Đang loay hoay trồng cây đào vào chậu, bà cụ hàng xóm sang chơi, hỏi tôi mua hoa sớm vậy. Tiện miệng, tôi hỏi bà: “Nhà bà chuẩn bị tết được nhiều chưa ạ? Năm nay bà ăn tết ở đây hay về quê?”.
Nghe thấy tôi hỏi, bà lặng người đi một lát rồi nói: “Tôi ăn tết ở đây thôi chứ về quê làm sao được nữa”. Nói rồi bà bỏ chiếc dép ra kê xuống ngồi, giãi bày tâm sự chuyện nhà mình.
Bà sinh được 6 người con, hiện tại ở quê có con trai cả và hai cô con gái lấy chồng cùng làng. Con trai thứ hai do làm ăn thất bát nên vào Nam trốn nợ. Một cô con gái lấy chồng và làm việc ở Hà Nội. Còn hiện bà đang ở cùng nhà cô con gái út.
Các con bà đều có nhà riêng, có công ăn việc làm. Riêng con trai cả có hai đứa con đang làm việc ở Nhật Bản.
Trước đây, hai ông bà không sống cùng các con mà ở trong căn nhà do tổ tiên để lại. Vả nhà đất, vườn tược cũng hơn 200m2. Cách đây gần chục năm, ông mất vì bạo bệnh, nhà chỉ còn mình bà. Các con gái lo bà ở một mình buồn, lúc trái gió trở trời không có ai bên cạnh nên sau giỗ đầu cho bố liền đón mẹ về ở cùng. Nay bà ở nhà này, mai lại ở nhà kia.
Sau khi sang nhà mới cho bố xong, bà gọi các con về nói sẽ giao lại căn nhà tổ tiên này cho con trai trưởng để anh lo giỗ chạp cho bố và tổ tiên dòng họ. Mọi người đều nhất trí với quyết định của bà. Dù trước đây khi bố còn sống, những ngày giỗ chạp hay công việc gì vợ chồng anh con trai trưởng cũng đều kệ bố mẹ và các em. Cỗ dọn ra, hai vợ chồng mới đến, đã vậy còn hạch sách này kia.
Mọi người rất khó chịu với thái độ vợ chồng anh cả, nhưng không ai nói ra vì muốn nhà cửa yên ấm. Bà nghĩ là do trước đây bố mẹ đứng ra lo toan hết nên vợ chồng con trai lớn mới ỷ y dựa dẫm, làm mình làm mẩy. Giờ được giao quyền thừa kế thì chúng sẽ có trách nhiệm, làm tròn bổn phận của mình.
Giao nhà xong, vợ chồng con trưởng yêu cầu bà sang tên cả trên sổ đỏ chúng mới đồng ý nhận. Sau một thời gian sống chung, không thể hòa hợp với con dâu, bà đến nhà con gái út ở.
Những tưởng bà đã làm tròn trách nhiệm, có thể yên tâm nghỉ ngơi, an hưởng tuổi già. Nào ngờ sổ đỏ ký còn chưa ráo mực vợ chồng con trưởng đã đòi bán ngay ngôi nhà mà không hề bàn bạc với mẹ và các em.
Khi thấy người ta đến dọn đồ, chuẩn bị xây nhà mới mọi người mới vỡ lẽ. Bà và các con gái muốn chuộc lại căn nhà nhưng không được. Bán nhà được khoảng tiền lớn nhưng vợ chồng con trưởng cũng không đưa cho mẹ và các em đồng nào. Thậm chí mẹ ở nhà em út, cả hai cũng không một lời hỏi han hay đưa cho em một xu để nuôi mẹ.
Không còn nhà từ đường, mỗi lần tới đám giỗ là mọi người phải đến nhà con trưởng. Dù tuổi cao sức yếu, không đi được ô tô, nhưng đến những ngày kỵ nhật bà vẫn phải thuê xe ôm đi mấy chục cây để về quê, dù vợ chồng con trưởng vẫn như trước, không chuẩn bị hay nhắc nhỏm gì đến. Lúc mọi người kéo đến làm cỗ, con dâu cả mặt nặng như chì, đụng chút là gắt gỏng, đá thúng đụng nia. Bị bà nhắc nhở, cô liền bốp chát lại: “Đó không phải trách nhiệm của tôi. Về đây làm giỗ ồn ào, bẩn hết nhà cửa lại phải khổ tôi dọn dẹp”.
Nghe thấy con dâu nói vậy, bà cố nhìn xem con trai có ý kiến gì không, nhưng nhận lại chỉ là sự yên lặng đồng tình với vợ. Trước thái độ đó của các con, bà đau lòng nhưng cũng chẳng biết phải làm sao. Bà chỉ trách mình không sớm nhận ra sự bội bạc, vô ơn của chúng để giờ đây phải rơi vào cảnh khốn cùng.
Mấy người họ hàng đến ăn giỗ cũng lắc đầu ngán ngẩm khi nghe cô con dâu cả nói vậy. Ai cũng bảo bà những năm sau chỉ nên thắp hương thôi, mọi người cũng chẳng muốn đến để chứng kiến sự hỗn hào của cô con dâu này nữa.
Bà kể đến đấy thì thấy nước mắt dâng trào. Ngồi một lát, bà ngậm ngùi nói: “Thế nên bấy lâu nay mỗi lần về quê có việc tôi đều ở nhà hai cô con gái chứ có ở nhà con trai đâu. Vợ nó bảo, về ở ngày nào thì phải đưa tiền ăn ngày đó. Mấy năm nay tôi không về quê ăn tết, cũng chẳng biết chúng nó có hương đèn cho các cụ và bố nó chu đáo hay lại để bàn thờ lạnh lẽo… tôi nghe mọi người trong làng bảo nhà chúng nó tết đến toàn đóng cửa đi chơi, du lịch đó đây cùng bạn bè”.
Nghe xong chuyện của bà tôi vừa thấy thương vừa thấy buồn vì cách ăn ở của con trai, con dâu bà. Không biết họ nghĩ gì mà lại đối xử với mẹ mình như vậy?
Xem thêm: Ám ảnh những cuộc họp gia đình – Câu chuyện đáng suy ngẫm