Truyền thuyết dân gian về Tết Nguyên Tiêu

Tết Nguyên Tiêu là ngày lễ quan trọng trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam cũng như nhiều nước Á Đông khác. Song truyền thuyết về Tết Nguyên Tiêu thì không phải ai cũng biết.

Đỗ Thu Nga Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Tết Nguyên Tiêu có nghĩa là đêm trăng rằm đầu tiên trong năm mới (theo lịch âm). Trong văn hóa dân gian của người Việt Nam, Tết Nguyên Tiêu là ngày lễ rất quan trọng. Ông cha ta từng nói: "Cúng quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng" hay "Lễ Phật quanh năm không bằng ngày Rằm tháng Giêng". 

Năm nay, Tết Nguyên Tiêu rơi vào thứ 6 ngày 26/2/2021 dương lịch, tức là ngày 15/1/2021 âm lịch. Theo quan niệm dân gian, lễ cúng Rằm tháng Giêng đẹp nhất là vào giờ Ngọ (tức 11h đến 13h) ngày chính rằm. Nhưng hiện nay do hoàn cảnh, điều kiện sống, đa số các gia đình thường cúng trước ngày rằm.

Tết Nguyên Tiêu là một trong những ngày lễ lớn và quan trọng nhất năm nên xung quanh nó cũng có những truyền thuyết dân gian kể về nguồn gốc ra đời. Tương truyền, ngày Tết Nguyên Tiêu có từ thời Vũ Hán Đế. Đây là một ngày tết, ngày lễ hội truyền thống của Trung hoa. Trước đây nó chính là Tết Trạng Nguyên.

truyen-thuyet-dan-gian-ve-tet-nguyen-tieu
Hiện nay có nhiều truyền thuyết khác nhau về nguồn gốc Tết Nguyên Tiêu

Theo đó, Tết Nguyên Tiêu có từ thời Hán Vũ Đế. Thời đó các cung nữ phải sống trong cung vua khó được về thăm nhà nên từ Tết Nguyên Đán đến Tết Nguyên Tiêu vẫn không thể gặp được cha mẹ.

Đông Phương Sóc là một quan thần trong triều rất thông minh, mưu trí và khi biết được chuyện đó bèn tìm cách giúp các cung nữ thực hiện nguyện vọng về thăm cha mẹ dịp đầu năm. Đông Phương Sóc đã tung tin Hỏa Thần sẽ cử người đến thiêu hủy cả thành Trường An khiến trong nội thành vô cùng khiếp sợ.

Tiếp đó, Đông Phương Sắc hiến kế cho vua Hán Vũ, tối ngày rằm cho mọi người rời cung lánh nạn. Các con đường từ lớn đến nhỏ, từ ngõ đến hẻm và trước cửa nhà, trong sân nhà đều phải treo đèn lồng đỏ tạo cảnh Trường An đang lửa cháy rừng rực để đánh lừa Hỏa Thần.

Nghe lời Đông Phương Sóc, Hán Vũ Đế lập tức ra lệnh cho người dưới đi thông báo và chuẩn bị. Cũng vì thế mà các cung nữ được về nhà thăm người thân trong ngày Tết Nguyên Tiêu.

Tuy nhiên, cũng có truyện kể rằng, thời Hán Vũ Đế có cung nữ tên Nguyên Tiêu đã nhiều năm chưa được về nhà vào dịp tết nên buồn sầu tìm đến giếng nước trong cung để kết liễu cuộc đời mình. Thế nhưng may thay Đông Phương Sóc phát hiện và cứu sống.

truyen-thuyet-dan-gian-ve-tet-nguyen-tieu
Bánh trôi là 1 phần của Tết Nguyên Tiêu

Để giúp cô thực hiện được nguyện vọng về nhà thăm cha mẹ, Đông Phương Sóc nghĩ ra kế: Ông bày một bàn bói quẻ trên đường phố Trường An, tất cả những người coi bói đều nhận được quẻ ghi dòng chữ "mười sáu tháng giêng bị lửa thiêu". Lúc này, Đông Phương Sóc tiết lộ thêm, tối 13 tháng Giêng Ngọc Hoàng sai một tiên nữ áo đỏ giáng trần để thiêu thành Trường An, mọi người muốn sống hãy tâu lên vua để tìm cách thoát nạn.

Nghe được hung tin, Hán Vũ Đế triệu tập Đông Phương Sóc đến tính kế đối phó. Đông Phương Sóc suy nghĩ một hồi rồi nói: Nghe đồn Hỏa Thần thích bánh trôi, trong cung có cung nữ Nguyên Tiêu khéo tay có thể giao cho làm bánh đãi Hỏa Thần. Đồng thời lệnh cho dân chúng trong thành treo đèn lồng đỏ trong sân, ngoài ngõ để dụ Hỏa Thần đi nơi khác.

Sau đó để thưởng công cho Nguyên Tiêu đã làm bánh đãi Hỏa Thần, Hán Vũ Đế cho cô về đoàn tụ với gia đình. Từ đó ngày Tết Nguyên Tiêu (Tết đoàn viên, tết tình yêu) ra đời.

Song cũng có những lý giải khác cho rằng, Tết Nguyên Tiêu có từ thời nhà Hán. Vua Hán Văn lên ngôi đúng Rằm tháng Giêng. Nên sau đó, theo tục lệ mỗi năm đến ngày rằm, nhà vua lại rời cung vui chơi với thần dân. Chữ Dạ trong Trung Hoa còn được đọc là tiêu nên nhà vua đã lấy rằm tháng giêng làm Tết Nguyên Tiêu.

Ngoài ra còn có truyền thuyết cho rằng, Tết Nguyên Tiêu bắt nguồn từ việc đồng áng. Trước và sau ngày Rằm tháng Giêng, công việc cày cấy của người dân vụ chiêm bắt đầu. Đến tối ngày Rằm tháng Giêng, bà con nông dân tập trung cỏ khô châm lửa tiêu hủy để diệt sâu bọ. Từ đó nó trở thành một ngày lễ. 

Một số ý kiến khác cho rằng, Tết Nguyên Tiêu bắt nguồn từ Phật giáo. Đây là ngày các tăng ni tề tựu đông đủ để nghe Phật thuyết pháp. Những người theo đạo phật vào ngày này sẽ đến chùa cúng dường Phật, ăn chay, nghe kinh...

Văn khấn cúng Rằm tháng Giêng 2021 chi tiết nhất theo văn khấn cổ truyền Việt Nam

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Sinh thời, Địa Tạng Vương Bồ tát có hồng nguyên cứu độ chúng sinh trong Lục đạo luân hồi với lời thề "nếu chưa độ hết chúng sanh thì không chứng quả Bồ Đề, nếu sự thọ khổ trong địa ngục còn thì không chịu thành Phật". 

Tiền kiếp của Địa Tạng Vương Bồ tát là ai và văn khấn Địa Tạng Vương Bồ tát là gì?
0 Bình luận

Cửu Huyền Thất Tổ là 4 chữ nhắc nhở con cháu đời sau phải luôn tưởng nhớ, kính trọng về tổ tiên, tiền nhân. Cửu Huyền Thất Tổ hiểu đơn giản là 9 đời và 7 ông tổ.

Cửu Huyền Thất Tổ gồm những ai và văn khấn cúng cơm Cửu Huyền Thất Tổ thế nào?
0 Bình luận

Năm Tân Sửu 2021, người nam được sao Thái Dương chiếu mệnh sẽ tốt hơn người nữ. Chính vì vậy, nếu sao chiếu mệnh năm nay thì nên làm lễ giải hạn để có một năm may mắn.

Văn khấn cúng sao giải hạn năm 2021: Sao Thái Dương
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Người dân Quảng Ngãi mở rộng vòng tay san sẻ chỗ ở với cán bộ từ Kon Tum chuyển về

Thấy các cán bộ Kon Tum mới chuyển về chưa có chỗ ở, người dẫn Quảng Ngãi đã mở rộng vòng tay giúp đỡ, chào đón, giúp họ nhanh chóng ổn định cuộc sống và công việc.

Thanh Tú
Thanh Tú 10 giờ trước
Không chỉ kịp thời đưa cháu bé tai nạn đi cấp cứu chiến sĩ CSGT còn hỗ trợ viện phí

Phát hiện cháu bé bị tai nạn giao thông khi đang trên đường làm nhiệm vụ, chiến sĩ đội CSGT số 6 (CATP Hà Nội) đã kịp thời đưa nạn nhân đi cấp cứu và hỗ trợ một phần viện phí.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
Giao hàng gặp trời mưa, nam shipper nhanh tay dọn đậu phộng giúp chủ nhà

Giao hàng gặp trời mưa, thấy nhà chỉ có người già và trẻ nhỏ, nam shipper liền nhanh tay gom đậu phộng giúp. Hành động ấm lòng khiến dân mạng tấm tắc khen ngợi.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
Ấm lòng trước khoảnh khắc loạt ô tô che chắn cho xe máy qua cầu lúc mưa to gió lớn ở Hà Nội

“Những lúc này, tôi chỉ mong xe mình to hơn để che được nhiều người hơn”, chia sẻ của tài xế xe tải khiến nhiều người xúc động.

Hải An
Hải An 3 ngày trước
CSGT Lâm Đồng kịp thời hỗ trợ sản phụ sinh con an toàn trên đường

Vào khoảng 4h50 ngày 1/7, trong lúc tuần tra giao thông, CSGT Lâm Đồng đã kịp thời phát hiện và hỗ trợ một sản phụ chuyển dạ sinh con ngay trên xe đặc chủng.

Hải An
Hải An 3 ngày trước
3 cuộc đời được hồi sinh nhờ nghĩa cử hiến tạng cao đẹp

Sau tai nạn giao thông, một người phụ nữ ở TP.HCM được xác định chết não, gia đình đã quyết định hiến tạng, đem lại sự sống cho 3 bệnh nhân đang nguy kịch.

Hải An
Hải An 4 ngày trước
Bé gái bị co giật trên chuyến bay được bác sĩ cấp cứu kịp thời

Trên chuyến bay từ TP.HCM đến Hà Nội, một bé gái xuất hiện tình trạng co giật do hạ canxi máu - một rối loạn điện giải nguy hiểm, đã được các bác sĩ có mặt tái đó hỗ trợ cấp cứu thành công.

Hải An
Hải An 5 ngày trước
Lớp học bơi miễn phí suốt gần một thập kỷ giữa lòng Cần Thơ

Cứ vào dịp hè các bạn học sinh có hoàn cảnh khó khăn tại Cần Thơ lại rủ nhau đến lớp học bơi miễn phí của cô Quý tại hồ bơi Nhiệt điện Trà Nóc.

Đăng Dương
Đăng Dương 5 ngày trước
Ấm lòng 900 suất ăn mời thí sinh, phụ huynh trong kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025

Hội phụ nữ xã Trung Giã, Xuân Giang, huyện Sóc Sơn, Hà Nội đã nấu gần 900 suất ăn miễn phí để mời thí sinh và phụ huynh trong ngày diễn ra kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025.

Hải An
Hải An 27/06
Chủ quán Bạc Liêu miễn phí bữa sáng và trưa cho các sĩ tử thi tốt nghiệp THPT

Trong những diễn ra kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025, anh Trương Nguyễn Minh Tuấn (50 tuổi, TP.Bạc Liêu) – chủ quán chay đã miễn phí bữa sáng, trưa kèm chè đậu đỏ để tiếp sức các thí sinh.

Hải An
Hải An 27/06
Trường học ở Hà Nội thuê xe khách đưa hơn 500 thí sinh đến điểm thi tốt nghiệp THPT 2025

Vì muốn đảm bảo an toàn cho hơn 500 sĩ tử tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025, một trường học ở Hà Nội đã thuê 12 xe khách 16 chỗ đưa đến điểm thi. Bên cạnh đó trường còn bố trí cho các bữa ăn sáng, ăn trưa cho các thí sinh tại điểm thi.

Hải An
Hải An 26/06
Bức tâm thư xúc động người cha viết gửi 2 ân nhân ngày con gái đậu trường chuyên

Sau khi đăng tải bức tâm thư với tiêu đề “Lời cảm ơn đến những người tốt lặng lẽ” lên mạng xã hội, bài viết của người cha vừa có con thi lớp 10 đã nhận về hàng ngàn lượt tương tác.

Hải An
Hải An 25/06
Xuống Hà Nội khám bệnh, người phụ nữ bị lừa nhẵn túi bởi “người quen” may thay lại nhận được phép màu từ những người xa lạ

Bị lừa hết tiền trong túi khi xuống Hà Nội khám bệnh bởi một người phụ nữ tự xưng là “quen người nhà của chị”, may mắn thay chị H.T.Trang (41 tuổi, dân tộc Tày, quê Bắc Kạn) đã được bệnh viện và nhiều người giúp đỡ.

Hải An
Hải An 25/06
Mát lòng “bát cháo hành” tại góc phố nghĩa tình giữa mùa hè Hà Nội

Trong cái nắng chói chang của Hà Nội, tại một góc phố nhỏ tình người được lan tỏa từ nồi cháo thiện nguyện, từ những tấm lòng thảo thơm.

Hải An
Hải An 24/06
Những lời nhắn nhủ “đáng yêu” từ các cụ ông, cụ bà gửi đến giới trẻ: “Sống cho tốt, giúp đỡ mọi người”

Tấm bảng với những lời nhắn nhủ được các cụ ông, cụ bà nhắn gửi đến giới trẻ không chỉ đáng yêu mà còn vô cùng cảm động. Những lời nhắn ngủ ấy tuy đơn giản nhưng hàm chứa rất nhiều sự yêu thương và trao gửi.

Hải An
Hải An 24/06
Chàng trai Gia Lai vượt 500km về ở rể, cưới cô gái khiếm khuyết sau 3 lần gặp gỡ

Ngay từ những ngày đầu nhắn tin trò chuyện, chàng trai ở Gia Lai và cô gái ở Đồng Nai đã có sự đồng cảm, thấu hiểu kỳ lạ. Họ chia sẻ mọi thứ với nhau, về hoàn cảnh gia đình và cả những khiếm khuyết trên cơ thể.

Hải An
Hải An 23/06
PC Right 1 GIF
Đề xuất