3 nhà khoa bảng Hán học phê phán tật xấu của người Việt [Kỳ 2]: Huỳnh Thúc Kháng chỉ ra 4 tật xấu

Sinh thời, nhà duy tân tiên phong Huỳnh Thúc Kháng cũng từng thẳng thắn chỉ ra 4 tật xấu của người Việt, đó là gì?

Đỗ Thu Nga Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Huỳnh Thúc Kháng (1876 - 1947), tự Giới Sanh, hiệu Mính Viên (hay Minh Viên). Cụ là một chí sĩ yêu nước, là Bộ trưởng Bộ Nội vụ  (1946-1947) và Quyền Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (giai đoạn từ 31 tháng 5 đến 21 tháng 10 năm 1946), trước đó ông từng giữ chức Viện trưởng Viện Dân biểu Trung Kỳ thời thuộc Pháp.

Từ nhỏ, cụ đã là kỳ vọng của song thân, vì thế họ dành nhiều ththời gian rèn luyện, định hướng ông đi vào con đường khoa cử. Cụ bắt đầu học chữ Nho từ năm 8 tuổi dưới sự dạy dỗ của cậu ruột là Tế tửu Quốc tử giám Nguyễn Đình Tựu, đổi tên là Huỳnh Hanh, tự là Giới Sanh. Năm 13 tuổi đã văn hay chữ tốt. Năm 1900 ông đậu Giải nguyên kỳ thi Hương năm Canh Tý 1900, được xưng tụng là một trong Thập Ngũ Phụng Tề Phi của đất Quảng Nam xưa. Năm Giáp Thìn 1904, cụ đỗ Đệ Tam giáp Đồng Tiến sĩ xuất thân.  

Cu-Huynh-Thuc-Khang-chi-ra-4-tat-xau-cua-nguoi-Viet-6
Chân dung cụ Huỳnh Thúc Kháng

Ở phong trào Duy Tân, cụ cùng với Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh và Trần Quý Cáp là những nhà lãnh đạo. Vì lý do đó, cụ bị bắt trong năm 1908, rồi bị đày ở Côn Đảo suốt 11 năm, đến mãi năm 1919 mới được trả tự do.

Nhắc đến nhà lãnh đạo phong trào Duy Tân - Huỳnh Thúc Kháng, trong thư vĩnh biệt cụ, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: "Cụ Huỳnh là người học hành rất rộng, chí khí rất bền, đạo đức rất cao. Vì lòng yêu nước mà Cụ trước đây bị bọn thực dân làm tội, đày ra Côn Đảo. Mười mấy năm trường gian nan cực khổ, nhưng lòng son dạ sắt, yêu nước thương nòi của Cụ chẳng những không sờn, mà lại thêm cương quyết.

Cụ Huỳnh là người giàu sang không làm xiêu lòng, nghèo khó không làm nản chí, oai vũ không làm sờn gan. Cả đời cụ Huỳnh không cần danh vị, không cần lợi lộc, không thèm làm giàu. Cả đời Cụ Huỳnh chỉ phấn đầu cho dân được tự do, nước được độc lập, đến ngày nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập Chính phủ ta mời Cụ ra. Tuy đã 71 tuổi, nhưng Cụ vẫn hăng hái nhận lời, Cụ nói: "Trong lúc phục hưng dân tộc, xây dựng nước nhà thì bất kỳ già, trẻ, trai, gái, ai cũng ra sức phụng sự Tổ quốc".

Cu-Huynh-Thuc-Khang-chi-ra-4-tat-xau-cua-nguoi-Viet-8
Năm 1927, cụ sáng lập tờ báo Tiếng Dân xuất bản tại Huế, đến 1943 bị chính quyền thời bấy giờ đình bản (Ảnh: Một tờ báo Tiếng Dân được lưu giữ - Dân trí)

Sinh thời, cụ Huỳnh Thúc Kháng cũng có cái nhìn sâu sắc và phê phán tình trạng văn hóa lạc hậu và dân khí yếu kém của nhà nước, nhất là giới quan lại. Trên báo Tiếng dân, năm 1929, Huỳnh Thúc Kháng đã thẳng thắn chỉ ra bốn tật xấu của người Việt Nam:

“Một là, học để làm quan: Người sinh ra ở đời có học mà không khôn mới làm hết được bổn phận làm người. Làm quan chẳng qua là một việc trong sự làm người đó mà thôi. Thế mà người mình có cái tính di truyền “đi học cốt để làm quan", cha truyền con nối, trước bày nay làm, dầu cho ngày nay phép học phép thi đổi ra cách mới, mà người đi học vẫn ôm cái hy vọng làm quan chủ chốt.

"Hai là, làm quan ăn lót: Làm quan... cốt là mượn cái địa vị thế lực mà làm cái lợi riêng, thói ăn của dân cho là cái quyền lợi tự nhiên mình được hưởng, tập dữ tính thành không ai cho là điều quái lạ hổ thẹn.

Cu-Huynh-Thuc-Khang-chi-ra-4-tat-xau-cua-nguoi-Viet
Khu nhà lưu niệm cụ Huỳnh Thúc Kháng

"Ba là, a dua người quyền quý. Ngu dốt mà cũng tán rằng thông minh, bạo ngược mà cũng tán rằng nhân đức... Bất cứ việc gì người ta thế nào, đã là quyền quý thì cứ nhắm mắt tán dương.

"Bốn là, trọng xác thịt (tức trọng vật chất - NV): Ngoài sự ăn sung mặc sướng ở yên ra, gần như không có tư tưởng gì. Đối với kẻ khác cũng lấy cái mục đích đó mà xem xét. Nghĩa là không hỏi nhân cách thế nào, mà chỉ thấy ăn mặc xa hoa, lầu cao nhà lớn thì sinh lòng hâm mộ, dầu có hại nòi nát giống, mà đạt được mục đích thì cũng không từ”.

Xem thêm: 3 nhà khoa bảng Hán học phê phán tật xấu của người Việt [Kỳ 1]: Phan Bội Châu chỉ ra 5 "điều ngu"

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Sau khi đỗ Tiến sĩ ra làm quan, ông Nguyễn Bá Lân được cử đi chấm thi. Kỳ thi đó, ông chấm bài của cha mà chưa hiểu hết ý nên đánh trượt.

Chuyện hi hữu trong sử Việt: Vị tiến sĩ bị ăn đòn vì chấm rớt bài thi của cha
0 Bình luận

Nhan sắc mỹ miều, cách ăn nói duyên dáng, cử chỉ gọi tình... chính là thứ "vũ khí' sắc bén giúp Tống Thị mê hoặc Chúa. Mỹ nhân này đã khiến triều đình chúa Nguyễn chao đảo, suýt dẫn đến sụp đổ.

Tống Thị quả là người đàn bà nguy hiểm bậc nhất sử Việt
0 Bình luận

Họ Ngô được mệnh danh là "ngũ đại liên trúng", tức 5 đời liên tiếp đỗ đại khoa. Nhưng nếu tính cả chi thứ thì dòng họ này có đến 10 đời đỗ đại khoa, với 5 đời phát tiến sĩ ở chi trưởng và 5 đời phát tiến sĩ ở chi thứ.

Chuyện về phong thủy nhà thờ họ của dòng tộc đời đỗ đại khoa trong sử Việt
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Quảng Ninh hỗ trợ khẩn cấp 10 tỷ đồng giúp 4 tỉnh miền Trung khắc phục bão lũ

Mới đây, UBMTTQ tỉnh Quảng Ninh đã ra quyết định hỗ trợ khẩn cấp 10 tỷ đồng cho các tỉnh miền Trung bị thiệt hại bởi bão số 10 bao gồm Hà Tĩnh, Nghệ An, Thanh Hóa và Quảng Trị.

Đăng Dương
Đăng Dương 4 ngày trước
Chủ nhà hàng Nghệ An nấu 14 mâm cơm cảm ơn lực lượng khắc phục hậu quả bão số 10

Với mong muốn sẻ chia một chút vất vả với những người thực nhiệm vụ khắc phục bão số 10, chủ nhà hàng tại Cửa Lò đã nấu 14 mâm cơm phục vụ miễn phí cho 140 người.

Hải An
Hải An 5 ngày trước
Du khách đến Quảng Ninh sẽ được tặng bia và chả mực Hạ Long

Chiến dịch kích cầu du lịch Quảng Ninh 2025 hứa hẹn mang đến nhiều trải nghiệm thú vị, trong đó du khách sẽ được tặng bia, chả mực Hạ Long, đặc sản nổi tiếng của vùng đất mỏ.

Thanh Tú
Thanh Tú 25/09
Ấm lòng khoảnh khắc nữ phụ xe buýt Hà Nội cứu nữ sinh ngất xỉu ngay trên xe

Theo đoạn clip ghi lại, một nữ sinh viên đột ngột ngất xỉu ngay trên xe buýt. Nữ tiếp viên nhanh chóng tiếp cận, sơ cứu và phối hợp cùng tài xế đưa hành khách đến bệnh viện kịp thời. Nhờ hành động tận tâm, có trách nhiệm của cả hai, sức khỏe của nữ sinh đã ổn định trở lại.

Hải An
Hải An 24/09
Cụ ông 78 tuổi sống sót kỳ diệu sau 6 ngày lạc giữa rừng sâu

Cụ ông R Ông Ha Hoanh (78 tuổi, Lâm Đồng) trong lúc vào rừng hái nấm thì bị lạc. Sau nhiều ngày dầm mình dưới mưa giữa rừng cụ đã được lực lượng chức năng của phường tìm thấy.

Thanh Tú
Thanh Tú 23/09
Huế trở thành đô thị đầu tiên tại Việt Nam thí điểm hệ thống cọc chai nhựa

Huế trở thành đô thị đầu tiên tại Việt Nam thí điểm hệ thống cọc tiền chai nhựa, theo đó người mua trả thêm 1.000 đồng và được nhận lại khi hoàn vỏ.

Tin vui: Toàn dân được miễn viện phí cơ bản từ năm 2030

Bộ Chính trị đặt mục tiêu từ 2026 toàn dân được khám sức khỏe định kỳ miễn phí, đến 2030 miễn viện phí cơ bản theo quyền lợi bảo hiểm y tế.

Hải An
Hải An 12/09
Danh sách 14 nhóm học sinh, sinh viên được miễn học phí

Từ ngày 3/9, học sinh phổ thông, học viên giáo dục thường xuyên cấp trung học cơ sở, trung học phổ thông trong trường công lập sẽ được miễn học phí.

Hải An
Hải An 06/09
Lễ khai giảng đặc biệt của những “chiến binh nhí” tại Bệnh viện Ung bướu

Buổi khai giảng đặc biệt tại Bệnh viện Ung bướu TP.HCM đã gây xúc động mạnh cho những người dõi theo các bé. Học sinh trong lớp học là những bệnh nhi đang điều trị tại Bệnh viện Ung bướu. Có nhiều em vừa truyền dịch vừa học.

Hải An
Hải An 05/09
Góp áo cờ đỏ sao vàng gửi tặng trẻ em vùng cao sau Quốc khánh

Chỉ sau vài giờ đăng bài trên mạng xã hội, Hoàng Dũng đã nhận về gần 300 chiếc áo in hình cờ đỏ sao vàng để gửi tặng các bạn nhỏ vùng cao.

Hải An
Hải An 04/09
Cán bộ xã vượt vùng sạt lở trao quà Quốc khánh cho người dân vui Tết Độc lập

Hơn 2.500 người dân xã biên giới Yên Nhân (Thanh Hóa) đang bị cô lập, sơ tán do lũ quét, các cán bộ xã đã nỗ lực vượt sạt lở để phát quà 2/9 đúng hẹn cho bà con vui Tết Độc lập.

Thanh Tú
Thanh Tú 03/09
Lan toả điều tử tế: Ở lại nhặt rác sau buổi tổng duyệt diễu binh

Sáng 30/8, sau buổi tổng duyệt diễu binh, mẹ con chị Thu Hoài cùng nhiều tình nguyện viên ở lại thu gom rác trên phố Kim Mã, Giảng Võ, góp phần giữ gìn môi trường xanh sạch trong ngày lễ lớn.

Ấm lòng khoảnh khắc bà con cùng nhau nấu cháo, tiếp tế cho người dân ở chung cư ngập nước, mất điện

Thấy cư dân toàn Ecohome 1, phường Đông Ngạc (Hà Nội) bị cô lập do ngập nước, mất điện, người dân ở những tòa nhà xung quanh đã tổ chức nấu cháo, tiếp nước, sẻ chia khó khăn với những người hàng xóm.

Hải An
Hải An 28/08
Danh sách 40 điểm phát bánh, nước miễn phí cho người dân xem diễu binh, diễu hành

Người dân theo dõi các buổi hợp luyện và lễ diễu binh, diễu hành 2/9 sẽ được cấp phát bánh, nước và nhu yếu phẩm miễn phí tại 40 điểm dọc các tuyến trung tâm.

Hải An
Hải An 27/08
Công an Hà Tĩnh xuyên đêm giúp dân ứng phó bão số 5, sẵn sàng khắc phục sau bão

Trong khi bão số 5 đổ bộ trực tiếp vào tỉnh Hà Tĩnh với mưa lớn, gió giật dữ dội, lực lượng Công an các địa phương đã không quản hiểm nguy, kịp thời có mặt tại những điểm nóng, cứu giúp người dân trong hoạn nạn.

Thanh Tú
Thanh Tú 26/08
Hà Tĩnh: Nhiều khách sạn mở cửa miễn phí chung tay giúp bà con tránh bão

Để hỗ trợ người dân tránh trú an toàn, nhiều khách sạn, nhà nghỉ, cơ sở lưu trú ở các phường, xã trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh đã mở cửa miễn phí để đón người dân sơ tán. 

Thanh Tú
Thanh Tú 25/08
PC Right 1 GIF
Đề xuất