Truyền thuyết dân gian về Tết Nguyên Tiêu

Tết Nguyên Tiêu là ngày lễ quan trọng trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam cũng như nhiều nước Á Đông khác. Song truyền thuyết về Tết Nguyên Tiêu thì không phải ai cũng biết.

Đỗ Thu Nga Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Tết Nguyên Tiêu có nghĩa là đêm trăng rằm đầu tiên trong năm mới (theo lịch âm). Trong văn hóa dân gian của người Việt Nam, Tết Nguyên Tiêu là ngày lễ rất quan trọng. Ông cha ta từng nói: "Cúng quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng" hay "Lễ Phật quanh năm không bằng ngày Rằm tháng Giêng". 

Năm nay, Tết Nguyên Tiêu rơi vào thứ 6 ngày 26/2/2021 dương lịch, tức là ngày 15/1/2021 âm lịch. Theo quan niệm dân gian, lễ cúng Rằm tháng Giêng đẹp nhất là vào giờ Ngọ (tức 11h đến 13h) ngày chính rằm. Nhưng hiện nay do hoàn cảnh, điều kiện sống, đa số các gia đình thường cúng trước ngày rằm.

Tết Nguyên Tiêu là một trong những ngày lễ lớn và quan trọng nhất năm nên xung quanh nó cũng có những truyền thuyết dân gian kể về nguồn gốc ra đời. Tương truyền, ngày Tết Nguyên Tiêu có từ thời Vũ Hán Đế. Đây là một ngày tết, ngày lễ hội truyền thống của Trung hoa. Trước đây nó chính là Tết Trạng Nguyên.

truyen-thuyet-dan-gian-ve-tet-nguyen-tieu
Hiện nay có nhiều truyền thuyết khác nhau về nguồn gốc Tết Nguyên Tiêu

Theo đó, Tết Nguyên Tiêu có từ thời Hán Vũ Đế. Thời đó các cung nữ phải sống trong cung vua khó được về thăm nhà nên từ Tết Nguyên Đán đến Tết Nguyên Tiêu vẫn không thể gặp được cha mẹ.

Đông Phương Sóc là một quan thần trong triều rất thông minh, mưu trí và khi biết được chuyện đó bèn tìm cách giúp các cung nữ thực hiện nguyện vọng về thăm cha mẹ dịp đầu năm. Đông Phương Sóc đã tung tin Hỏa Thần sẽ cử người đến thiêu hủy cả thành Trường An khiến trong nội thành vô cùng khiếp sợ.

Tiếp đó, Đông Phương Sắc hiến kế cho vua Hán Vũ, tối ngày rằm cho mọi người rời cung lánh nạn. Các con đường từ lớn đến nhỏ, từ ngõ đến hẻm và trước cửa nhà, trong sân nhà đều phải treo đèn lồng đỏ tạo cảnh Trường An đang lửa cháy rừng rực để đánh lừa Hỏa Thần.

Nghe lời Đông Phương Sóc, Hán Vũ Đế lập tức ra lệnh cho người dưới đi thông báo và chuẩn bị. Cũng vì thế mà các cung nữ được về nhà thăm người thân trong ngày Tết Nguyên Tiêu.

Tuy nhiên, cũng có truyện kể rằng, thời Hán Vũ Đế có cung nữ tên Nguyên Tiêu đã nhiều năm chưa được về nhà vào dịp tết nên buồn sầu tìm đến giếng nước trong cung để kết liễu cuộc đời mình. Thế nhưng may thay Đông Phương Sóc phát hiện và cứu sống.

truyen-thuyet-dan-gian-ve-tet-nguyen-tieu
Bánh trôi là 1 phần của Tết Nguyên Tiêu

Để giúp cô thực hiện được nguyện vọng về nhà thăm cha mẹ, Đông Phương Sóc nghĩ ra kế: Ông bày một bàn bói quẻ trên đường phố Trường An, tất cả những người coi bói đều nhận được quẻ ghi dòng chữ "mười sáu tháng giêng bị lửa thiêu". Lúc này, Đông Phương Sóc tiết lộ thêm, tối 13 tháng Giêng Ngọc Hoàng sai một tiên nữ áo đỏ giáng trần để thiêu thành Trường An, mọi người muốn sống hãy tâu lên vua để tìm cách thoát nạn.

Nghe được hung tin, Hán Vũ Đế triệu tập Đông Phương Sóc đến tính kế đối phó. Đông Phương Sóc suy nghĩ một hồi rồi nói: Nghe đồn Hỏa Thần thích bánh trôi, trong cung có cung nữ Nguyên Tiêu khéo tay có thể giao cho làm bánh đãi Hỏa Thần. Đồng thời lệnh cho dân chúng trong thành treo đèn lồng đỏ trong sân, ngoài ngõ để dụ Hỏa Thần đi nơi khác.

Sau đó để thưởng công cho Nguyên Tiêu đã làm bánh đãi Hỏa Thần, Hán Vũ Đế cho cô về đoàn tụ với gia đình. Từ đó ngày Tết Nguyên Tiêu (Tết đoàn viên, tết tình yêu) ra đời.

Song cũng có những lý giải khác cho rằng, Tết Nguyên Tiêu có từ thời nhà Hán. Vua Hán Văn lên ngôi đúng Rằm tháng Giêng. Nên sau đó, theo tục lệ mỗi năm đến ngày rằm, nhà vua lại rời cung vui chơi với thần dân. Chữ Dạ trong Trung Hoa còn được đọc là tiêu nên nhà vua đã lấy rằm tháng giêng làm Tết Nguyên Tiêu.

Ngoài ra còn có truyền thuyết cho rằng, Tết Nguyên Tiêu bắt nguồn từ việc đồng áng. Trước và sau ngày Rằm tháng Giêng, công việc cày cấy của người dân vụ chiêm bắt đầu. Đến tối ngày Rằm tháng Giêng, bà con nông dân tập trung cỏ khô châm lửa tiêu hủy để diệt sâu bọ. Từ đó nó trở thành một ngày lễ. 

Một số ý kiến khác cho rằng, Tết Nguyên Tiêu bắt nguồn từ Phật giáo. Đây là ngày các tăng ni tề tựu đông đủ để nghe Phật thuyết pháp. Những người theo đạo phật vào ngày này sẽ đến chùa cúng dường Phật, ăn chay, nghe kinh...

Văn khấn cúng Rằm tháng Giêng 2021 chi tiết nhất theo văn khấn cổ truyền Việt Nam

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Sinh thời, Địa Tạng Vương Bồ tát có hồng nguyên cứu độ chúng sinh trong Lục đạo luân hồi với lời thề "nếu chưa độ hết chúng sanh thì không chứng quả Bồ Đề, nếu sự thọ khổ trong địa ngục còn thì không chịu thành Phật". 

Tiền kiếp của Địa Tạng Vương Bồ tát là ai và văn khấn Địa Tạng Vương Bồ tát là gì?
0 Bình luận

Cửu Huyền Thất Tổ là 4 chữ nhắc nhở con cháu đời sau phải luôn tưởng nhớ, kính trọng về tổ tiên, tiền nhân. Cửu Huyền Thất Tổ hiểu đơn giản là 9 đời và 7 ông tổ.

Cửu Huyền Thất Tổ gồm những ai và văn khấn cúng cơm Cửu Huyền Thất Tổ thế nào?
0 Bình luận

Năm Tân Sửu 2021, người nam được sao Thái Dương chiếu mệnh sẽ tốt hơn người nữ. Chính vì vậy, nếu sao chiếu mệnh năm nay thì nên làm lễ giải hạn để có một năm may mắn.

Văn khấn cúng sao giải hạn năm 2021: Sao Thái Dương
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Cán bộ xã vượt vùng sạt lở trao quà Quốc khánh cho người dân vui Tết Độc lập

Hơn 2.500 người dân xã biên giới Yên Nhân (Thanh Hóa) đang bị cô lập, sơ tán do lũ quét, các cán bộ xã đã nỗ lực vượt sạt lở để phát quà 2/9 đúng hẹn cho bà con vui Tết Độc lập.

Thanh Tú
Thanh Tú 2 ngày trước
Lan toả điều tử tế: Ở lại nhặt rác sau buổi tổng duyệt diễu binh

Sáng 30/8, sau buổi tổng duyệt diễu binh, mẹ con chị Thu Hoài cùng nhiều tình nguyện viên ở lại thu gom rác trên phố Kim Mã, Giảng Võ, góp phần giữ gìn môi trường xanh sạch trong ngày lễ lớn.

Đăng Dương
Đăng Dương 4 ngày trước
Ấm lòng khoảnh khắc bà con cùng nhau nấu cháo, tiếp tế cho người dân ở chung cư ngập nước, mất điện

Thấy cư dân toàn Ecohome 1, phường Đông Ngạc (Hà Nội) bị cô lập do ngập nước, mất điện, người dân ở những tòa nhà xung quanh đã tổ chức nấu cháo, tiếp nước, sẻ chia khó khăn với những người hàng xóm.

Hải An
Hải An 28/08
Danh sách 40 điểm phát bánh, nước miễn phí cho người dân xem diễu binh, diễu hành

Người dân theo dõi các buổi hợp luyện và lễ diễu binh, diễu hành 2/9 sẽ được cấp phát bánh, nước và nhu yếu phẩm miễn phí tại 40 điểm dọc các tuyến trung tâm.

Hải An
Hải An 27/08
Công an Hà Tĩnh xuyên đêm giúp dân ứng phó bão số 5, sẵn sàng khắc phục sau bão

Trong khi bão số 5 đổ bộ trực tiếp vào tỉnh Hà Tĩnh với mưa lớn, gió giật dữ dội, lực lượng Công an các địa phương đã không quản hiểm nguy, kịp thời có mặt tại những điểm nóng, cứu giúp người dân trong hoạn nạn.

Thanh Tú
Thanh Tú 26/08
Hà Tĩnh: Nhiều khách sạn mở cửa miễn phí chung tay giúp bà con tránh bão

Để hỗ trợ người dân tránh trú an toàn, nhiều khách sạn, nhà nghỉ, cơ sở lưu trú ở các phường, xã trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh đã mở cửa miễn phí để đón người dân sơ tán. 

Thanh Tú
Thanh Tú 25/08
Ấm lòng Hà Nội: Sẵn sàng cho người lạ ngủ nhờ, mượn “view triệu đô” xem diễu binh 2/9

Hòa cùng bầu không khí hân hoan của ngày hội lớn, nhiều người dân Thủ đô sẵn sàng mở cửa nhà, cho người lạ “mượn view”, ngủ nhờ để được theo dõi lễ diễu binh, diễu hành 2/9.

Hải An
Hải An 22/08
Anh tài xế nhanh trí chặt cây đổ do mưa dông, giải tỏa ùn tắc trên phố Hà Nội

Lúc đi lấy hàng tại phố Lê Trọng Tấn (Hà Nội), nam tài xế bắt gặp một cành cây đổ giữa đường do mưa dông, gây ra ùn tắt nghiêm trọng nên đã nhanh trí mượn dao, một mình chặt cành giải phóng tuyến đường.

Chân dung 2 người Việt nhanh trí dùng săm xe đạp làm phao cứu sống 2 trẻ nhỏ chới với giữa biển ở Nhật

Thấy 2 em nhỏ chới với giữa biển, Mạnh Tuấn và Quốc Đạt (người Việt Nam ở Nhật Bản) đã nhanh trí dùng săm xe đạp làm phao, bơi ra ứng cứu, đưa các em an toàn vào bờ.

Hải An
Hải An 14/08
Phó trưởng công an xã ở Nghệ An quyên tiền xây tặng 2 căn nhà kiên cố giúp gia đình nghèo có chỗ ở ấm cúng

Về nhận nhiệm vụ ở nơi khó khăn, thấy 2 hộ dân phải ở trong căn nhà tạm bợ, phó trưởng công an xã đã đi vận động, quyên tiền xây tặng 2 ngôi nhà kiên cố cho bà con có chỗ ở mới ấm cúng hơn.

Hải An
Hải An 13/08
Đường sạt lở, người dân trong làng dùng võng gánh cụ bà băng rừng đi cấp cứu

Lũ lớn khiến đường đi sạt lở, thấy cụ bà có dấu hiệu kiệt sức, người dân trong làng đã dùng võng gánh, vượt đường rừng để đến Trạm Y tế dã chiến ở trung tâm xã Mỹ Lý để cấp cứu và điều trị.

Hải An
Hải An 12/08
Chân dung tài xế taxi cứu sống bé trai bị cát vùi ở Côn Đảo: “Việc mình cứu người là tự nhiên, ai gặp tình huống đó cũng sẽ làm như vậy thôi!”

Bé trai bị vùi trong hố cát sâu ở đặc khu Côn Đảo khi chơi cùng nhóm bạn đã may mắn được tài xế taxi Lê Văn Tý Hon và du khách hợp sức đào bới, đưa ra an toàn.

Hải An
Hải An 09/08
4 mẹ con bị gió dông quật ngã cảm thấy ấm lòng trước sự giúp đỡ của người đàn ông xa lạ

Gặp 4 mẹ con bị gió dông quật ngã giữa đoạn đường vắng vẻ, người đàn ông ở Ninh Bình đã ngay lập tức dừng xe giúp đỡ, hỗ trợ đưa các cháu nhỏ về đến tận nhà. Câu chuyện ấm lòng được chia sẻ trên mạng xã hội đang thu hút sự chú ý của nhiều người.

Xúc động hình ảnh hàng trăm giáo viên tình nguyện đến các trường miền núi Nghệ An để hỗ trợ dọn dẹp bùn đất sau lũ

Những ngày qua, hàng trăm giáo viên của các trường học vùng xuôi đã tình nguyện đem theo cuốc, xẻng lên các điểm trường miền núi Nghệ An để hỗ trợ dọn dẹp bùn đất sau lũ.

Ấm lòng trước khoảnh khắc công an dựng “hàng rào người” đưa sản phụ Nghệ An vượt dòng nước chảy xiết đi sinh

Mới đây tại Nghệ An, hàng chục chiến sĩ công an đã dùng thân mình tạo thành “hàng rào” giữa dòng nước xiết để đưa sản phụ vượt suối đến trung tâm y tế sinh con an toàn.

Hải An
Hải An 02/08
Cha và con gái 6 tuổi may mắn được cứu sống sau khi trôi dạt 13 giờ trên biển Hà Tĩnh

Trong lúc dùng thuyền nhỏ để vui chơi, người cha và con gái 6 tuổi ở Hà Tĩnh bị sóng đẩy trôi dạt trên biển suốt 13 tiếng, may mắn được một tàu vận tải phát hiện và cứu sống.

Hải An
Hải An 01/08
PC Right 1 GIF
Đề xuất