Đăng nhập với Zalo
Đăng nhập qua Google
- Cộng đồng
-
Tin Vui Mỗi Ngày6 Thành viên · 7.838 Bài viết -
Người Truyền Cảm Hứng7 Thành viên · 2.386 Bài viết -
Lan Tỏa Yêu Thương6 Thành viên · 753 Bài viết -
Bài Học Cuộc Sống4 Thành viên · 5.074 Bài viết -
Sống An Lành4 Thành viên · 1.021 Bài viết -
Thế Giới Muôn Màu4 Thành viên · 4.345 Bài viết -
Góc Nhìn Tích Cực4 Thành viên · 1.480 Bài viết
Danh xưng Bắc Kỳ và Nam Kỳ đã ra đời như thế nào?
Có lẽ rất nhiều người chưa biết, vua Minh Mạng chính là người đặt danh xưng Bắc Kỳ và Nam Kỳ thay cho cách gọi cũ là Bắc thành và Gia Định.
Vua Minh Mạng (hay Minh Mệnh, 1791 - 1841) là hoàng đế thứ 2 của nhà Nguyễn. Ông là vị vua có nhiều thành tích nhất của triều Nguyễn. Đây được xem là thời kỳ hùng mạnh cuối cùng của chế độ phong kiến Việt Nam.
Trong 21 năm trị vì, vua Minh Mạng đã ban bố hàng loạt cải cách quốc nội. Ông đặc biệt chú trọng xây dựng quân đội, phát triển giáo dục và quy hoạch lại hệ thống địa danh trong cả nước.
Một trong số những việc làm đáng lưu ý của vua Minh Mạnh chính là việc đặt danh xưng Bắc Kỳ và Nam kỳ thay cho cách gọi cũ là Bắc thành và Gia Định đã giải thể trước đó mấy năm. Việc đổi tên này như thế nào thì ngược dòng lịch sử về thời kỳ trước.
Theo báo Thanh Niên, trước khi diễn ra cải cách của vua Minh Mạng, tháng 10 Âm lịch năm 1832, Nguyễn Văn Quế - quản lý biền binh thành Gia Định thời Lê Văn Duyệt và quyền lĩnh ấn Tống trấn Gia Định thành sau khi Lê Văn Duyệt mất, được bổ làm Tổng đốc An - Biên (tức liên tỉnh Phiên An và Biên Hòa), cơ chế cắt đặt quan cai trị cũng tương tự như liên tỉnh Long - Tường ở bài trước.
Quản lý biển binh thành Gia Định thời Lê Văn Duyệt là Nguyễn Văn Quế đóng ở Tân Bình thuộc tỉnh (lớn) Phiên An, kiêm Tuần phủ, dưới có Bố chánh Phiên An (bấy giờ là Bạch Xuân Nguyên). Quan Hiệp trấn cũ của trấn Biên Hòa là Vũ Quýnh được bổ làm Bố chánh tỉnh (vừa) Biên Hòa, thự lý (署理: tạm trị, tạm nhận) ấn quan phòng của Tuần phủ tỉnh này.
Ở liên tỉnh An - Hà, gần 2 tháng đầu cải cách không có Tổng đốc mà chỉ có Tuần phủ kiêm hạt và kiêm luôn cả việc bảo hộ nước Chân Lạp, người đầu tiên được bổ nhiệm là Ngô Bá Nhân (còn gọi là Nhơn), làm thự Tham tri Binh bộ Tuần phủ tỉnh (vừa) An Giang, kiêm quản tỉnh (nhỏ) Hà Tiên và Chân Lạp.
Mỗi tỉnh lần lượt có Bố chánh, Án sát và Lãnh binh, mỗi chức một viên. Bố chánh Hà Tiên là Phạm Xuân Bích thự lý ấn quan phòng Tuần phủ tỉnh này. Cuối tháng 11 ÂL năm 1832, vua Minh Mạng bổ Lê Đại Cương (nguyên Tổng đốc liên tỉnh Sơn Tây - Hưng Hóa - Tuyên Quang) làm Tổng đốc An - Hà kiêm lĩnh ấn “bảo hộ Chân Lạp quốc”.
Đến tháng 8 Âm lịch năm 1833, vua Minh Mạng đổi tên tỉnh Phiên An thành Gia Định, liên tỉnh An - Biên sau đó gọi là Định - Biên. Vua dụ rằng: "Nguyên sáu tỉnh Nam kỳ, đều gọi chung là Gia Định. Đó là do Hoàng khảo Thế tổ Cao hoàng đế ta [chỉ vua Gia Long], đặc ơn ban cho tên tốt ấy.
Từ khi nổi lên ở miền đông thổ đến giờ, nhân dân sở tại từ lâu được yên trong cảnh vô sự. Năm ngoái, chia đặt tỉnh hạt, nhân đó đổi trấn Phiên An làm tỉnh Phiên An. Gần đây, nghịch [Lê Văn] Khôi giữ thành làm phản, dần đã dẹp yên, nên đổi là Gia Định để lấy lại cái tên tốt ấy, khiến cho nhân dân thuộc tỉnh từ đây về sau, đều được hưởng phúc thái bình lâu dài” (Đại Nam thực lục, tập 3, sđd, tr.696).
Trong thời kỳ vua Minh Mạng trị vì, Đại Nam trải qua nhiều thay đổi. Ông tiến hành cảnh cách khá nhiều mặt như kinh tế, chính trị, quân sự, văn hóa, giáo dục. Nhưng có lẽ cải cách hành chính từ năm 1831-1832 ở các địa phương từ tỉnh xuống đến tổng, xã là một trong những dấu ấn quan trọng của vị hoàng đế này trong 20 năm trị vì đất nước.
Một cuộc cải cách hành chính với vua là trung tâm, các quan lại trên - dưới kiểm soát và kiềm chế lẫn nhau, xóa bỏ quyền lực địa phương tồn tại 1/4 thế kỷ.
Vào tháng 5 Âm lịch năm 1834, vua Minh Mạng đặt tên gọi cho "Nam Bắc trực, Tả Hữu kỳ và Nam Bắc kỳ (Quảng Nam, Quảng Ngãi là Nam trực; Quảng Trị, Quảng Bình là Bắc trực; Bình Định đến Bình Thuận là Tả kỳ; Hà Tĩnh đến Thanh Hoa (bây giờ là Thanh Hóa) là Hữu kỳ; Biên Hòa đến Hà Tiên là Nam kỳ; Ninh Bình đến Lạng Sơn là Bắc kỳ)” (Đại Nam thực lục, tập 4, nhóm dịch, NXB Giáo dục, 2007, tr.202).
(Theo Wiki, Thanh Niên)
Xem thêm: Lê Văn Khôi và sự biến thành Phiên An: "Vết đen" của Minh Mạng - vị vua có nhiều cải cách
Đọc thêm
Trong hàng trăm cung tần mỹ nữ nhưng vua Minh Mạng chỉ sủng ái một mình Hiền phi Ngô Thị Chính. Khi mỹ nhân này "gần đất xa trời", vua Minh Mạng còn mang 2 nén vàng đến tặng.
Khi xét tội, Trịnh Hoa Đường bị kết án tử. Con cháu họ Trịnh sau này cũng không được hưởng bất kỳ ân điển gì của triều đình, con đường khoa cử bị chặt đứt.
Minh Mạng - vị hoàng đế thứ 2 của nhà Nguyễn phải cân nhắc suốt 14 năm mới chọn được vị trí lăng mộ của mình. Và cũng vì sự dùng dằng này mà phải mất 2 năm kể từ ngày băng hà, vua Minh Mạng mới thực sự an nghỉ ở nơi đất thiêng đúng như nguyện ước lúc sinh thời.
Bài mới
Phát hiện tài xế xe cẩu bất tỉnh trong cabin trên cao tốc Pháp Vân – Cầu GIẽ, CSGT đã ngay lập tức mở đường, hỗ trợ đưa nạn nhân tới bệnh viện cấp cứu.
Chàng trai 20 tuổi nhập viện trong tình trạng hôn mê sâu, không giấy tờ, không người thân. Không chờ đủ thủ tục, các bác sĩ quyết định mổ khẩn cầu để cứu người trong thời gian vàng.
Thấy các cán bộ Kon Tum mới chuyển về chưa có chỗ ở, người dẫn Quảng Ngãi đã mở rộng vòng tay giúp đỡ, chào đón, giúp họ nhanh chóng ổn định cuộc sống và công việc.
Phát hiện cháu bé bị tai nạn giao thông khi đang trên đường làm nhiệm vụ, chiến sĩ đội CSGT số 6 (CATP Hà Nội) đã kịp thời đưa nạn nhân đi cấp cứu và hỗ trợ một phần viện phí.
Giao hàng gặp trời mưa, thấy nhà chỉ có người già và trẻ nhỏ, nam shipper liền nhanh tay gom đậu phộng giúp. Hành động ấm lòng khiến dân mạng tấm tắc khen ngợi.
“Những lúc này, tôi chỉ mong xe mình to hơn để che được nhiều người hơn”, chia sẻ của tài xế xe tải khiến nhiều người xúc động.
Vào khoảng 4h50 ngày 1/7, trong lúc tuần tra giao thông, CSGT Lâm Đồng đã kịp thời phát hiện và hỗ trợ một sản phụ chuyển dạ sinh con ngay trên xe đặc chủng.
Sau tai nạn giao thông, một người phụ nữ ở TP.HCM được xác định chết não, gia đình đã quyết định hiến tạng, đem lại sự sống cho 3 bệnh nhân đang nguy kịch.
Trên chuyến bay từ TP.HCM đến Hà Nội, một bé gái xuất hiện tình trạng co giật do hạ canxi máu - một rối loạn điện giải nguy hiểm, đã được các bác sĩ có mặt tái đó hỗ trợ cấp cứu thành công.
Cứ vào dịp hè các bạn học sinh có hoàn cảnh khó khăn tại Cần Thơ lại rủ nhau đến lớp học bơi miễn phí của cô Quý tại hồ bơi Nhiệt điện Trà Nóc.
Hội phụ nữ xã Trung Giã, Xuân Giang, huyện Sóc Sơn, Hà Nội đã nấu gần 900 suất ăn miễn phí để mời thí sinh và phụ huynh trong ngày diễn ra kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025.
Trong những diễn ra kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025, anh Trương Nguyễn Minh Tuấn (50 tuổi, TP.Bạc Liêu) – chủ quán chay đã miễn phí bữa sáng, trưa kèm chè đậu đỏ để tiếp sức các thí sinh.
Vì muốn đảm bảo an toàn cho hơn 500 sĩ tử tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025, một trường học ở Hà Nội đã thuê 12 xe khách 16 chỗ đưa đến điểm thi. Bên cạnh đó trường còn bố trí cho các bữa ăn sáng, ăn trưa cho các thí sinh tại điểm thi.
Sau khi đăng tải bức tâm thư với tiêu đề “Lời cảm ơn đến những người tốt lặng lẽ” lên mạng xã hội, bài viết của người cha vừa có con thi lớp 10 đã nhận về hàng ngàn lượt tương tác.
Bị lừa hết tiền trong túi khi xuống Hà Nội khám bệnh bởi một người phụ nữ tự xưng là “quen người nhà của chị”, may mắn thay chị H.T.Trang (41 tuổi, dân tộc Tày, quê Bắc Kạn) đã được bệnh viện và nhiều người giúp đỡ.