mống khiến suốt 35 năm trị vì, sự nghiệp và công trạng của Lý Cao Tông để lại cho hậu thế gần như chẳng có gì.

Mê... phượt

Sử sách chép rằng, khi còn nhỏ, Lý Cao Tông là người ngoan lành. Song khi trưởng thành và trực tiếp cai quản đất nước thì lại sinh ham mê săn bắn, chính sự pháp luật không rõ ràng, vơ vét của nhân dân xây nhiều cung điện, bắt trăm họ xây dựng, phục dịch nên lòng dân không an, nạn trộm cướp nổi lên khắp nơi. Cao Tông tuy giữ được ngôi nhưng không phải là minh quân. 

Đặc biệt, vua thích vi hành nhưng không phải là quan tâm đến muôn dân mà là để thỏa trí tò mò, sự ham vui chơi của bản thân, như lời Đại Việt sử ký toàn thư thuật lại: Vua ngự đi khắp núi sông, phàm ngự đến đâu mà có thần linh đều cho phong hiệu và lập miếu để thờ (…) vua xây dựng không ngớt, ngao du không chừng mực.

vi-vua-nao-cua-nha-ly-lay-ban-quan-buon-nguc-lam-chinh-su-0
Tượng vua Lý Cao Tông

Cũng vì cái thói thích ngao du ấy mà có lần vua gặp cảnh bất bình nhưng người tự coi mình là con trời lại làm ngơ. Vào năm Bính Dần (1206) niên hiệu Trị Bình Long Ứng năm thứ hai theo ghi chép của Đại Việt sử lược, việc ấy xảy ra ngay tại kinh thành, khi vua 37 tuổi.

Năm đó, trong nước loạn lạc đã nổi lên như trấu, mà vua thích đi chơi, nhưng đường xá không thông được. Vua bèn sai làm hành cung Ứng Phong, Hải Thanh ở đầm Ứng Minh. Hàng ngày cùng bọn cung nữ vui đùa. 

Lại lấy thuyền to làm thuyền ngự, lấy các thuyền bé chia làm hai đội, sai bọn cung nữ, phường tuồng chèo thuyền, vua dẫn bọn tả hữu bắt chước nghi vệ thiên tử như khi vua ngự. Lại còn ấy sáp ong bọc những tấm lụa và các thứ hải vật thả xuống ao rồi sai người lội xuống mò lên giả làm đồ vật dưới Long Cung đem dâng. Bá quan văn võ thấy vua rong chơi vô độ đều sợ hãi không dám nói.

Thấy trộm lại vờ như không biết

Thời vua Lý Cao Tông, triều chính suy yếu trầm trọng, loạn lạc nổi lên khắp nơi do người đứng đầu triều đình xa hoa trụy lạc. Để có tiền ăn chơi, Lý Cao Tông trở thành vị vua đầu tiên và duy nhất của triều Lý công nhiên cho mua quan bán tước; tệ tham nhũng, hối lộ trong những năm cuối ở ngôi của ông diễn ra tràn lan.

Sách Đại Việt sử ký toàn thư viết: "Vua thì thích làm tiền, các quan phần nhiều bán quan chức, buôn hình ngục…".

Còn sách Đại Việt sử lược cho biết: "Vua rất ham của cải lợi lộc, lấy việc bán quan buôn ngục làm chính sự. Hai người nào mà tranh nhau ruộng đất, sản vật, hễ một người đem dâng nạp rồi thì vua chẳng hỏi tình lý phải trái thế nào đều tịch thu sung công cả. Vì thế mà kho đụn của nhà nước của cải chất như núi, còn bách tính thì kêu ca, oán thán".

Sử chép: "Vua chơi bời không điều độ, hình chính không rõ ràng, giặc cướp như ong, đói kém liền năm, cơ nghiệp nhà Lý từ đấy suy kém" (Đại Việt sử ký toàn thư).

vi-vua-nao-cua-nha-ly-lay-ban-quan-buon-nguc-lam-chinh-su-1
Lý Cao Tông ăn chơi vô độ

Lý Cao Tông chỉ nghĩ đến mình còn chẳng quan tâm dân chúng đang sống ra sao. Sử chép, vào năm Bính Dần (1206) trong nước mất mùa, đói kém xảy ra khắp nơi khiến người chết rất nhiều còn vua thì vẫn rong chơi vô độ, xây đền đài không ngớt, nghe ngoài cung nhiều việc nhiễu nhương vẫn không để tâm lo lắng.

Có một lần vua ngự giá đi dạo trên đường hoàng thành bỗng nghe thấy phía dưới chân tường xảy ra vụ cướp trắng trợn giữa ban ngày. Người mất của kêu la mong mọi người giúp đỡ nhưng vào thời buổi loạn lạc, người hay sợ kẻ gian nên chẳng ai dám làm gì.

Tiếng gào khóc cứ thế càng thảm thiết hơn, một đại thần trong đoàn hộ giá thấy cả vua và các quan đều chỉ chú tâm ngoạn cảnh mà lờ đi vờ như không nghe thấy tiếng kêu ai oán của dân mới tâu rằng: "Nay trộm cướp ngày càng nhiều, khắp nơi chúng ngang nhiên làm bậy. Xin bệ hạ cho người đi lùng bắt, dẹp bọn thảo tặc để dân chúng được nhờ".

Lý Cao Tông nghe bẩm báo xong không nói gì, phất tay áo ra hiệu cho đoàn rước tiếp tục đi đến điểm vui chơi khác. 

Sách Đại Việt sử ký toàn thư có ghi lại ngắn gọn việc này như sau: "Bấy giờ vua xây dựng không ngớt, ngao du không chừng mực, hàng ngày cùng cung nữ dạo chơi làm vui, nghe ngoài thành có trộm cướp, lờ đi giả cách không biết".

Cái kết

Năm 1208 đói kém làm cho người chết đói hàng loạt. Trong lúc ấy vua vẫn rong chơi vô độ, xây đền đài không ngớt, nghe ngoài thành có trộm cướp thì lờ đi như không hay biết... Do chính sự rối ren, lòng dân oán hận, nhiều cuộc khởi nghĩa của nông dân và ly khai của các hào trưởng địa phương nổ ra liên miên.

Đến năm 1209,  vì nghe lời Phạm Du, Lý Cao Tông giết Phạm Bỉnh Di. Tướng của Bỉnh Di là Quách Bốc nghe tin đó, đem binh phá cửa Đại Thanh, Cao Tông chạy trốn. Quách Bốc liền tôn hoàng tử nhỏ là Thầm lên làm vua.

vi-vua-nao-cua-nha-ly-lay-ban-quan-buon-nguc-lam-chinh-su-3
Lý Cao Tông thọ 38 tuổi

Lý Cao Tông chạy về Tam Nông nương nhờ nhà Hà Vạn - một thủ lĩnh dân tộc thiểu số có thể lực. Thái tử Sảm cùng mẹ là nguyên phi Đàm Thị và hai em gái chạy về Hải Ấp, Thái Bình dưới quyền cai quản của Trần Lý.

Trần Lý và Tô Trung Từ mang quân về kinh thành dẹp Quách Bốc và cuối năm 1209, Quách Bốc bị dẹp, đón vua Cao Tông về cung.

Ngày 28 Nhâm Ngọ, năm Canh Ngọ (tức 15/11/1210), Cao Tông mất ở cung Thánh Thọ, ủy thác cho Đỗ Kính Tu việc triều đình. Cao Tông thọ 38 tuổi.

Xem thêm: Lý Thánh Tông - 1 trong 3 đấng minh quân nhà Lý tạo ra thời kỳ "trăm năm thịnh thế"

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Các bà hoàng trong chốn hậu cung Việt Nam từng có những màn ghen tuông ghê gớm không kém gì trên phim truyền hình "cung đấu" của Hàn Quốc, Trung Quốc. Nổi tiếng nhất và được sử sách ghi chép dài nhất có lẽ ở thời nhà Lý. 

3 vụ 'cung đấu' ly kỳ hơn trên phim ở thời nhà Lý
0 Bình luận

Sau khi Lý Chiêu Hoàng xuống chiếu nhường ngôi cho Trần Cảnh, công chúa Lý Nguyệt Sinh đã cùng người chồng thợ rèn dấy binh báo thù cho nhà Lý nhưng không thành.

Công chúa Nguyệt Sinh: Mối nhân duyên trời định với người thợ rèn và cuộc dấy binh 'báo thù' cho nhà Lý
0 Bình luận

Mỗi khi lật lại trang sử hai nhà Lý, Trần, hậu thế đều thấy hiện lên câu chuyện: Trần Thủ Độ tàn sát tôn tộc nhà Lý. Và cho đến nay, "vụ án" này vẫn đang được giải mã và vẫn chưa có hồi kết.

Lật lại “vụ án” tàn sát tôn tộc nhà Lý và thử minh oan cho Thái sư Trần Thủ Độ
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Anh tài xế nhanh trí chặt cây đổ do mưa dông, giải tỏa ùn tắc trên phố Hà Nội

Lúc đi lấy hàng tại phố Lê Trọng Tấn (Hà Nội), nam tài xế bắt gặp một cành cây đổ giữa đường do mưa dông, gây ra ùn tắt nghiêm trọng nên đã nhanh trí mượn dao, một mình chặt cành giải phóng tuyến đường.

Đăng Dương
Đăng Dương 6 ngày trước
Chân dung 2 người Việt nhanh trí dùng săm xe đạp làm phao cứu sống 2 trẻ nhỏ chới với giữa biển ở Nhật

Thấy 2 em nhỏ chới với giữa biển, Mạnh Tuấn và Quốc Đạt (người Việt Nam ở Nhật Bản) đã nhanh trí dùng săm xe đạp làm phao, bơi ra ứng cứu, đưa các em an toàn vào bờ.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
Phó trưởng công an xã ở Nghệ An quyên tiền xây tặng 2 căn nhà kiên cố giúp gia đình nghèo có chỗ ở ấm cúng

Về nhận nhiệm vụ ở nơi khó khăn, thấy 2 hộ dân phải ở trong căn nhà tạm bợ, phó trưởng công an xã đã đi vận động, quyên tiền xây tặng 2 ngôi nhà kiên cố cho bà con có chỗ ở mới ấm cúng hơn.

Hải An
Hải An 13/08
Đường sạt lở, người dân trong làng dùng võng gánh cụ bà băng rừng đi cấp cứu

Lũ lớn khiến đường đi sạt lở, thấy cụ bà có dấu hiệu kiệt sức, người dân trong làng đã dùng võng gánh, vượt đường rừng để đến Trạm Y tế dã chiến ở trung tâm xã Mỹ Lý để cấp cứu và điều trị.

Hải An
Hải An 12/08
Chân dung tài xế taxi cứu sống bé trai bị cát vùi ở Côn Đảo: “Việc mình cứu người là tự nhiên, ai gặp tình huống đó cũng sẽ làm như vậy thôi!”

Bé trai bị vùi trong hố cát sâu ở đặc khu Côn Đảo khi chơi cùng nhóm bạn đã may mắn được tài xế taxi Lê Văn Tý Hon và du khách hợp sức đào bới, đưa ra an toàn.

Hải An
Hải An 09/08
4 mẹ con bị gió dông quật ngã cảm thấy ấm lòng trước sự giúp đỡ của người đàn ông xa lạ

Gặp 4 mẹ con bị gió dông quật ngã giữa đoạn đường vắng vẻ, người đàn ông ở Ninh Bình đã ngay lập tức dừng xe giúp đỡ, hỗ trợ đưa các cháu nhỏ về đến tận nhà. Câu chuyện ấm lòng được chia sẻ trên mạng xã hội đang thu hút sự chú ý của nhiều người.

Xúc động hình ảnh hàng trăm giáo viên tình nguyện đến các trường miền núi Nghệ An để hỗ trợ dọn dẹp bùn đất sau lũ

Những ngày qua, hàng trăm giáo viên của các trường học vùng xuôi đã tình nguyện đem theo cuốc, xẻng lên các điểm trường miền núi Nghệ An để hỗ trợ dọn dẹp bùn đất sau lũ.

Ấm lòng trước khoảnh khắc công an dựng “hàng rào người” đưa sản phụ Nghệ An vượt dòng nước chảy xiết đi sinh

Mới đây tại Nghệ An, hàng chục chiến sĩ công an đã dùng thân mình tạo thành “hàng rào” giữa dòng nước xiết để đưa sản phụ vượt suối đến trung tâm y tế sinh con an toàn.

Hải An
Hải An 02/08
Cha và con gái 6 tuổi may mắn được cứu sống sau khi trôi dạt 13 giờ trên biển Hà Tĩnh

Trong lúc dùng thuyền nhỏ để vui chơi, người cha và con gái 6 tuổi ở Hà Tĩnh bị sóng đẩy trôi dạt trên biển suốt 13 tiếng, may mắn được một tàu vận tải phát hiện và cứu sống.

Hải An
Hải An 01/08
Xúc động khoảnh khắc y bác sĩ đỡ đẻ cho sản phụ giữa đường núi Nghệ An

Đường bị chia cắt, sạt lở nghiêm trọng khiến sản phụ Pịt Thị Hiền không đến được bệnh viện, trước tình huống khẩn cấp các y bác sĩ Trạm Y tế Mường Xén đã đỡ đẻ cho sản phụ ngay giữa đường.

Hải An
Hải An 31/07
60 thợ điện đổ về vùng lũ Nghệ An để hỗ trợ bà con sửa chữa đồ dùng miễn phí

Nước lũ vừa rút nhiều thợ điện tử, điện lạnh đã nhanh chóng di chuyển đến các khu vực bị ảnh hưởng giúp người dân sửa chữa miễn phí máy giặt, tủ lạnh,…

Hải An
Hải An 28/07
Học sinh, sinh viên cả nước sẽ được hỗ trợ 50% mức đóng BHYT thay vì 30% như trước

Từ 1/7,  học sinh, sinh viên cả nước sẽ được hỗ trợ 50% mức đóng bảo hiểm y tế, thay vì chỉ 30% như trước. Đây là điểm mới quan trọng trong nghị định 188/2025 của Chính phủ.

Hải An
Hải An 26/07
Viettel cộng tài khoản, mở roaming, chuẩn bị drone phát sóng cho vùng lũ ở Nghệ An

Tổng Công ty Viễn thông Viettel (Viettel Telecom) cho biết vừa hoàn thành việc cộng tiền vào tài khoản cho 31.000 khách hàng tại các khu vực bị cô lập do lũ lụt ở Nghệ An.

Science Fair 2025: Chuyến phiêu lưu kỳ thú đến vùng đất khoa học

Vào  ngày 03/08/2025 sắp tới, COSMOS chính thức tổ chức sự kiện khoa học thường niên SCIENCE FAIR 2025 , chia sẻ những kiến thức, trải nghiệm bổ ích và lan tỏa tình yêu khoa học đến cho các bạn trẻ trên địa bàn thành phố Hà Nội và bất cứ ai có niềm đam mê với bộ môn này. 

Nối dài chuyến bay nghĩa tình: Hơn 30 tấn hàng cứu trợ được trực thăng đưa đến vùng lũ Nghệ An

Những chuyến bay cứu trợ mang theo nhu yếu phẩm, mì gói, nước sạch… được chuyển kịp thời tới bà con vùng lũ Nghệ An đang bị ngập lụt, chia cắt.

Hải An
Hải An 25/07
PC Right 1 GIF
Đề xuất