4 kiểu bạn tốt và 4 kiểu bạn xấu theo lời Đức Phật

Bạn bè là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của mỗi người. Có không ít trường hợp, nhờ bạn bè mà chúng ta trở nên giàu sang phú quý. Chính vì thế mới có câu "giàu vì bạn". Song cũng có trường hợp tán gia bại sản vì bạn, nên mới có câu "chọn bạn mà chơi".

Trong cuốn Kinh Trường Bộ (Digha Nikaya), Đức Phật Thích Ma Mâu Ni cũng khuyên chúng ta nên biết phân biệt đâu là một người bạn tốt thực sự, và đâu là những kẻ giả nhân giả nghĩa núp dưới danh nghĩa bạn bè để không rơi vào những rắc rối hoặc tự làm hại mình. 

Theo lời Đức Phật, đây là 4 kiểu bạn mà chúng ta nên kết giao:

Thứ nhất, người luôn sẵn lòng giúp đỡ bạn không vụ lợi.   

Thứ 2, người không bị hoàn cảnh thay đổi, trước sau như một, dù nghèo khổ hay giàu có thì vẫn không thay lòng đổi dạ, không khinh thường bạn bè. 

Thứ 3, người luôn đưa ra những lời khuyên tốt cho bạn, không ngại nói thẳng, nói thật dù có thể sẽ làm mất lòng bạn. 

Thứ 4, người biết cảm thông với những khó khăn của bạn, biết giữ bí mật của bạn, không đi nói xấu bạn, vui mừng trước những thành tựu của bạn, không so đo, ghen tị hay đố kị với bạn, đem bí mật của bạn đi nói cho những người khác.  

Bên cạnh đó, Đức Phật cũng chỉ ra 4 kiểu bạn nguy hiểm, thường núp bóng danh nghĩa bạn bè để lợi dụng, phá hoại. Những kiểu bạn này cần tránh:

Thứ nhất, đó là những kẻ tham lam, chỉ muốn phần lợi thuộc về mình, phần thiệt cho kẻ khác.

Thứ 2, những kẻ luôn nói những lời đãi bôi, ngon ngọt dễ nghe để lấy lòng bạn, chẳng bao giờ bày tỏ suy nghĩ thực sự của mình. 

Thứ 3, những kẻ trước mặt thì tâng bốc bạn, nhưng sau lưng thì lại ghen tị, nói xấu, gièm pha bạn. 

Thứ 4, những kẻ khiến bạn tiêu tán gia sản, chỉ thích rủ rê, lôi kéo và dẫn dụ bạn sa đà vào những tệ nạn xã hội như cờ bạc, rượu chè, bỏ bê gia đình, con cái. Kết giao với những kẻ này thì cuối cùng ta sẽ mất hết tất cả.  

Sinh thời, Đức Phật cũng từng giảng cho môn đồ câu chuyện "chọn bạn mà chơi". Trong một lần nọ, một môn đồ hỏi Đức Phật rằng: Vậy như thế nào là một tình bạn thật sự? Đức Phật nói, để Ngài kể cho nghe một câu chuyện về hươu, rùa và chim ác như sau:

Trong một khu rừng, có hươu, rùa và chim ác chơi với nhau rất thân. Sáng nào chúng cũng gặp nhau ở một nguồn nước cố định. Một hôm, không thấy hươu xuất hiện nên chim ác là đi tìm thì thấy nó đang bị vướng phải lưới của thợ săn, vùng vẫy thế nào cũng không thoát ra được. Mặc dù cố gắng dùng mỏ để cắt đứt các mắt lưới nhưng không thành công, chim ác là đành đi tìm rùa nhờ giúp đỡ. 

Khi rùa tới, nó dùng răng gặm lưới, vừa gặm vừa trấn an để hươu không còn lo lắng. Trong khi đó, chim ác bay đến nhà thợ săn để giữ chân anh ta, nhằm mục đích để rùa có thêm thời gian giải cứu hươu.

Chim ác đậu trước cửa nhà anh thợ săn cả đêm, đến sáng hôm sau, khi anh ta vừa bữa ra đã bị chim ác bay tới mổ vào trán. Anh ta sợ hãi chạy vào nhà, nghĩ đó là điềm gở nên cả ngày ở nhà không dám đi săn.

Lúc này, rùa vẫn miệt mài gặm lưới, tuy chậm nhưng không kêu ca tiếng nào. Sáng hôm sau, anh thợ săn thức dậy vẫn thấy con chim ác đậu trước cửa nhà. Anh ta đội một cái mũ lớn, mặc áo choàng che kín cơ thể, lấy cây chổi chiến đấu với con chim.

Lần này, chim ác không thể ngăn được anh thợ săn nên đành bay đến chỗ các bạn để cảnh báo cho họ. Khi tới nơi, nó thấy hàm răng của rùa chảy máu, nhưng may mà cuối cùng hươu đã được giải cứu.

Chim ác nhanh nhảu nói: "Thợ săn đang tới đấy, mau trốn đi. Hươu ơi, chạy đi, đừng để những gì rùa làm cho cậu trở nên hoài phí".

Rùa lúc này đã thấm mệt, nó chỉ có thể nằm đó. Nó nhìn hươu như thế đây là lần cuối cùng. Đồng thời bảo bạn của mình hãy chạy trốn nhanh đó. Chứng kiến cảnh tượng ày, hươu rất đau lòng. Nó đợi người thợ săn đến. Khi nghe tiếng bước chân của anh ta, nó mới chậm chạp lết đi. 

"May quá đi, con hươu đuối sức thế kia hẳn là món hời dễ kiếm", người thợ săn tự nhủ. Anh ta đã chuẩn bị sẵn cung tên, giơ lên bắn. Con hươu đã sẵn sàng. Ngay khi mũi tên sắp được phóng ra, nó đã lao nhanh về phía trước làm mũi tên bị trượt. 

Sau đó, con hươu lại đứng lại, khiến người thợ săn chuẩn bị bắn phát thứ 2. Rồi con hươu lại lao đi như tên bắn, làm anh ta lại bắn trượt. 

Chim ác là đứng từ trên cao nhìn xuống, biết rằng hươu đang nhử người thợ săn vào rừng sâu. Đến khi đã bắn hết mũi tên, người thợ săn mới nhận ra mình đã đi sâu vào rừng và bị lạc. Lúc này, hươu đã mất hút, để lại anh ta một mình loay hoay tìm đường ra. 

Sau đó, hươu, chim ác là đã quay lại chỗ rùa. Chúng chăm sóc đến khi bạn mình khỏe lại và có thể trở về nguồn nước của nó. Ba người bạn cùng đi bên nhau, cười nói rộn ràng, vô cùng hạnh phúc vì chúng đã có những người bạn thật tuyệt vời. 

Xem thêm: Tu tâm chính là cốt lõi của việc tu hành