Đăng nhập với Zalo
Đăng nhập qua Google
- Cộng đồng
-
Tin Vui Mỗi Ngày10 Thành viên · 7.921 Bài viết -
Người Truyền Cảm Hứng9 Thành viên · 2.476 Bài viết -
Lan Tỏa Yêu Thương10 Thành viên · 774 Bài viết -
Bài Học Cuộc Sống5 Thành viên · 5.099 Bài viết -
Sống An Lành6 Thành viên · 1.023 Bài viết -
Thế Giới Muôn Màu5 Thành viên · 4.349 Bài viết -
Góc Nhìn Tích Cực5 Thành viên · 1.482 Bài viết
Danh xưng Bắc Kỳ và Nam Kỳ đã ra đời như thế nào?
Có lẽ rất nhiều người chưa biết, vua Minh Mạng chính là người đặt danh xưng Bắc Kỳ và Nam Kỳ thay cho cách gọi cũ là Bắc thành và Gia Định.
Vua Minh Mạng (hay Minh Mệnh, 1791 - 1841) là hoàng đế thứ 2 của nhà Nguyễn. Ông là vị vua có nhiều thành tích nhất của triều Nguyễn. Đây được xem là thời kỳ hùng mạnh cuối cùng của chế độ phong kiến Việt Nam.
Trong 21 năm trị vì, vua Minh Mạng đã ban bố hàng loạt cải cách quốc nội. Ông đặc biệt chú trọng xây dựng quân đội, phát triển giáo dục và quy hoạch lại hệ thống địa danh trong cả nước.
Một trong số những việc làm đáng lưu ý của vua Minh Mạnh chính là việc đặt danh xưng Bắc Kỳ và Nam kỳ thay cho cách gọi cũ là Bắc thành và Gia Định đã giải thể trước đó mấy năm. Việc đổi tên này như thế nào thì ngược dòng lịch sử về thời kỳ trước.
Theo báo Thanh Niên, trước khi diễn ra cải cách của vua Minh Mạng, tháng 10 Âm lịch năm 1832, Nguyễn Văn Quế - quản lý biền binh thành Gia Định thời Lê Văn Duyệt và quyền lĩnh ấn Tống trấn Gia Định thành sau khi Lê Văn Duyệt mất, được bổ làm Tổng đốc An - Biên (tức liên tỉnh Phiên An và Biên Hòa), cơ chế cắt đặt quan cai trị cũng tương tự như liên tỉnh Long - Tường ở bài trước.
Quản lý biển binh thành Gia Định thời Lê Văn Duyệt là Nguyễn Văn Quế đóng ở Tân Bình thuộc tỉnh (lớn) Phiên An, kiêm Tuần phủ, dưới có Bố chánh Phiên An (bấy giờ là Bạch Xuân Nguyên). Quan Hiệp trấn cũ của trấn Biên Hòa là Vũ Quýnh được bổ làm Bố chánh tỉnh (vừa) Biên Hòa, thự lý (署理: tạm trị, tạm nhận) ấn quan phòng của Tuần phủ tỉnh này.
Ở liên tỉnh An - Hà, gần 2 tháng đầu cải cách không có Tổng đốc mà chỉ có Tuần phủ kiêm hạt và kiêm luôn cả việc bảo hộ nước Chân Lạp, người đầu tiên được bổ nhiệm là Ngô Bá Nhân (còn gọi là Nhơn), làm thự Tham tri Binh bộ Tuần phủ tỉnh (vừa) An Giang, kiêm quản tỉnh (nhỏ) Hà Tiên và Chân Lạp.
Mỗi tỉnh lần lượt có Bố chánh, Án sát và Lãnh binh, mỗi chức một viên. Bố chánh Hà Tiên là Phạm Xuân Bích thự lý ấn quan phòng Tuần phủ tỉnh này. Cuối tháng 11 ÂL năm 1832, vua Minh Mạng bổ Lê Đại Cương (nguyên Tổng đốc liên tỉnh Sơn Tây - Hưng Hóa - Tuyên Quang) làm Tổng đốc An - Hà kiêm lĩnh ấn “bảo hộ Chân Lạp quốc”.
Đến tháng 8 Âm lịch năm 1833, vua Minh Mạng đổi tên tỉnh Phiên An thành Gia Định, liên tỉnh An - Biên sau đó gọi là Định - Biên. Vua dụ rằng: "Nguyên sáu tỉnh Nam kỳ, đều gọi chung là Gia Định. Đó là do Hoàng khảo Thế tổ Cao hoàng đế ta [chỉ vua Gia Long], đặc ơn ban cho tên tốt ấy.
Từ khi nổi lên ở miền đông thổ đến giờ, nhân dân sở tại từ lâu được yên trong cảnh vô sự. Năm ngoái, chia đặt tỉnh hạt, nhân đó đổi trấn Phiên An làm tỉnh Phiên An. Gần đây, nghịch [Lê Văn] Khôi giữ thành làm phản, dần đã dẹp yên, nên đổi là Gia Định để lấy lại cái tên tốt ấy, khiến cho nhân dân thuộc tỉnh từ đây về sau, đều được hưởng phúc thái bình lâu dài” (Đại Nam thực lục, tập 3, sđd, tr.696).
Trong thời kỳ vua Minh Mạng trị vì, Đại Nam trải qua nhiều thay đổi. Ông tiến hành cảnh cách khá nhiều mặt như kinh tế, chính trị, quân sự, văn hóa, giáo dục. Nhưng có lẽ cải cách hành chính từ năm 1831-1832 ở các địa phương từ tỉnh xuống đến tổng, xã là một trong những dấu ấn quan trọng của vị hoàng đế này trong 20 năm trị vì đất nước.
Một cuộc cải cách hành chính với vua là trung tâm, các quan lại trên - dưới kiểm soát và kiềm chế lẫn nhau, xóa bỏ quyền lực địa phương tồn tại 1/4 thế kỷ.
Vào tháng 5 Âm lịch năm 1834, vua Minh Mạng đặt tên gọi cho "Nam Bắc trực, Tả Hữu kỳ và Nam Bắc kỳ (Quảng Nam, Quảng Ngãi là Nam trực; Quảng Trị, Quảng Bình là Bắc trực; Bình Định đến Bình Thuận là Tả kỳ; Hà Tĩnh đến Thanh Hoa (bây giờ là Thanh Hóa) là Hữu kỳ; Biên Hòa đến Hà Tiên là Nam kỳ; Ninh Bình đến Lạng Sơn là Bắc kỳ)” (Đại Nam thực lục, tập 4, nhóm dịch, NXB Giáo dục, 2007, tr.202).
(Theo Wiki, Thanh Niên)
Xem thêm: Lê Văn Khôi và sự biến thành Phiên An: "Vết đen" của Minh Mạng - vị vua có nhiều cải cách
Đọc thêm
Trong hàng trăm cung tần mỹ nữ nhưng vua Minh Mạng chỉ sủng ái một mình Hiền phi Ngô Thị Chính. Khi mỹ nhân này "gần đất xa trời", vua Minh Mạng còn mang 2 nén vàng đến tặng.
Khi xét tội, Trịnh Hoa Đường bị kết án tử. Con cháu họ Trịnh sau này cũng không được hưởng bất kỳ ân điển gì của triều đình, con đường khoa cử bị chặt đứt.
Minh Mạng - vị hoàng đế thứ 2 của nhà Nguyễn phải cân nhắc suốt 14 năm mới chọn được vị trí lăng mộ của mình. Và cũng vì sự dùng dằng này mà phải mất 2 năm kể từ ngày băng hà, vua Minh Mạng mới thực sự an nghỉ ở nơi đất thiêng đúng như nguyện ước lúc sinh thời.
Bài mới
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam sẽ trao 30.000 suất quà tới người nghèo, công nhân lao động và người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn trên cả nước nhân dịp tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026.
Du khách Hồng Kông (Trung Quốc) làm rơi điện thoại xuống cống thoát nước khi du lịch và đã được công an hỗ trợ, lấy lại tài sản.
Xóm trọ 0 đồng ở phường Hồng Gai đã giúp nhiều bệnh nhân chạy thận bớt gánh nặng chi phí và có thêm động lực vượt qua bệnh tật.
Ca sĩ Đức Phúc đang nỗ lực tìm kiếm bác xe ôm lớn tuổi bị hủy chuyến vì xe Wave cũ, mong muốn tặng xe mới giúp ông mưu sinh dễ dàng hơn.
Vừa qua, Sở Giáo dục và Đào tạo Cà Mau đã phối hợp cùng Viện Đào tạo và Phát triển nhân lực (itd) tổ chức Chương trình tập huấn kiến thức, kỹ năng mềm dành cho sinh viên các trường cao đẳng trên địa bàn tỉnh.
The 1% Fund là một dự án thiện nguyện được thành lập bởi học sinh trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam và THPT Chuyên Nguyễn Huệ với châm ngôn “One percent. One change” - một phần trăm tấm lòng của mỗi người cũng có thể kiến tạo một sức ảnh hưởng nhất định đến cộng đồng. Cho đến nay, dự án đã đi được hơn nửa chặng đường của mùa 10, cùng với thật nhiều hoạt động sôi nổi qua những dấu mốc thành công đáng tự hào qua các mùa sự kiện chính MỌT - GOM và tiền sự kiện SAN.
Chị Vũ Thị Hoài (33 tuổi, Nghệ An) mới đây đã được một nhà hảo tâm giấu tên tặng 20 triệu đồng sau khi đánh rơi túi tiền trong lúc chở con gái 10 tháng tuổi đi giao hàng.
Từ khi gặp cụ bà 86 tuổi tại Pháp, cuộc sống của cô gái Việt - Nguyễn Trang đã thay đổi rất nhiều. Bà dành tình thương, chăm sóc Trang như bà ngoại chăm sóc cháu gái, khiến cô vô cùng cảm động và hạnh phúc.
Nghệ An những ngày cuối năm vẫn còn ngổn ngang dấu vết của những cơn bão vừa đi qua. Con đường làng bị bùn đất phủ loang lổ, những hàng rào đổ nghiêng, mái tôn nhà dân bị gió cuốn bật tung từng mảng. Mùi ẩm lạnh của mưa và những đêm mất ngủ vì gió rít như vẫn còn đọng lại trên đôi mắt của người dân nơi đây. Cả vùng quê hiền lành vốn bình yên lại phải trải qua thêm một lần thử thách nghiệt ngã của thiên nhiên.
Chỉ một dòng bình luận vô thức trong lúc tuyệt vọng: “Ước gì Vingroup có thể hỗ trợ cho mình 1 chiếc máy thở nho nhỏ thôi, mình rất cần sự sống từ nó”, cô gái sinh năm 1994 đã có cơ hội được sống tiếp.
Chiều 9/12, tại Hà Nội đã diễn ra buổi ra mắt Ngôi nhà cựu lưu học sinh Việt Nam trường Đại học Sư phạm Nam Ninh (Trung Quốc), nhằm kết nối cộng đồng cựu sinh viên, thúc đẩy hợp tác giáo dục giữa hai nước Việt – Trung.
Nhận 100 triệu đồng từ vị khách trúng số 18 tỷ, bà Thùy Dương góp thêm 38 triệu để mua 8 tấn gạo tặng cho bà con khó khăn.
Những ngày này, tại điểm tiếp nhận hàng hoá cứu trợ đồng bào vùng lũ miền Trung ở phường Nam Định (tỉnh Ninh Bình), người dân liên tục mang gạo cùng nhiều nhu yếu phẩm tới ủng hộ.
Khoảnh khắc chú rể đẩy xe lăn đưa cô dâu vào lễ đường, không chỉ cô dâu xúc động nghẹn ngào mà người thân, quan khách xung quanh cũng sut sùi lau nước mắt.
Con đường về trường sạt lở, trơn trượt, bùn ngập đến đầu gối nhưng thầy giáo vùng cao ở Đà Nẵng vẫn ôm chặt bó hoa để tặng các đồng nghiệp trong trường.