Tôi ở miền Nam, ra Hà Nội học đại rồi kiếm việc, lấy vợ và ở hẳn ngoài này. Mấy đứa em tôi đứa thì ở Sài Gòn, đứa thì ở miền Trung, nhớ nhau thì điện thoại qua lại. Nhưng dù là thế, chúng tôi vẫn không thích bằng những lần được về quê ngoại cùng nhau, chạy nhảy nô đùa, vẫy vùng trên dòng sông mát mẻ.
Nhớ những ngày còn thơ dại, nghì nghỉ, ngày lễ chúng tôi lại theo chân ba mẹ về quê ngoại. Ba tôi là người thành phố nên ông thường bảo ông không có quê. Sau này khi lấy mẹ tôi, quê ngoại cũng thành quê nội, lũ con cháu chúng tôi chỉ có chỗ này để về.
Hồi ấy, đi xe đò cũng phải mất mấy tiếng mới về tới quê ngoại. Mà thời ấy cũng làm gì có điện thoại để gọi cho ngoại. Nhưng ba mẹ tôi đều lắm, năm nào cũng đúng hai mùa là Tết và lễ 30/4, cả nhà lại kéo nhau về ngoại, không cần ai nhắc. Ngoại cũng cứ canh khoảng thời gian ấy là sẽ chuẩn bị nào rau, nào thịt, nào cá, rồi bánh trái để cho con cháu ăn.
Tôi từng thắc mắc mãi sao ngoại không lên thành phố ở với chúng tôi. Sau này được mẹ kể tôi mới hiểu là dưới quê còn mồ mả ông cha, còn bàn thờ bát hương, còn họ hàng làng xóm,… và rất nhiều thứ không thể bỏ lại.
Nói thực, bánh trái ở thành phố đâu có thiếu, nhưng chẳng hiểu sao những thứ ấy nhận từ tay ngoại lại ngon đến thế. Nước sông quê lúc nào cũng mát hơn hẳn so với thành phố, tha hồ tắm táp, vùng vẫy.
Tôi là con đầu lòng, được ba mẹ sinh ra từ cái thời còn bươn chải vất vả kiếm từng bữa ăn nên lúc nào cũng được ưu tiên. Năm tôi lên 8 tuổi, thằng Ba rồi con Tư, thằng Năm, con Sáu cũng lần lượt ra đời. Dù có thêm cháu, ngoại vẫn thương tôi nhất, cho tôi phần nhiều hơn. Vì thế lúc bé tôi rất hay ỉ lại ngoại. Mỗi dạo ba mẹ bận đi làm, tôi lại được gửi về cho ngoại chăm. Tôi suốt ngày làm nũng, đòi ngoại hết cái này đến cái kia, nhưng lần nào ngoại cũng xoa đầu rồi chiều theo ý cháu. Nhiều khi tôi tự thấy mình hỗn hào, nhưng ngoại chưa bao giờ quát mắng. Ngoại nấu cơm cho tôi, quạt cho tôi mát, ầu ơ cho tôi vào giấc ngủ. Với tôi, ngoại không chỉ là ngoại, mà còn là mẹ, là cha.
Ngoại nấu ăn khéo lắm, món nào cũng ngon, nhưng tôi vẫn ghiền nhất là món cá lóc nấu chua. Ngoại nấu cầu kỳ lắm, đủ thứ loại rau củ nào là cà chua, đậu bắp, bạc hàng, dứa, giá đỗ,… thế nên bát canh lúc nào cũng ngọt, trong và thơm lừng.
Tôi ghiền món canh cá của ngoại lắm nên lần nào ngoại nấu món ấy tôi cũng ăn thêm được vài ba bát cơm. Tôi bé loắt choắt như con dế nên thấy tôi ăn được nhiều ngoại mừng lắm. Lúc ba mẹ xong việc, đón tôi về lại thành phố còn xuýt xoa: “Mẹ nuôi thằng bé khéo ghê, mới có tháng mà trông mập dữ”.
Mấy đứa em tôi cũng ghiền món canh chua cá lóc này của ngoại, nên tôi không thể độc chiếm tô canh như lúc chỉ có một mình. Có bữa, chỉ vì chút nước canh cuối tô mà mấy anh em tôi chí chóe cả buổi.
Suốt những năm tháng tuổi thơ, tôi và mấy đứa em đều gắn bó và có nhiều ký ức đẹp với quê ngoại. Lúc nhỏ chờ ba mẹ chở an hem tôi mới về được, lớn lên thì thì nhớ ngoại là anh em tôi lại kéo nhau về. Nhưng càng lớn dần, đi học xa nhà rồi kết hôn, sinh con đẻ cái, số lần chúng tôi về thăm ngoại ngày càng ít hơn.
Vài năm trước ngoại ốm một trận rồi ra đi trong vòng tay của con cháu. Một ngày trước đó, tôi còn động viên ngoại ráng khỏe để Tết ra Hà Nội chơi. Ngoại còn cười gật đầu vậy mà, tôi vĩnh viễn không còn ngoại nữa.
Hôm qua, bé Tư gọi điện hỏi 30/4 này tôi có đưa vợ con về quê chơi không, tự dưng tôi bần thần cả người. Không thấy tôi nói gì, bé Tư lại bảo “Về nha Hai, về đi em nấu canh cá lóc chua cho Hai. Chị Hai ở ngoài đó chắc cũng chưa ăn bao giờ, em nấu cũng giống với ngoại được 50% đấy”. Tôi cười, em tôi mà nấu ngon thì chồng con nó đâu có ăn ngày 2 bữa ngoài tiệm.
Nhưng nghe bé Tư nói, tôi thực sự nhớ món canh chua của ngoại. Từ ngày ngoại mất, chúng tôi cũng ít về quê hẳn và cũng đã lâu anh em chẳng còn giành nhau chút canh chua còn dư. Nhất định lễ này tôi sẽ về. Em tôi nấu không ngon, nhưng chắc phải được chút gì hương vị của ngoại, dù tí tẹo thôi, cũng đủ để tôi có thể cảm nhận được ngoại như vẫn còn ở đâu đây, dõi theo chúng tôi với tình yêu thương vô bờ bến.
Xem thêm: Học cách tận hưởng tuổi già – Câu chuyện nhân văn đáng ngẫm