Cổ nhân dạy: "Thân nghèo nghèo một lúc, tâm nghèo nghèo một đời"

Từng có câu "bần cùng sinh đạo tặc", nhưng cổ nhân xưa lại cho rằng, "thân cùng" không phải điều bất hạnh, thậm chí nó còn là cơ hội. Vậy nên mới nói "thân nghèo nghèo một lúc, tâm nghèo nghèo một đời".

Đỗ Thu Nga Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Cổ nhân có câu: “Thân cùng cùng nhất thời, tâm cùng cùng nhất sinh”, tức là thân nghèo thì nghèo trong một lúc một thời, nhưng tâm nghèo thì là nghèo cả một kiếp người. “Tâm cùng” ở đây là chỉ sự thiếu kém và thất bại ở tầm nhìn và cách ứng xử. Một người muốn trải nghiệm được cảm giác hạnh phúc đầy đủ thì trước tiên phải có một tâm linh sung túc, rộng lớn như biển. Người ta nếu có thể tu dưỡng được một tâm linh phú quý thì nhân sinh mới có được sự đầy đủ, dư dật thật sự.

Sự nghèo túng về vật chất có thể được cải thiện dựa vào nỗ lực làm việc của con người trong cuộc sống hàng ngày. Còn sự nghèo túng về tâm linh thì cần phải thông qua tu dưỡng, gột rửa, bồi bổ mới khiến tinh thần trở nên sung túc phong phú. Những người tu đạo hay những người có đạo đức cao thượng thời xưa không vì sự nghèo túng về vật chất mà cảm thấy buồn chán. Họ chọn cuộc sống “an bần lạc đạo”, bình thản với cuộc sống thanh bần nhưng trong tâm luôn giữ vững tín niệm nhân sinh. 

Một người “tâm cùng” thì cho dù cơm áo không phải lo, nhìn xuống không ai bằng mình, nhưng lại luôn vì lợi ích mà mưu cầu. Phàm sự tình gì liên quan đến lợi ích thì họ đều rất khó vượt qua. Trong mắt họ ngoài lợi ích ra thì thứ gì cũng không nhìn thấy. Những người như vậy thân không nghèo nhưng tâm lại nghèo. Tâm nghèo là bởi vì tầm nhìn quá nhỏ hẹp mà dục vọng thì quá mạnh mẽ, cam tâm tình nguyện vì lợi ích vật chất mà làm nô lệ, thậm chí đánh mất mình.

co-nhan-day-than-ngheo-ngheo-mot-luc-tam-ngheo-ngheo-mot-doi-9

Trong tác phẩm “Chính khí ca”, Văn Thiên Tường có câu: “Thời cùng tiết nãi kiến, nhất nhất thùy đan thanh”, ý là khí tiết của một người sẽ hiển lộ rõ ra vào thời điểm nguy cấp. Một người càng bị bao vây ở trong nghèo khó cực khổ thì càng dễ dàng nhận thấy phẩm chất và khí tiết của người ấy. Những người có thể giữ được khí tiết ngay cả khi bần cùng nhất sẽ để lại tên tuổi của mình trong dòng sông dài của lịch sử. 

Những người già trước đây cũng thường hay khuyên bảo con cháu: “Dẫu nghèo cũng không thể nhụt chí”. Con người sống trên đời, có rất nhiều thứ so với tiền bạc còn quý giá hơn rất nhiều. Đối mặt với sự nghèo túng vật chất nhất thời, chúng ta nên thủ giữ điều gì và xả bỏ thứ gì là sự lựa chọn của tâm linh, của phẩm chất đạo đức.

Có một chuyện về danh sĩ nổi tiếng nhà Hán là Chu Mãi Thần được ghi chép trong sử sách như sau:

Chu Mãi Thần sinh ra trong một gia đình bần hàn, hàng ngày dựa vào bán củi kiếm sống. Ông là người rất ham học, thường vừa bán củi vừa đọc sách. Người vợ không chịu được cảnh sống khổ ấy nên đã bỏ ông đi lấy người khác. Ông bảo với vợ rằng: “Nay tôi đã 49 tuổi, thế nào đến 50 tuổi, tôi cũng gặp được công danh. Lâu nay, mình chịu cực khổ với tôi cũng đã quen rồi, cố gắng thêm trong một thời gian ngắn nữa”. Người vợ của ông không nghe, vẫn bỏ ông để cưới một người làm ruộng.

Chu Mãi Thần không nhụt chí, vẫn tiếp tục miệt mài. Đến thời Hán Vũ Đế, Chu Mãi Thần được một người đồng hương tiến cử, được làm quan Trung đại phu. Chu Mãi Thần thường cùng với Tư Mã Tương Như, Mai Cao nghiên cứu và thảo luận về từ phú, đẩy văn học thời nhà Hán phát triển lên đến đỉnh cao, được sử sách lưu danh. 

Đào Uyên Minh triều nhà Tấn cũng là người an bần lạc đạo. Ông sinh ra trong một gia đình nhiều đời làm quan. Ông nội của ông là danh tướng Đào Khản, trọng thần hộ quốc của Đông Tấn. Tuy rằng cả ông nội và cha đều làm đại quan nhưng gia đình Đào Uyên Minh lại sống một cuộc sống rất đạm bạc, có thể nói là nghèo khổ. Mặc dù ông thường bị đói vì trong nhà không có gì ăn nhưng vẫn lấy việc học làm vui.

Đào Uyên Minh vốn có thể sống một cuộc sống quan viên, không phải lo cái ăn cái mặc, nhưng ông coi trọng nhân cách và khí tiết. Đào Uyên Minh nhờ có được sự tự do của tâm hồn, sự tôn nghiêm của nhân cách, đã viết ra những bài thơ bài văn lưu danh hậu thế. Ông lưu lại một gia tài văn học quý báu và cũng để lại một tài sản tinh thần vô giá cho thế hệ sau.

Xem thêm: Vì sao cổ nhân dặn "3 phần kinh doanh, 7 phần học làm người"?

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Người ta nói, càng thân càng dễ cãi nhau, điều này đúng trong mối quan hệ cha con và các thành viên trong gia đình.

Vì sao cổ nhân dạy 'phụ tử không thù, phu thê không oán'?
0 Bình luận

Hầu hết mọi khổ não ở đời và phàn nàn trong cuộc sống thường là những rắc rối tầm thường khi mà con người ta quá nhàn rỗi.

Cổ nhân dạy: Ở đời, nhan một chút là phúc, nhàn quá ắt thành họa
0 Bình luận

Bát tượng trưng cho công việc, sự nghiệp, chuyện làm ăn của gia chủ. Nếu vứt bát đi sẽ khiến tài vận của gia đình sa sút.

Vì sao cổ nhân nói 'đến nhà giàu cũng chẳng vứt bát mẻ đi'?
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Danh sách 14 nhóm học sinh, sinh viên được miễn học phí

Từ ngày 3/9, học sinh phổ thông, học viên giáo dục thường xuyên cấp trung học cơ sở, trung học phổ thông trong trường công lập sẽ được miễn học phí.

Hải An
Hải An 9 giờ trước
Lễ khai giảng đặc biệt của những “chiến binh nhí” tại Bệnh viện Ung bướu

Buổi khai giảng đặc biệt tại Bệnh viện Ung bướu TP.HCM đã gây xúc động mạnh cho những người dõi theo các bé. Học sinh trong lớp học là những bệnh nhi đang điều trị tại Bệnh viện Ung bướu. Có nhiều em vừa truyền dịch vừa học.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
Góp áo cờ đỏ sao vàng gửi tặng trẻ em vùng cao sau Quốc khánh

Chỉ sau vài giờ đăng bài trên mạng xã hội, Hoàng Dũng đã nhận về gần 300 chiếc áo in hình cờ đỏ sao vàng để gửi tặng các bạn nhỏ vùng cao.

Hải An
Hải An 3 ngày trước
Cán bộ xã vượt vùng sạt lở trao quà Quốc khánh cho người dân vui Tết Độc lập

Hơn 2.500 người dân xã biên giới Yên Nhân (Thanh Hóa) đang bị cô lập, sơ tán do lũ quét, các cán bộ xã đã nỗ lực vượt sạt lở để phát quà 2/9 đúng hẹn cho bà con vui Tết Độc lập.

Thanh Tú
Thanh Tú 4 ngày trước
Lan toả điều tử tế: Ở lại nhặt rác sau buổi tổng duyệt diễu binh

Sáng 30/8, sau buổi tổng duyệt diễu binh, mẹ con chị Thu Hoài cùng nhiều tình nguyện viên ở lại thu gom rác trên phố Kim Mã, Giảng Võ, góp phần giữ gìn môi trường xanh sạch trong ngày lễ lớn.

Đăng Dương
Đăng Dương 6 ngày trước
Ấm lòng khoảnh khắc bà con cùng nhau nấu cháo, tiếp tế cho người dân ở chung cư ngập nước, mất điện

Thấy cư dân toàn Ecohome 1, phường Đông Ngạc (Hà Nội) bị cô lập do ngập nước, mất điện, người dân ở những tòa nhà xung quanh đã tổ chức nấu cháo, tiếp nước, sẻ chia khó khăn với những người hàng xóm.

Hải An
Hải An 28/08
Danh sách 40 điểm phát bánh, nước miễn phí cho người dân xem diễu binh, diễu hành

Người dân theo dõi các buổi hợp luyện và lễ diễu binh, diễu hành 2/9 sẽ được cấp phát bánh, nước và nhu yếu phẩm miễn phí tại 40 điểm dọc các tuyến trung tâm.

Hải An
Hải An 27/08
Công an Hà Tĩnh xuyên đêm giúp dân ứng phó bão số 5, sẵn sàng khắc phục sau bão

Trong khi bão số 5 đổ bộ trực tiếp vào tỉnh Hà Tĩnh với mưa lớn, gió giật dữ dội, lực lượng Công an các địa phương đã không quản hiểm nguy, kịp thời có mặt tại những điểm nóng, cứu giúp người dân trong hoạn nạn.

Thanh Tú
Thanh Tú 26/08
Hà Tĩnh: Nhiều khách sạn mở cửa miễn phí chung tay giúp bà con tránh bão

Để hỗ trợ người dân tránh trú an toàn, nhiều khách sạn, nhà nghỉ, cơ sở lưu trú ở các phường, xã trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh đã mở cửa miễn phí để đón người dân sơ tán. 

Thanh Tú
Thanh Tú 25/08
Ấm lòng Hà Nội: Sẵn sàng cho người lạ ngủ nhờ, mượn “view triệu đô” xem diễu binh 2/9

Hòa cùng bầu không khí hân hoan của ngày hội lớn, nhiều người dân Thủ đô sẵn sàng mở cửa nhà, cho người lạ “mượn view”, ngủ nhờ để được theo dõi lễ diễu binh, diễu hành 2/9.

Hải An
Hải An 22/08
Anh tài xế nhanh trí chặt cây đổ do mưa dông, giải tỏa ùn tắc trên phố Hà Nội

Lúc đi lấy hàng tại phố Lê Trọng Tấn (Hà Nội), nam tài xế bắt gặp một cành cây đổ giữa đường do mưa dông, gây ra ùn tắt nghiêm trọng nên đã nhanh trí mượn dao, một mình chặt cành giải phóng tuyến đường.

Chân dung 2 người Việt nhanh trí dùng săm xe đạp làm phao cứu sống 2 trẻ nhỏ chới với giữa biển ở Nhật

Thấy 2 em nhỏ chới với giữa biển, Mạnh Tuấn và Quốc Đạt (người Việt Nam ở Nhật Bản) đã nhanh trí dùng săm xe đạp làm phao, bơi ra ứng cứu, đưa các em an toàn vào bờ.

Hải An
Hải An 14/08
Phó trưởng công an xã ở Nghệ An quyên tiền xây tặng 2 căn nhà kiên cố giúp gia đình nghèo có chỗ ở ấm cúng

Về nhận nhiệm vụ ở nơi khó khăn, thấy 2 hộ dân phải ở trong căn nhà tạm bợ, phó trưởng công an xã đã đi vận động, quyên tiền xây tặng 2 ngôi nhà kiên cố cho bà con có chỗ ở mới ấm cúng hơn.

Hải An
Hải An 13/08
Đường sạt lở, người dân trong làng dùng võng gánh cụ bà băng rừng đi cấp cứu

Lũ lớn khiến đường đi sạt lở, thấy cụ bà có dấu hiệu kiệt sức, người dân trong làng đã dùng võng gánh, vượt đường rừng để đến Trạm Y tế dã chiến ở trung tâm xã Mỹ Lý để cấp cứu và điều trị.

Hải An
Hải An 12/08
Chân dung tài xế taxi cứu sống bé trai bị cát vùi ở Côn Đảo: “Việc mình cứu người là tự nhiên, ai gặp tình huống đó cũng sẽ làm như vậy thôi!”

Bé trai bị vùi trong hố cát sâu ở đặc khu Côn Đảo khi chơi cùng nhóm bạn đã may mắn được tài xế taxi Lê Văn Tý Hon và du khách hợp sức đào bới, đưa ra an toàn.

Hải An
Hải An 09/08
4 mẹ con bị gió dông quật ngã cảm thấy ấm lòng trước sự giúp đỡ của người đàn ông xa lạ

Gặp 4 mẹ con bị gió dông quật ngã giữa đoạn đường vắng vẻ, người đàn ông ở Ninh Bình đã ngay lập tức dừng xe giúp đỡ, hỗ trợ đưa các cháu nhỏ về đến tận nhà. Câu chuyện ấm lòng được chia sẻ trên mạng xã hội đang thu hút sự chú ý của nhiều người.

PC Right 1 GIF
Đề xuất