Nhà thờ Đức Bà: Kiến trúc cổ điển giữa lòng Sài Gòn sôi động

Nhà thờ Đức Bà là một công trình kiến trúc tôn giáo vô cùng đặc sắc và nổi tiếng đất Sài thành. Sừng sững giữa trung tâm quận 1 ồn ào và náo nhiệt, Nhà thờ Đức Bà mang một vẻ đẹp trang nghiêm với lối kiến trúc pha trộn Đông Tây hài hòa, vừa hiện đại lại cổ kính. 

Tọa lạc tại Công trường Công Xã Paris, phường Bến Nghé, quận 1, nhà thờ chính tòa Đức Bà Sài Gòn, hoặc tên chính thức là Vương cung Thánh đường chính tòa Đức Mẹ Vô nhiễm Nguyên tội chính là nhà thờ chính của Tổng giáo phận tại TP.HCM. 

Năm 1962, Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn được phong Vương Cung Thánh Đường. Đây là danh hiệu tôn vinh đặc biệt của Giáo hoàng dành cho một số nhà thờ hoặc thánh địa, xét theo tính cổ kính cũng như tầm quan trọng trong lịch sử của Giáo hội Công giáo Roma.

Không chỉ mang tính biểu tượng của thành phố, Nhà thờ Đức Bà còn là nhân chứng lịch sử xuyên suốt cuộc kháng chiến chống Pháp. Sau khi chiếm đóng Sài Gòn, Pháp tiến hành lập nhà thờ để cử hành Thánh lễ cho đoàn quân viễn chinh. Tại đường số 5 (nay là đường Ngô Đức Kế), nhà thờ đầu tiên đã được lập. Linh mục Lefebvre đã cho tu sửa một ngôi chùa nhỏ bỏ hoang trở nên khang trang, sạch sẽ.

Đến năm 1863, Đô đốc Bonard khởi công thêm một nhà thờ khác bên bờ “Kinh Lớn” thuộc trụ sở Tòa Tạp Tụng, nay là tòa nhà Sun Wah. Năm 1865, nhà thờ hoàn thành, ban đầu có tên là Nhà Thờ Saigon nhưng không lâu sau bị phá bỏ. 

Tháng 8/1876, Thống đốc Nam kỳ Duperré tổ chức một kỳ thi vẽ đồ án thiết kế nhà thờ mới. Cuối cùng, đồ án của kiến trúc sư J. Bourad được chọn.

Đồ án với phong cách kiến trúc Roman cải biên pha trộn nе́t phong cách kiến trúc Gothic, có những vòm cửa tròn đặc trưng. Sau đó, kiến trúc sư J. Bourad lại là người trúng thầu xây dựng nhà thờ và trực tiếp giám sát công trình. 

Đến ngày 7/10/1877, Nhà thờ Đức Bà chính thức được khởi công xây dựng. Tháng 4/1880, Nhà thờ được khánh thành đúng dịp lễ Phục sinh với sự tham gia của Thống đốc Nam Kỳ Le Myre de Vilers.

Nhà thờ nằm ngay mặt đường, vị trí đắc địa khi là nơi giao nhau của nhiều tuyến đường, gần Bưu điện thành phố. Từ mọi góc đều có thể thấy Nhà thờ với trọn vẹn cảnh quan sừng sững. Ngay phía trước là một vườn hoa đầy màu sắc. 

Nhà thờ được thiết kế theo dạng thánh thất Basilica với mặt bằng hình chữ thập dài, chính giữa có một không gian lớn, hai hành lang cánh cùng hậu cung hình bán nguyệt. Bên trong còn có kết cấu vòm thép hiện đại đóng vai trò chống đỡ cả công trình.

Khi nhìn từ phía trước, mọi người sẽ thấy một chiếc đồng hồ giống như ô cửa sổ. Chiếc đồng hồ này được sản xuất ở Thụy Sĩ năm 1887, bên trong có cấu trúc khá phức tạp. Bề mặt công trình được xây toàn bộ bằng gạch trần và đá xanh, được tính toán vô cùng tỉ mỉ và chuẩn xác.

Thánh đường nhà thờ Đức Bà gồm điện dài 133m, hai gian phụ dài 93m, cánh ngang rộng 35m, hậu cung hình tròn và năm nhà nguyện nhỏ với hành lang bao quanh. Toàn bộ thánh đường có 56 ô cửa kính với những họa tiết tinh xảo.  

Xem thêm: Những giai thoại khét tiếng về Công Tử Bạc Liêu: Sắm cả máy bay riêng, tán gia bại sản vì đào hoa, đa tình