Bí ẩn vũ trụ: Lỗ đen ngoài không gian bị đảo ngược từ trường, đây là hiện tượng lần đầu được ghi nhận

Một thiên hà có tên là 1ES 1927 + 654 cách chúng ta 239 triệu năm ánh sáng đã ngừng phát xạ tia X trong vài tháng sau đó lại tiếp tục phát xạ tia X và tăng cường độ lên. Đây là một hiện tượng lần đầu tiên được ghi nhận, lỗ đen quái vật trung tâm bị đảo ngược từ trường.

Tác giả chính của nghiên cứu và là nhà khoa học tại Đại học Maryland, hạt Baltimore và Trung tâm Vũ trụ Goddard của NASA ở Maryland, Sibasish Laha cho biết: “Hiện tượng này đánh dấu lần đầu tiên tia X bị loại bỏ hoàn toàn trong khi các bước sóng khác vẫn phát ra ánh sáng”.

Thực ra “đảo ngược từ trường” vốn không phải một cụm từ xa lạ. Hiện tượng này thường xảy ra với những thiên thể nhỏ bé hơn. Ví dụ Trái Đất của chúng ta cũng đã từng đảo ngược 2 cực từ Nam - Bắc hàng trăm lần. Hay Mặt Trời cũng đảo ngược từ trường, đó là lý do của chu kỳ 11 năm mạnh lên rồi suy yếu.

Tuy nhiên, từ trước đến nay hiện tượng này chưa từng xảy ra với lỗ đen quái vật. Sự thay đổi khó hiểu của thiên hà 1ES 1927 + 654 đã được ghi nhận khiến các nhà khoa học đau đầu tìm kiếm câu trả lời.

Theo Universe Today, thiên hà được phát hiện từ rất sớm, sáng với hệ số 100 trong ánh sáng nhìn thấy được. Đài quan sát Swift khi mới phát hiện đã ghi lại rằng:

Dải Ngân hà có một lỗ đen lớn nằm ở tâm và lỗ đen kéo vật chất về phía trung tâm. Vật chất tập hợp trong một đĩa bồi tụ xung quanh lỗ đen, sau đó nóng lên và phát ra ánh sáng (các bước sóng nhìn thấy được, tia cực tím và tia X) khi vật chất bị đẩy vào bên trong. Những vật chất được đẩy vào bên trong tạo thành một đám mây gồm các hạt cực nóng mà các nhà khoa học gọi đó là vầng hào quang. 

Vào năm 2017, ngân hà bắt đầu sáng dần lên một cách bí ẩn. Nguyên nhân ban đầu được cho là một ngôi sao lớn đi ngang. Nhưng một điều kỳ lạ là nếu điều đó xảy ra, lỗ đen quái vật của thiên hà phải xé toạc ngôi sao, đồng thời dòng khí trong đĩa bồi tụ của lỗ đen cũng sẽ bị gián đoạn. Nhưng tất cả những điều đó đã không xảy ra, nên giả thuyết về ngôi sao bị loại bỏ.

Sau đó, nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi Tiến sĩ Sibasish Laha từ NASA đã tìm thấy một giai đoạn tia X từ thiên hà giảm rất nhanh. Tia X thường được tạo ra bởi các hạt mang điện chuyển động xoắn ốc trong từ trường. Vì vậy chỉ khi từ trường thay đổi một cách đột ngột thì hiện tượng đó mới xảy ra. Ngoài ra, họ còn quan sát thấy cường độ ánh sáng ở vùng nhìn thấy và tia cực tím cũng tăng lên, cho thấy các phần của đĩa bồi tụ lỗ đen đang nóng dần.

Chỉ có một giả thuyết hợp lý được đưa ra đó là lỗ đen đã "lật ngược", khiến từ trường yếu đi một giai đoạn rồi sau đó khôi phục lại. Khi được "khởi động lại", đĩa bồi tụ sẽ hoạt động hiệu quả hơn giúp lỗ đen quái vật càng mạnh mẽ. Việc lật ngược này chắc chắn ảnh hưởng lớn, làm chao đảo vùng vũ trụ xung quanh lỗ đen, nhất là các vật thể cùng thiên hà.

Nghiên cứu này vừa được công bố trực tuyến trên arXiv.

Xem thêm: Bí ẩn vũ trụ: Phát hiện vết đen khổng lồ trên Mặt Trời, kích thước lớn bằng cả Trái Đất