1. Giản dị trong sinh hoạt
Tu hành là giản dị để lòng bớt phiền muộn. Lịch trình sinh hoạt của các thiền sư khá đều đặn với việc ăn, ngủ đúng giờ và không ngừng làm việc từ quét dọn cho đến nấu nướng, chăm lo Kinh kệ, tiếng chuông, nhịp mõ nâng niu nếp sống bình dị, khó có gì thay đổi.
Trang phục của họ cũng là những bộ đồ nâu sòng với chất liệu thoáng mát, may đơn giản, không hề cầu kỳ, rất dễ dàng cho việc thay ra thay vào mà không phải vướng bận việc chọn bộ này hay bộ kia.
Ta cũng có thể học tập nếp sống giản dị của người học Phật để điều chỉnh lại lối sống của bản thân.
Ví dụ như ta có đang mua sắm quá tay một cách thường xuyên đến nỗi quần áo lúc nào cũng trong tình trạng chất đống, đồ đạc trong nhà luôn dư thừa cũng vì thích là sắm, mệt mỏi vì lỡ mua căn nhà trả góp quá sức của mình,... Điều này có nghĩa là đã đến lúc ta phải thay đổi, kiềm chế bớt thói quen xấu này để thực hành lối sống giản dị.
Hãy nhìn tấm gương của tỷ phú Lý Gia Thành, dù không phải là bậc tu hành nhưng chỉ mặc một bộ vest đến gần chục năm, luôn đi những đôi giày cũ, đeo một chiếc đồng hồ 500 USD chạy bằng năng lượng Mặt trời, dù cả gia tài trị giá hàng chục tỷ USD.
Hay như người sáng lập Facebook Mark Zuckerberg sở hữu một chiếc xe hơi với giá dưới 20.000 USD và một tủ quần áo chỉ bao gồm những chiếc áo phông, quần jeans bình thường nhất.
Lúc này thử nhìn lại ta xem, ta thường xuyên có quá nhiều sai lầm về tiền bạc khiến tiền của hao hụt. Nếu ta nhận ra những sai lầm của mình vừa ăn mòn tâm trí và tổn hại tới tương lai thì nên tìm cách thay đổi càng sớm càng tốt.
Lối sống giản dị thực sự là lựa chọn tối ưu nhất để ta hiểu ra giá trị thực sự của bản thân nằm ở đâu. Do đó, không cần cố gắng tìm kiếm hay khẳng định chúng thông qua bề ngoài sang trọng, phụ kiện đắt giá hay lối sống xa hoa. Nhờ thế mà tâm ta bớt đi sự mệt mỏi, nhiễu động hơn, dễ đạt được an vui, bình yên trong lòng.
2. Đạm bạc trong ăn uống
Cách ăn chay của bậc tu hành là lối ăn uống hết sức đạm bạc nhưng vẫn đảm bảo được sức khỏe, hầu hết các bữa ăn chủ yếu là rau củ quả rất dễ trồng trong vườn. Nhờ thế mà họ dễ dàng thích nghi với mọi hoàn cảnh sống, trong khi đó, hầu hết chúng ta ăn uống quá cầu kỳ, thường xuyên thay đổi món, nếu không thì cảm thấy không ngon miệng, hay buồn bực.
Thực ra, theo khoa học, ăn ít mới là tốt và từ hơn 2.500 năm trước, nhà hiền triết Socrate đã từng khuyên "Hãy rời bàn ăn khi hãy còn muốn ăn. Còn Hải Thượng Lãn Ông cũng nhắc nhở: "Muốn cho ngũ tạng được yên, bớt ăn mấy miếng, nhìn thèm hơn đau". Điều này cho thấy, ăn ít calo có thể giúp giảm bớt bệnh tật và tăng tuổi thọ.
Chúng ta không cố để ăn chay khi mà bản thân không ưa thích việc đó thế nhưng ta có thể chọn cách ăn uống đơn giản hơn để phòng bệnh. Khoa học đã chứng minh rằng bữa ăn quá nhiều chất, ăn nhiều thịt đều không tốt, gây quá tải cho bộ máy tiêu hóa rồi sinh ra bệnh tật.
Người xưa thường nói: “Bệnh từ miệng mà vào, họa từ miệng mà ra”. Đúng là từ việc ăn uống đã gây ra không ít bệnh tật cho chính chúng ta. Đặc biệt là khi còn trẻ sống buông thả, luôn luôn phải chọn những món hợp với khẩu vị của mình, thường ăn uống quá độ, nên sau tuổi trung niên thì bệnh bắt đầu phát tác, khi về già thì phải chịu khổ vì quá nhiều bệnh tật.
Thế nhưng ngày nay chúng ta không biết rút kinh nghiệm, khi cuộc sống dư giả hơn chúng ta ngay lập tức tìm những đồ bổ dưỡng, thấy cái gì quý, cái gì bổ là cố gắng mua về để uống cho khỏe mạnh. Họ đâu biết rằng việc thừa chất cũng gây ra bệnh tật, không phải cái gì bổ với người ta cũng bổ với mình.
Trong khi đó, một sự thật là những ai đang sống ở vùng nông thôn lại là người sống thọ hơn người ở thành phố rất nhiều. Nhất là những người sống ở vùng quê xa xôi hẻo lánh, rất nhiều người thọ tới 90 tuổi, 100 tuổi, thậm chí ở tuổi đó họ vẫn còn làm việc, còn chưa nghỉ ngơi.
Tại sao cuộc sống khó khăn, không có của ngon vật lạ mà họ lại có thể khỏe mạnh sống lâu như vậy? Chính là vậy, cuộc sống giản dị, đồ ăn thức uống càng đơn giản là càng tốt cho sức khỏe, bí quyết để sống thọ.
Tuy nhiên, ăn ít không phải là ăn kiêng, gây thiếu dinh dưỡng. Trên thực tế, ăn uống phải phù hợp với lứa tuổi và nhu cầu phát triển của cơ thể. Ăn ít nhưng vẫn nhận đủ chất dinh dưỡng từ thực phẩm, nghĩa là ăn xong mà vẫn thấy đủ, không bị no quá. Bạn không có cảm giác tức bụng, khó chịu.
Điều này cho thấy, ăn bao nhiêu có thể không quan trọng bằng ăn cái gì. Nếu bạn ăn uống điều độ, ăn những thức ăn lành mạnh, chẳng hạn ăn nhiều rau quả và ngũ cốc thô, ít chất béo bão hòa, ít thịt đỏ và thực phẩm công nghiệp thì rất có lợi cho sức khỏe.
3. Tận tụy với đời
Sống trên đời nếu chỉ ki cóp cho riêng mình, ích kỷ với người thì đơn độc, không ai muốn giao lưu. Nếu sống một mình như thế bạn nghĩ mình có được hạnh phúc chăng?
Một bông hoa nở ra nó cần điều kiện của đất, gió, mưa, nắng,... và vô số yếu tố khác chứ không phải tự nhiên mà nó nở rộ được. Ta cũng vậy, ta nhờ vào các yếu tố như tinh ba huyết mẹ, nghiệp, thức ăn, nước uống, không khí để thở, môi trường để sinh sống, cộng đồng, xã hội,… Các yếu tố đan xen, chằng chịt tạo nên các sự kiện hay hiện tượng do lực đẩy của nghiệp.
Con người hay bất cứ điều gì tồn tại trên thế giới này đều cần rất nhiều yếu tố hợp thành để hoàn thiện. Do đó, việc tương tác, hỗ trợ nhau là chuyện đương nhiên, không có gì mà phải lăn tăn suy nghĩ cả.
Người với người phải biết nương tựa nhau mà sống. Nếu có chuyện gì giúp đời được thì cố gắng giúp cho thật tốt. Chẳng hạn như cứu trợ nạn lụt, hỗ trợ người bệnh, người nghèo thì chúng ta dù không thể lăn xả đi cứu thì cũng có thể đóng góp chút tiền bạc, đồ cứu trợ,...
Không chỉ luôn luôn ý thức làm điều thiện, mà miệng cũng cần luôn luôn nói thiện, tâm luôn luôn nghĩ thiện.
Đối với các bậc tu hành luôn có suy nghĩ phải giúp chúng sinh, không thể bằng tiền bạc thì là những lời giáo huấn cho họ tỉnh mộng. Ta cũng vậy, không phải cứ mang tiền ra giúp là hay, đôi khi chỉ cần trở thành chỗ dựa tinh thần hoặc một vài lời khuyên cho ai đó trong lúc hoạn nạn cũng là đã giúp người rồi.
4. Đứng đắn trong gia quyến
Gia đình là tế bào của xã hội, một gia đình hạnh phúc được xem là tế bào khỏe mạnh giúp xã hội vững bền. Vì thế, Đức Phật đã chỉ ra bí quyết để gia đình phát triển hưng thịnh hướng dẫn chúng ta áp dụng vào cuộc sống.
Trong dân gian có câu: "Anh em như thể tay chân - Rách lành đùm bọc dở hay đỡ đần" cho thấy sự khăng khít của tình anh em trong một nhà. Nghĩa là họ cần biết yêu thương, bảo vệ, che chở cho nhau. Tình cảm đẹp đẽ ấy luôn được ca ngợi từ xa xưa nhưng cho tới ngày nay đâu phải người nào cũng có thể giữ được giá trị tốt đẹp ấy vì trong thực tế việc đối đãi giữa người thân với nhau cũng thường rất khó xử.
Vì quá thân thiết, gần gũi từ bé đến lớn nên ta có thể ỉ lại hoặc lợi dụng nhau, thậm chí không ít gia đình xảy ra tình trạng tranh chấp tài sản, quyền thừa kế khiến ai cũng cảm thấy đau lòng. Người dễ làm tổn thương và dễ lừa gạt ta nhất lại chính là người thân, vì đối với người lạ thì ta làm gì dễ dàng tin họ.
Trong gia đình phải thể hiện đúng vai trò của mình để mỗi cá nhân được tỏa sáng, có những khi cần phải gần nhưng cũng có lúc phải xa, không phải mặc định cứ anh em là phải giúp nhau trong mọi hoàn cảnh, có những lúc tự mình gánh vác để trưởng thành mà phát triển, không ai có trách nhiệm gánh vác cuộc đời của ai cả.
Tu hành và thực hành Phật pháp chỉ có mình tự mình tu chứ không ai có thể giúp cả, cuộc sống đời thường cũng vậy, dù là anh em nhưng đừng vì thế mà bắt họ phải giúp mình, chính bạn và họ mỗi người cũng cần tu thân.
Lối tư duy này cũng là cách để chúng ta thoát khỏi những gông cùm trách nhiệm do chính mình tự đeo vào cổ, thông qua đó, tiết kiệm được nhiều thời gian hơn để sống với những người thân yêu, để thư giãn và thực hiện những điều mình ưa thích, để chia sẻ và trải nghiệm với cuộc đời theo đúng nghĩa hơn.
Nói tóm lại, chính đời sống đạm bạc, lối sống giản dị, nói năng ngay thẳng thật thà, luôn ý thức việc giúp người, giúp đời cũng là cách thực hành lời Phật dạy để có được sức khỏe và nhận được sự yêu mến của mọi người.
Xem thêm: Đức Phật thấu hiểu những thiệt thòi của nữ giới như thế nào?