Chàng trai Hà Hải Dương là cựu học sinh trường THPT chuyên Khoa học tự nhiên, hiện đang là sinh viên năm cuối ngành Hóa học, Đại học Georgetown, Mỹ.
Dương từng nghĩ mình sẽ học trong nước, trở thành bác sĩ như định hướng của gia đình. Nhưng với niềm đam mê nghiên cứu khoa học, vào năm 2021 Dương đã thành công lấy được học bổng 7 tỷ đồng của Georgetown. Tại ngôi trường top 23 Mỹ này, Dương đã theo đuổi nghiên cứu về ion hóa hợp chất flo và sản xuất siêu máy tính.
Cuối năm ngoái, nam sinh Hà Nội liên tiếp nhận thư trúng tuyển chương trình tiến sĩ từ 11 đại học, trong đó có 8 trường top đầu Mỹ, gồm Viện Công nghệ Massachusetts (top 2), Yale (#5), Stanford (#4), Northwestern, Johns Hopkins, Viện Công nghệ California (#6), Columbia (#13), UC Berkeley (#17).
Hầu hết các trường trường đều đưa ra mức hỗ trợ trên 100.000 USD một năm (khoảng 2,4 tỷ đồng) cho Dương, gồm học phí và lương nghiên cứu. Riêng Yale trao thêm giải thưởng Sterling dành cho hồ sơ xuất sắc nhất, trị giá 3.500 USD mỗi năm.
"Đây là thành quả sau 4 năm miệt mài nghiên cứu của mình", Dương bộc bạch.
Dương xác định bản thân sẽ theo hướng nghiên cứu từ cuối năm lớp 12. Vì vậy, mùa hè trước khi tới Mỹ, Dương đã chủ động tìm hiểu về các giáo sư Hóa học tại Georgetown, xem mình phù hợp với mối quan tâm, định hướng nghiên cứu của thầy cô nào.
Trong khoảng 30 giáo sư Hóa học ở Georgetown, Dương viết thư cho ba người, xin được tới phòng thí nghiệm để quan sát, học hỏi. Cơ duyên đưa Dương tới phòng thí nghiệm nghiên cứu về hợp chất flo, và gắn bó suốt 4 năm đại học ở đây.
Nam sinh 22 tuổi giải thích nhiều hợp chất của flo rất độc, lại xuất hiện trong môi trường với nồng độ thấp nên khó phát hiện. Nghiên cứu mà Dương đang theo đuổi là chế tạo một thiết bị có thể chắt lọc flo thông qua ion hóa hợp chất này bằng phản ứng dạng khí, sau đó xác định hàm lượng flo và tìm cách loại bỏ. Điểm đặc biệt của thiết bị là sẽ cho hiệu suất gấp 100 lần các phương pháp ion hóa bằng nhiệt, đồng thời có thể xác định các chất độc flo ở nồng độ siêu thấp.
Từ năm hai, nam sinh 22 tuổi này đã có bài báo khoa học đăng trên tạp chí Royal society of Chemistry (RSC, xếp hạng Q2 trong lĩnh vực Hóa học, Q1 về quang phổ). Đầu năm thứ tư, Dương tiếp tục gửi bài báo thứ hai và đang bổ sung một số kết quả thí nghiệm theo yêu cầu của hội đồng thẩm định.
Ngoài nghiên cứu ở trường, mùa hè năm thứ 3 đại học, Dương còn xin thực tập nghiên cứu tại Đại học Stanford. Dương làm tại phòng nghiên cứu gia tốc, tham gia thí nghiệm sản xuất siêu máy tính lượng tử. Theo Dương chia sẻ, siêu máy tính lượng tử có tốc độ gấp nhiều lần máy tính thông thường nhờ sử dụng hạt qubit để lưu trữ và xử lý thông tin.
Nhiệm vụ của Dương là chế tạo và phân tích cấu trúc hạt qubit để tối ưu hóa bộ nhớ và tốc độ xử lý của hạt. Ba tháng hè tại Stanford đã giúp Dương nhận ra càng nghiên cứu sâu, Hóa học càng giống Vật lý, đều liên quan tới cấu trúc, phản ứng của các vật chất. Đây là yếu tố quyết định để Dương nộp hồ sơ tiến sĩ ngành Hóa học và Vật lý lượng tử.
Cuối tháng 11/2024, nam sinh Hà Nội bắt đầu làm hồ sơ ứng tuyển chương trình tiến sĩ. Thời điểm đó, Dương khá lo lắng việc nhiều trường thu hẹp nguồn hỗ trợ tài chính, nên tăng số lượng trường ứng tuyển lên 11, thay vì 5 trường như dự tính ban đầu.
Dương chia sẻ quá trình ứng tuyển của mình diễn ra rất "thần tốc". Trong một đêm, nam sinh hoàn thành hồ sơ ứng tuyển 5 trường và chỉ mất hơn một tuần để hoàn thành 11 bộ hồ sơ.
"Nhanh như vậy là do khoảng thời gian này gần như là để mình tổng hợp, sắp xếp giấy tờ. Còn chuẩn bị về kiến thức, tìm hiểu về nghiên cứu của các giáo sư là việc mình đã làm từ lâu", Dương lý giải.
Suốt 4 năm đại học, thói quen mỗi ngày của Dương là đọc các bài báo khoa học, tìm hiểu về các giáo sư đang theo đuổi lĩnh vực liên quan tới định hướng của mình. Nhờ vậy, khi chuẩn bị hồ sơ, Dương chỉ cần đọc lướt lại bài báo khoa học của giáo sư đó, để đưa thông tin vào bài luận của mình.
Ở trường, Dương duy trì thành tích học tốt với điểm trung bình (GPA) là 3.99/4. Môn duy nhất mà Dương không đạt điểm A là Sinh học. Nam sinh 22 tuổi này còn làm trợ giảng cho bốn lớp: Vật lý, Hóa học, Sinh học và Khoa học máy tính. Được trao đổi, tranh luận với các bạn sinh viên về những vấn đề hóc búa khiến Dương học thêm được rất nhiều kiến thức mới.
Dương còn chia sẻ thêm, điểm sáng trong hồ sơ của mình là có 7 thư giới thiệu của các giáo sư Hóa học, Vật lý. Tùy vào từng trường, Dương sẽ chọn khoảng 3-5 thư phù hợp để nộp.
Northwestern là trường đầu tiên gửi thư báo trúng tuyển cho Dương, chỉ 10 ngày sau khi gửi hồ sơ. Liên tiếp sau đó, gần như tuần nào nam sinh Hà Nội cũng nhận tin vui. Dương đã trúng tuyển cả 11 trường.
"Lúc chuẩn bị hồ sơ, thực sự mình không nghĩ có thể đỗ nhiều trường tốt như vậy", Dương nói. "Kết quả này thực sự nằm ngoài mong đợi của mình".
Tháng 5 năm nay, nam sinh 22 tuổi sẽ lấy bằng tốt nghiệp đại học. Thời gian này, Dương sẽ tranh thủ đi tham quan các trường, gặp gỡ giáo sư, tìm hiểu phòng thí nghiệm trước khi quyết định sẽ học ở đâu.
"Trước mắt, mình tiếp tục làm nghiên cứu tại Mỹ để tích lũy kiến thức. Còn về lâu dài, mình mong có thể về Việt Nam dạy học", Dương nói.
Xem thêm: Khởi nghiệp với 500 nghìn, nam sinh viên 21 tuổi kiếm hơn 12 tỷ/năm