Ba tôi là con trưởng của gia đình, cũng là trưởng họ. Tuy năm nay đã ngoài 80 tuổi, nhưng ba vẫn chưa trao lại trọng trách ấy cho đứa con nào. Thế là mẹ tôi dù đã ngoài 70 tuổi vẫn đảm nhiệm chức “dâu trưởng” nên bao mâm cúng kiếng, nhang khói trong mấy ngày tết đều một tay mẹ lo hết.
Tết năm rồi, ngay sau khi cúng cơm ông bà tổ tiên sáng mùng 1, nhận mừng tuổi của con cái dâu rể và lì xì các cháu xong, mẹ vô phòng thay bộ đầm, tay cầm túi xách, hào hứng thông báo với cả nhà: “Các con đứa nào rảnh thì ở chơi với ba, còn không thì đưa các cháu đi chơi tết, giờ mẹ phải đi đây!”.
Nghe vậy, ba tức tốc lên tiếng: “Bà đi đâu? Tết nhất không lo cúng kiếng, tiếp khách. Ở nhà, không đi đâu hết!”.
Nếu như mọi lần mẹ sẽ im lặng, cúi gầm mặt quay vào, không đi nữa. Sau đó có thể là chiến tranh lạnh 1-2 ngày, cùng lắm là 3 ngày với ba rồi thôi. Nhưng lần này mẹ lại hành xử khác, khiến cả nhà một phen hú vía.
Mẹ chậm rãi quay vào phòng khách, kêu ba và mọi người đến nói chuyện. Mọi người ngồi xuống xong xuôi, mẹ cất giọng run run vì xúc động: “Từ ngày tôi về làm vợ ông đến nay cũng đã hơn nửa thế kỷ, cũng là chừng ấy thời gian tôi không được về nhà ngoại ngày tết. Ông nói tôi là dâu trưởng, phải có trách nhiệm, tôi chấp nhận. Nhưng đến khi bá má 2 bên mất, ông vẫn không cho tôi ngoại lệ nào. Tết, anh hai cúng ba má, tôi cũng muốn qua nhà anh hai đốt cha ba má tôi nén nhang, nhưng bao năm qua tôi chỉ có thể mua trái cây, quà bánh gửi qua nhờ anh hai để bàn thờ cho ba má giúp. Tôi xin ông lập bàn thờ cho ba má tôi trong nhà để tôi tự thờ cúng thì ông không chịu với lý do đàn bà có chồng phải lo việc nhà chồng. Bây giờ ở cái tuổi cũng gần đất xa trời rồi, tôi không muốn làm theo ý ông nữa. Đồ cũng cơm tôi đã chuẩn bị sẵn hết rồi, ông cứ canh giờ mà dọn lên. Tôi đi sang nhà anh hai hương khói cho ba má tôi đây!”.
Nói xong, không chờ ba kịp phản ứng, má đã dứt khoát bước ra cửa. Ba ngồi im như hóa đá trong phòng khách. Chúng tôi nhìn nhau, nín thở chờ một cơn thịnh nộ. Nhưng không, ba chỉ lặng lẽ rót ly trà rồi vô phòng nằm.
Thấy vậy mấy chị em tôi túm tụm bàn nhau tìm cách cho bố mẹ làm lành. Chị hai xung phong nhận phần mua đèn cầy ly và nhang vòng loại thắp được lâu để bỏ lên bàn thờ. Vậy là xử lý được khâu giữ ấm bàn thờ mà không cần mẹ phải túc trực cả ngày. Mâm cúng thì ngoài các món chính như thịt kho, cá kho, thịt đông… mẹ đã làm sẵn thì cần thêm mấy loại không cần nấu nướng như chả lụa, chả bò, nem chua, các loại dưa chua… Phần này út Thu nhận lo liệu. Thế là chỉ cần cắm cơm, luộc thêm ít rau củ là xong mâm cơm cúng. Nếu ba không làm thì chị em tôi ghé nhà làm tí là xong. Ngày tết mẹ muốn đi chơi tết hay về nhà ngoại thì cứ đi.
Bàn xong xuôi đâu ra đó, chị hai được tin tưởng cử vào phòng ba để làm thuyết khách. Không còn cách nào khác, bố đành phải gật đầu đồng ý.
Thấm thoát một mùa tết nữa lại đến, năm nay vợ chồng anh ba định xin ba cho đảm đương nhiệm vụ của cháu trai đích tôn, lo phần cúng kiếng cho ông bà tổ tiên. Ba mẹ cũng đã lớn tuổi rồi, cần có thời gian nghỉ ngơi, làm những điều mình thích. Khi đó, chẳng những mẹ mà cả ba cũng có thời gian đi chơi tết. Vậy là cả nhà cùng vui!
Xem thêm: Sống tiếp tuổi già – Câu chuyện nhân văn đáng ngẫm